Lögmannablaðið - 01.12.2008, Blaðsíða 27

LÖGMANNABLAÐIÐ – 4 / 2008 > 27
aðarákvarðanir í einkamálum engin áhrif á gjaldtöku
lögmanna sem vinna í þessum málum, hvorki á tíma­
gjaldið né fjölda tíma sem rukkaður er.
Málskostnaðarákvarðanir breyta því ekki hvað lög­
menn fá greitt fyrir sína vinnu, heldur því einu hvað
umbjóðendur þeirra, sem þó vinna mál í öllu verulegu,
sitja uppi með mikið af málskostnaðinum.
Það viðhorf að dómarar séu með einhverjum hætti að
tempra hvað lögmenn fái greitt fyrir sína vinnu, ef það
er á annað borð til staðar, byggist því á grund vallar­
misskilningi um viðskipti lögmanna og umbjóðenda
þeirra, og þá jafnframt á tilurð og tilefni gagnrýni
lögmanna á málskostnað arákvarðanir í einkamálum.
Það eru önnur atriði en málskostnaðarákvarðanir sem
ráða gjaldtöku lögmanna, það er að segja rekstrar­
kostnaður og arðsemiskröfur hvað tímagjaldið varðar og
umfang málsins hvað tímafjöldann varðar.
Hvað tímagjald lögmanna varðar vil ég sérstaklega
benda dómurum á, að til að hafa einhvern samanburð
við eigin störf, mættu þeir að ósekju afla sér upplýsinga
um hvað kostar að reka þann dómstól sem þeir starfa
hjá, ekki bara þeirra eigin laun, heldur allur rekstrar­
kostnaður, svo sem húsnæðiskostnaður, laun aðstoðar­
manna og ritara, bókhaldskostnaður, tölvukostnaður og
hvað annað sem til þarf.
Ímynda sér svo að dómararnir séu þeir starfsmenn
dómstólsins sem hafi stöðu lögmannsins, s.s. að þeirra
vinna sé sú sem sé útseld, og deila svo öllum þessum
rekstarkostnaði á þann hluta vinnustunda dómara sem
fer beinlínis í vinnu við meðferð dómsmála.
Hvert ætli slíkt ímyndað tímagjaldið yrði þá? Ætli það
yrði sambærilegt eða jafnvel margfalt hærra en tímagjald
lögmanna? Og þá erum við ekki einu sinni farin að
hugsa um ásættanlega arðsemiskröfu sem allur
einkarekstur grundvallast á.
Ég hef líka heyrt því fleygt að þessi framkvæmd
byggist á þeirri réttarpólitísku skoðun að krafan um að
aðilar komist skaðlausir frá dómsmálum eigi ekki rétt á
sér. Hér sé um að ræða áhættu sem sé hluti af venjulegu
lífi. Ég get vel skilið það sjónarmið sem og fleiri lögmenn.
Það breytir því þó ekki að þetta er ekki það viðhorf sem
birtist í lagatextanum, og þá vakna upp enn aðrar
spurningar og annað eilífðar deilumál, það er að segja
um það sem sumir kalla lagasetningarvald dómara.
Ágætu dómarar.
Lögmannafélagið ákvað fyrr á þessu ári að gera eitt­
hvað meira heldur en að kvarta bara sífellt undan máls­
kostn aðarákvörðunum. Félagið sendi Dómstólaráði bréf
í síðustu viku og óskaði eftir því að settar yrðu leið­
beiningarreglur um málskostnaðarákvarðanir.
Fyrirmyndin af þessari lausn eru þær viðmiðunarreglur
sem hafa verið í gildi um árabil um málsvarnarlaun í
opinberum málum og þóknun fyrir réttargæslu brota­
þola í slíkum málum.
Þrátt fyrir að lögmenn séu ekki á einu máli um rétt­
mæti slíkra reglna eða þær fjárhæðir sem notast er við
sem tímagjald, þá eru félagsmenn sem stunda störf á
þessu sviði almennt sammála um að tilkoma þessara
reglna hafi leitt til mun betra vinnulags og meira sam­
ræmis í ákvörðunum héraðsdómstólanna. Verður því að
líta svo á að setning þessara reglna hafi verið mikið
framfaraspor og því leyfði stjórn Lögmannafélagsins sér
að ljá máls á því að leiðbeiningarreglur yrðu einnig
teknar upp við ákvörðun málskostnaðar í einka málum.
Með smíði leiðbeinandi reglna um ákvörðun máls­
kostnaðar telja lögmenn að tryggja mætti betur samræmi
milli málskostnaðarákvarðana í sambærilegum málum
og auka megi gagnsæi kostnaðar við máls meðferð fyrir
dómstólum landsins.
Það er einlæg von stjórnar Lögmannafélagsins að
þessi málaumleitan fái athygli og umræður sem skyldi í
ykkar ágæta hópi.“