Lögmannablaðið - 01.12.1998, Blaðsíða 3
Meðferð persónulegratrúnaðarupplýsingahefur verið mjög um-
rædd á síðustu mánuðum, eink-
um í sambandi við frumvarp
um gagnagrunn. Minni gaumur
hefur verið gefinn undirbún-
ingi breytinga á löggjöf um pen-
ingaþvætti. Það mál hefur nán-
ast ekki verið rætt opinberlega,
en hópur embættismanna hef-
ur unnið að undirbúningnum,
þótt fulltrúar þeirra sem vinn-
unni tengjast hafi fengið færi á
að fylgjast með.
Skipulögð glæpasamtök um víða
veröld sækjast eftir því að koma
illa fengnu fé í „þvottavélar“ þaðan
sem taka megi það út, hvítþvegið,
til almenns brúks. Hópur sérfræð-
inga á vegum OECD hefur mörg
undanfarin ár unnið að gerð og
endurskoðun reglna um hvernig
ríki heims geti varið sig fyrir því,
að glæpasamtök nái að þvo fé sitt
og koma því í almenna umferð. Ís-
lenzku lögin um peningaþvætti, nr.
80/1993, eru afrakstur þessa starfs.
Endurskoðun laganna er einnig
reist á vinnu OECD-hópsins. Með
endurskoðuninni er markmiðið að
loka leiðum til peningaþvættis,
sem enn eru taldar opnar. Kjarni
laga 80/1993 er að skylda fjármála-
stofnanir til þess að tilkynna ríkis-
saksóknara um viðskipti sem ætla
má að stafi frá brotum á almennum
hegningarlögum eða lögum um
ávana- og fíkniefni og fjármála-
stofnunin má ekki láta viðskipta-
mann sinn vita, að ríkissak-
sóknara hafi verið sendar upp-
lýsingar. Við endurskoðun lag-
anna er markmiðið m.a. að loka
öðrum leiðum til þvottar en um
fjármálastofnanir. Hafa sérfræðing-
arnir þar m.a. beint sjónum að við-
skiptamönnum lögmanna og end-
urskoðenda, það er þegar t.d. lög-
menn annast fjármálaþjónustu af
einhverju tagi fyrir viðskiptamenn
sína, taka við peningum vegna
þeirra o.s.frv. Í slíkum störfum ættu
þá venjulegar reglur um þagnar-
skyldu lögmanna að víkja fyrir
reglum laga um tilkynningarskyldu
vegna peningaþvættis.
Þagnarskylda lögmanna er í
þágu réttaröryggis og liður í vernd
persónulegra upplýsinga. Yfirleitt
hefur verið talið, að þrjár stéttir
skæru sig frá öðrum í mikilvægi
þess, að verndaðar væru upplýs-
ingar um einkahagi sem fram
kæmu í starfi. Þessar stéttir eru
prestar, læknar og lögmenn. Í ýms-
um löndum er þagnarskylda presta
og verjenda í sakamálum algjör,
það er hún verður ekki rofin nema
til þess að forða því að mjög alvar-
legir, yfirvofandi, glæpir gegn lífi
og limum verði framdir. Samkvæmt
22. gr. lögmannalaganna nr.
77/1998 ber lögmaður þagnar-
skyldu um hvaðeina sem honum
er trúað fyrir í starfi sínu. Fleiri
stéttir bera lögum samkvæmt
einnig þagnarskyldu, auk presta og
lækna. Í dönsku réttarfarslögunum
eru prestar, læknar og lögmenn
settir í sérstaka stöðu um, að þeir
verði ekki krafðir vitnisburðar um
það, sem þeim hefur verið trúað
fyrir, móti vilja þess, sem hefur hag
af leynd. Undantekning er svo
gerð um lækna og lögmenn, aðra
en verjendur, þegar vitnisburður
þeirra er talinn algjörlega nauðsyn-
legur til upplýsingar í viðkomandi
máli og það varðar mjög mikils-
verða einstaklings- eða samfélags-
hagsmuni. Þó verður lögmaður
ekki krafinn vitnisburðar um það,
sem hann hefur orðið áskynja um í
dómsmáli, sem hann hefur rekið
eða ráðgjafar hans verið leitað. Af
þessu sést, að í Danmörku er
3Lögmannablaðið
Jakob R. Möller, hrl.
Peningaþvætti, þagnarskylda lög-
manna og samstarf við aðrar stéttir
Þagnarskylda lögmanna
er í þágu réttaröryggis og
liður í vernd persónu-
legra upplýsinga.
Jakob R. Möller,
hrl., formaður
L.M.F.Í.
Lögmannafélag Íslands
Álftamýri 9, 108 Reykjavík
sími (telephone): 568-5620
bréfsími (telefax): 568-7057
tölvupóstur (E-mail): lmfi@tv.is
heimasíða: www.lmfi.is
Stjórn L.M.F.Í.
Jakob R. Möller, hrl.,
formaður
Ásgeir Thoroddsen, hrl.
varaformaður
Kristinn Bjarnason, hrl.,
ritari
Sif Konráðsdóttir, hdl.,
gjaldkeri
Sigurbjörn Magnússon, hrl.,
meðstjórnandi
Starfsfólk L.M.F.Í.
Marteinn Másson,
framkvæmdastjóri
Hildur Pálmadóttir, ritari
Blaðið er sent öllum félagsmönnum.
Ársáskrift fyrir utanfélagsmenn:
kr. 1.500 + vsk.
Verð pr. tölublað kr. 300 + vsk.
Prentun: Ísafoldarprentsmiðja
Umsjón auglýsinga:
Öflun ehf., sími 561-4440