Lögmannablaðið - 01.03.2004, Blaðsíða 33

33
Þann 18. september síðastliðinnféll dómur í Hæstarétti í máli nr.
520/2002 þar sem tekið var á
ákveðnum álitaefnum um tengsl
skaðabótaréttar og bótaréttar frá
almannatryggingum. Hér á eftir
verður m.a. gerð grein fyrir þessum
álitaefnum.
Ágreiningsefni í máli nr.
520/2002
Málið snérist um afleiðingar vinnu-
slyss þann 9. júlí 1999. Um var að
ræða mjög alvarlegt slys og var tjónþoli m.a. met-
inn til 70% varanlegrar fjárhagslegrar örorku.
Atvik að slysinu voru óumdeild, bótaskylda viður-
kennd og fór uppgjör fram á grundvelli útreikn-
ings tryggingafræðings.
Tjónþoli sætti sig hins vegar ekki við uppgjör á
bótum fyrir varanlega fjárhagslega örorku og
deildu aðilar um það hvernig fara ætti með frá-
drátt frá skaðabótakröfu samkvæmt 1. málslið 4.
mgr. 5. gr. skaðabótalaga eins og ákvæðinu var
breytt með 4. gr. laga nr. 37/1999. Ákvæðið
varðar frádrátt vegna framtíðargreiðslna úr
almannatryggingum. Deilt var um hvernig skýra
ætti ákvæðið og jafnframt taldi tjónþoli það ekki
standast 65. gr. og 72. gr. stjórnarskrárinnar. Ekki
var ágreiningur um að ætlað eingreiðsluverðmæti
bótagreiðslna frá almanntryggingum samkvæmt
almannatryggingalögum nr. 117/1993 og lögum
nr. 118/1993 um félagslega aðstoð, að teknu tilliti
til skattskyldu, næmi kr. 6.404.742,00. Um var að
ræða örorkulífeyri, tekjutryggingu og heimilis-
uppbót. Þá voru aðilar sammála um að heildartjón
vegna varanlegrar örorku væri kr. 11.409.764,00
og að frá þeirri fjárhæð ætti að draga bætur sem
tjónþoli fékk úr slysatryggingu launþega, samtals
kr. 3.602.880,00.
Skaðabótalögum nr. 50/1993
breytt með lögum nr. 37/1999.
Ákvörðun bóta fyrir fjárhags-
lega örorku
Skaðabótalög voru lögfest árið
1993. Um þær breytingar sem gerðar
voru á 5. gr. laganna með lögum nr.
37/1999 segir eftirfarandi í greinar-
gerð með 4. gr. síðastnefndra laga:
„Samkvæmt gildandi lögum drag-
ast bætur frá almannatryggingum og
lífeyrissjóði ekki frá bótum fyrir
varanlega örorku. Í greinargerð með
frumvarpinu að skaðabótalögum, nr. 50/1993,
kemur fram að margföldunarstuðull laganna hafi
öðrum þræði verið ákveðinn með hliðsjón af því
að tjónþoli héldi óskertum rétti til bóta frá þriðja
manni, t.d. almannatryggingum og vátryggingum.
Þessi sjónarmið eiga ekki við í þessu frumvarpi.
Margföldunarstuðull 5. gr. frumvarpsins er annars
eðlis en í gildandi lögum og við það miðaður að
tjónþoli fái að fullu bætt það tekjutap sem hann
verður fyrir vegna varanlegrar örorku. Vegna
þessa er lagt til að til frádráttar bótum komi
greiðslur af félagslegum toga sem koma í hlut
tjónþola vegna örorkunnar. Við frádráttinn þarf að
huga að því að greiðslur séu sambærilegar með
því að taka tillit til skattskyldu og greiðsluforms,
áður en dregið er frá skattfrjálsum og afvöxtuðum
bótum fyrir varanlega örorku.”
Í máli nr. 520/2002 staðfesti Hæstiréttur þá nið-
urstöðu héraðsdóms að hið uppreiknaða ein-
greiðsluverðmæti greiðslna frá almannatrygg-
ingum ætti að koma til frádráttar bótum fyrir
varanlega örorku. Rök Hæstaréttar voru í stuttu
máli eftirfarandi:
Í 6. gr. skaðabótalaga, eins og henni var breytt
með 5. gr. laga nr. 37/1999, er mælt fyrir um
hvernig meta á varanlega örorku til fjárhæðar á
L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Dómur Hæstaréttar 18. september 2003 í máli nr. 520/2002
Tengsl skaðabótaréttar og bótaréttar
frá almannatryggingum
Dr. jur.
Guðmundur
Sigurðsson
dósent