Lögmannablaðið - 01.03.1998, Blaðsíða 9

Ekki kom til dómsmáls vegna
þessa þar sem aðilar leystu málið
með samkomulagi. Hitt tilvikið
snýst um svæðisnetfangið „tm.is“
sem Tölvumiðlun ehf. hefur skráð.
Tryggingamiðstöðin hf. krefst þess
að Tölvumiðlun ehf. verði bönnuð
notkun á netfanginu þar sem
Tryggingamiðstöðin hafi skráð
vörumerki þar sem að stafirnir TM
koma fram með stílfærðum hætti.
Mál um þennan ágreining er nú
rekið fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur
og er að vænta dóms innan
skamms.1 Réttarstaða aðila í tilvik-
um af þessum toga er tilefni þessa
greinarkorns.
Einkenni netfanga
Á Íslandi er það fyrirtækið Inter-
net á Íslandi hf. (hér eftir nefnt
Intís) sem hefur með höndum út-
hlutun netfanga. Það félag er þátt-
takandi í alþjóðasamstarfi um út-
hlutun netfanga. Netföng hvers
lands eru tilgreind með tveimur
stöfum. Þannig stendur „.is“ fyrir
Ísland, „dk“ fyrir Danmörku og
„.us“ fyrir Bandaríkin. Auk þessa er
til einskonar alþjóðatilgreining sem
úthlutað er af fyrirtækinu NSI í
Bandaríkjunum (USA Network
Solutions Inc.). Þessi tilgreining er
a.m.k. að hluta til auðkenni á
starfssviði viðkomandi aðila. Þessi
auðkenni eru t.d. „.com“ (com-
mercial) fyrir aðila í atvinnurekstri
og „.org“ (organisation) fyrir sam-
tök og stofnanir.
Svæðisnetföng eða lén saman-
standa af auðkenni fyrirtækis og
landsauðkenni. Dæmi um þetta er
t.d. „aplaw.is“ sem er svæðisnet-
fang A&P Lögmanna og „law.is“
sem er svæðisnetfang Lögmanna
Mörkinni. Póstföng, þ.e. auðkenni
notanda við móttöku og sendingu
tölvupósts, er samsett af auðkenni
notanda og svæðisnetfangi fyrir-
tækis. Dæmi um þetta eru póst-
föngin „johannes@aplaw.is“ og
„gjons@law.is“. Til þess að ná sam-
bandi við heimasíður, sem eru
kynningar- og upplýsingasíður fyr-
irtækja og einstaklinga, er hins
vegar að jafnaði nægjanlegt að til-
greina svæðisnetfang viðkomandi
aðila en stundum þó með forskeyt-
unum „http://“ (þessi skammstöfun
er tilvísun í það með hvaða hætti
upplýsingarnar eru settar inná net-
ið) og/eða „www“ (sem er skamm-
stöfun fyrir World Wide Web
eða veraldarvef). Heimasíðutilvís-
un Alþingis er til að mynda
„http://www.althingi.is“.
Úthlutunarreglur Internets
á Íslandi hf.
Úthlutunaraðilar hvers lands um
sig setja sér reglur um það hvernig
þeir úthluta netföngum til umsækj-
enda. Reglurnar eru ekki sam-
ræmdar þótt almennt megi segja
að grunnsjónarmiðin séu svipuð.
Intís hefur sett ákveðnar reglur um
það hvernig netföngum er úthlutað
hér á landi. Grunnreglan við út-
hlutun netfanga á Íslandi er sú að
svæðisnetfangið á að tilgreina nafn
aðila (nyherji.is), skammstöfun á
nafni hans (vis.is) eða aðra stytt-
ingu (tmoryggi.is). Þá er heimilt að
nota auðkenni sem félög eru þekkt
undir. T.d. gæti Vífilfell hf. notað
svæðisnetfangið „coke.is“. Að upp-
fylltri þessari reglu gildir megin-
reglan um „prior tempori potior
jure“ eða fyrstur kemur fyrstur fær.
Intís hefur gefið út þá yfirlýsingu
að félagið sé ekki úrskurðaraðili
um það hvort auðkenni í netfangi
brjóti í bága við rétt annars aðila,
heldur lætur nægja að hvetja aðila
til þess að kanna réttarstöðu sína
áður en sótt er um svæðisnetfang.
Meginreglan um prior tempori er
almennt viðurkennd sem útgangs-
punktur hjá aðilum sem úthluta
svæðisnetföngum. Þá hefur dóm-
stóll í Bretlandi staðfest þessa reglu
sem meginreglu í málinu Pitman
Training Ltd. o.fl. gegn Nominet
UK o.fl. (CH 1997 F 1984). Atvik
máls þessa voru þau að tveir máls-
aðilar höfðu rétt til að nota orðið
Pitman við markaðssetningu á sitt
hvoru atvinnusviðinu. Annar aðil-
inn hafði fengið skráð svæðisnet-
fangið „pitman.co.uk“ en ekki haf-
ið notkun á því strax þar sem
vinnu við heimasíðu var ekki lok-
ið. Síðar fékk hinn aðilinn sama
netfang skráð vegna mistaka við
úthlutun netfanga hjá úthlutunar-
aðilanum. Niðurstaða dómsins var
sú að sá aðili sem hafði fyrstur
fengið skráningu ætti rétt á að nota
netfangið.
Verður vörumerkjarétti
beitt um svæðisnetföng?
Í þeim tilvikum, sem aðilar hafa
reynt að hnekkja rétti annars aðila
til svæðisnetfangs, hafa menn
byggt kröfur sínar á tilvísun í vöru-
merkjalög, reglur um vernd firma-
heita og reglur um óréttmæta við-
skiptahætti í samkeppnislögum.
Eitt af grundvallar ágreiningsefn-
um í þessum málum er hvort regl-
um vörumerkjaréttar og þá einkum
laga nr. 45/1997 um vörumerki
verði beitt um þann ágreining sem
kann að koma upp í þessum tilvik-
um.
Ýmis rök hafa verið færð til
stuðning því að reglum vöru-
merkjalaga verði ekki beitt um
svæðisnetföng. Í fyrsta lagi hefur
verið bent á að svæðisnetföng
uppfylli ekki skilyrði vörumerkja-
laga um að vera sérkenni eða sýni-
leg tákn sem fallin eru til að að-
greina vöru eða þjónustu, sjá hér
t.d. 1. og 2. gr. vörumerkjalaga. Í
svæðisnetföng eru notaðir venju-
legir stafir eða tölur, en ekki merki
eða tákn. Í öðru lagi er það viður-
kennd kenning í vörumerkjarétti
að venjulegir stafir og tölur séu
ekki nægilega sérkennandi til þess
að njóta vörumerkjaverndar. Öðru
máli gegnir hins vegar um stílfærða
stafi, sjá hér 2. gr. vörumerkjalaga.
Í þriðja lagi má nefna að það er al-
mennt skilyrði brots gegn vöru-
9Lögmannablaðið
1 Höfundur gætir hagsmuna Tölvu-
mynda ehf. í málinu.
Meginreglan um prior
tempori er almennt
viðurkennd sem
útgangspunktur hjá
aðilum sem úthluta
svæðisnetföngum.