Alþýðublaðið - 17.09.1924, Blaðsíða 2

i.
‘"KCP.HVBEXBIB"
Litla þrenniBgiD.
Ráðherrar þrír, Jónar tveir og
einn Magnús, skipa ráðuneyti
íslands. Það cr af tumum ncfnt
>Ráðuueytið ráðalausa< og bú-
staður þess, húsið með dýrá
kvistinum, »Ráðleysa<. Nðfnin
eru ekkl illa valin. Skal hér,
ettlr því sem rúm og ástæður
leyfa, tekið lífshlaup og æfifer-
ilsskýrsla þessarar þrenningar og
gerð hjá henni einskonar að-
sjónargerð.
I.
Jón MagnúsBon.
Forsætlsráðherra
er formaður stjórnarinpar og
æðsti maður landsins. Hann
ræður því að sjálfsögðu mestu
um stjórn þjóðarbúsins og ríkis-
reksturinn allan. Þyki honum
þingið fara óvarlega að ráðl
sínu f fjárlagasmíð eða öðrum
stórmálum, t. d. með því að
vanrækja að sjá ríkissjóði íyrir
næðum tekjum til að annast
iögboðnar, óumflýjanlegar greiðsl-
ur, er það skýlaus skylda hans
að vara þingið við hættunn',
bsnda á leiðir ti! tekjnauka svo
að trygt sé, að fjárhagur ríkis-
fcjóðs spillist eigi.
Vtíjl þingið ekki fara að ráð-
um hans, heldur farl sinu fram,
á hann að leggja niður völd.
Árið 1916 voru skuldir rfkis-
sjóðs um 2 J/2 rniljón króna, en
handbært fé, sjóðir, verðbréf o. fl.
um 4s/t mitljónir króna. Nú eru
skuldlrnar talsvert yfir 22 millj-
ónir eða átta til tiu slnnum meirl;
engar sambærilegar eignir hafa
komið móti þessari skuldaukniog;
sjóðirnir eru flestir uppétnir. Þó
voru árin 1916-1919 einhver
hin mestu gróðaár, sem sögur
fara af hér á landi.
Jón Magnússon var 'orsætU-
ráðherra, aðalráðsmaður og æðsti
stjórnandi þjóðarbúsÍDS, árin 1917
—'22 Þannig hefir honum farist
sú ráðsmenBka úr hendi.
Sömu árin, sem fslenzka rfkið
jók skuldir sínar mest, 1917—'22,
græddi íslandsbanki samkvæmt
reikningum hans yfir 10 miiijónir
króna, Forsætisráðherrann er
forœ&ður bankaráðsins, hann
ieggur blessun sína yfir athæfi
bankans, leggur á ráðin og atyrk-
ir hann ár eftir ár með milijón
um króna at opinbsru ié tll að
raka saman fé úr vösum lands-
manna<, sömu árin, sem ríkis
sjóður étur npp sjóði sína og
margfaldar skuldir sfnar.
Þing eftir þing hefir forsætls-
ráðherrann unnið' að uod rbúu-
iogi, afgreiðslu og samþykt fjár-
laga með sffefdum tekjuhália;
hann hcfir sfðan tekið við þeim
og fram'ylgt þeim þannig, að
útkoman varð margfait verri en
þinglð bjóst við. Fjármálasteína
hans hefir æ og ávait verlð aú,
að taka áf þeim, sem ekkert
hafa, og gefa eða að minsta
kostl hlífa hlnum, sem hafa. Þess
vegna hefir ríklssjóður tekið
mestan hluta tekna slnna með
þvf að toila nauðsynjar almenn-
ings, en arði og eignum burgelsa
hefir verið hlíft við réttmætum
sköttum. Vegna genglsfallsins,
gróðabragðs banka og burgetsa,
brugðust svo tolltekjurnar þegar
verst gengdi, ukast þá enn skuld-
ir ríkissjóðsins og efnatjón ai-
mennings
Helzta afrek forsætisráðherr-
ans f utanríkismálnm var það,
er hann lét erlenda þjóð segja
fyrir um löggjöf vora Innánlands.
Spánverjar höfðu í hótunum,
sennilega vegna undirróðurs and-
banninga hér, að hækka toll á
islenzkum fiski, ef b nnlögunum
eigi væri breytt eins og þeim
Ifkaði. Jón Magnú)fon beið þess
eigl að sjá, hver alvara fyigdi,
en beygði sig f auðmýkt segj-
andi: Það skal vera eins og
þið viljið, herrar raínir, það er
sjálfsagt að vér íslendingar
breytum lögum vorum, úr því
Spánverjum líka þau eigi. Síðan
voru þörfustu iögin, sem hár
h-fa verið sett, skaðskemd svo,
að þau eru nú að engu gagni.
Forsætisráðherrann hefir mikið
yodi af veizluhöldum, orðum og
krossum, þetta, ásamt stofnun
og veitingu embætta, þarfra og
óþarfra, hefir aflað honum ýmsrá
fylgismanna og kostað ríkls-
sjóðlnn mikið fé.
Þe^ar Jón Magnússon veltist
úr ses i, 1922 töfdu víst flestir.
að hann myndi ekki eiga þaDgað
afturkvæmt, og sömu skoðunar
vö u œenn'l þingbyrjun f vetar.
■ En margt býr á bak við íhalds-
3 s
Alþýðublaðlð
I
1
I
Í
S
8
5
kemur út 4 hverjum virkum degi.
Afgreið ela
við IngólfsBtræti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd.
Skrifstofa
á Bjargarstíg 2 (niðri) ópin kl.
9Vi—10i/a árd. og
8—9 síðd.
S í m a r:
688: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjóm.
ð
Í
l
ð
ð
g Verðl ag: «
5 Áskriftarverð kr. 1,0C á mánuði. §
* Auglýsingaverð kr. 0,16 mm, eind. X
l)00000()000(X3()0()0()000(KK
1
LjfSsakrúnur,
og alls konar hengi og borð-
lampa höfum við í afar fjöl-
, breyttu og fallegu úrvali.
Heiðra§Ur almenningur ætti
að nota tækifærið meðan úr
nógu er að velja og fá lamp-
ana hengda upp ó k e y p í 8.
Virðingarfylst
Hf.rafmf.Hiti&Ljús.
Laugavegl 20 B. — Símt 830.
Ný bók. Hlaðup fpá Suður-
..luhÁÍJ".... Amepfku. Pantanip
afgpeiddap I sfma 1289.
tjö din, og þar eru honum flestar
leiðir kuonar. Hann náðl í sætið
við nefið á nafna sínum, Þor-
lákssyoi, og situr þ»r nú studdur
af aðstand^ndum íslandsbanka
og Morgunblaðsins, sem er stjórn-
arblaðið. Læst hann nú vilj \
gera iðrun og yfirbót og pré-
dikar sparnað. Heimakosninga-
lögin, sem fiokkur hans hafði
mlsbaitt svo freklega við kosn-
ingarnar, að hnayksli varð að
um iand alt, fékk hann afnumin
— eftir að búið var að löggiida
ósómann með hro sakáupum á
alþingi honurn tii (ramdráttar.
En sinoið er óbreytt, þrátt
fyrir sparnaðaihjai og yfirbótar-
látalæti. Fjármálasteinan er hiq