Lögmannablaðið - 01.03.2010, Blaðsíða 14

14 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 1 / 2010
Norskir lögmenn slá skjaldborg um
þagnarskylduna í skattamálum
Á haustmánuðum 2009 deildu
lögmenn og fulltrúar skattstjóra um
inntak og eðli þagnarskyldunnar og
skattaskjól í norska dagblaðinu
Aftenposten. Ástæðan fyrir þessum
snörpu orðaskiptum var tvíþætt. Í
fyrsta lagi höfðu komið fram tillögur
skattsvikanefndar fjármálaráðherra
þess efnis að víkja ætti til hliðar
þagnarskyldunni í ákveðnum mála­
flokkum sem tengjast skatt svikum. Í
öðru lagi hafði komið upp ágrein­
ingur í ákveðnum málum þar sem
skattyfirvöldum hafði verið neitað
um afhendingu gagna á grundvelli
þagnarskyldunnar.
Norska lögmannafélagið, undir forystu
Berit Reiss-Andersen, hefur lagt áherslu
á mikilvægi þagnarskyldunnar í
daglegum störfum lögmanna en þessi
umræða í Noregi á margt sameignlegt
með þeirri sem hófst á Íslandi í kjölfar
frumvarps til laga um rannsókn á
aðdraganda og orsökum falls bankanna
2008 og tengdra atburða. Þá tókst LMFÍ
að hindra að þagnarskyldunni væri
vikið til hliðar og að lögmenn væru
undantekningarlaust skyldugir að láta í
té upplýsingar, gögn (þ.á.m. skýrslur,
skrár, minnisblöð og samninga) og
skýringar sem nefndin færi fram á.
Tillögur skattsvikanefndar
Í byrjun árs 2009 skilaði skattsvikanefnd
fjármálaráðherra áliti sínu en hlutverk
hennar var að endurskoða lagaumhverfi
í skattamálum og koma með tillögur að
úrræðum gegn skattsvikum. Tillögur
nefndarinnar fólust m.a. í því að víkja
ætti til hliðar ákvæðum um þagnar-
skyldu lögmanna í skattsvikamálum þar
sem samfélagsleg rök væru fyrir því að
upplýsa slík brot og að þagnarskyldan
ætti því ekki að standa í vegi fyrir
upplýsingaskyldu. Fjármálaráðuneytið
lagði í kjölfarið fram tillögur að
lagabreytingum þar sem heimildir
yfirvalda til upplýsingaöflunar voru
rýmkaðar. Þessar tillögur hafa mætt
mikilli mótstöðu lögmanna og eru nú til
umræðu í þinginu.
Þagnarskyldan og
skattaskjól
Sumarið 2009 fengu skattyfirvöld fyrir
tilviljun veður af millifærslum milli
reikninga ákveðinna lögmannsstofa og
fjármálastofnana í löndum sem talin
eru vera skattaskjól. Um var að ræða
mjög háar fjárhæðir á fimm ára tímabili.
Skattyfirvöld gerðu húsleit á þessum
lögmannstofum, kröfðust upplýsinga
um nöfn þeirra umbjóðenda er stóðu
að baki millifærslunum og öll gögn sem
tengdust þessum færslum. Lögmanns-
stofurnar báru fyrir sig þagnarskyldu og
neituðu að afhenda umrædd gögn enda
er það með öllu löglegt að millifæra
fjármuni milli Noregs og annarra landa,
þó að um skattaskjól sé að ræða. Þá
voru ekki fyrir hendi neinar grunsemdir
af hálfu yfirvalda að um refsivert athæfi
væri að ræða heldur var þetta almenn
fyrirspurn.
Lögmannsstofurnar kærðu málið til
Skattedirektoratet og telja að ekki sé
fyrir hendi lagaheimild til þess að
krefja um aðgang að gögnum á
þessum grunni. Þar bíður málið nú
úrlausnar. Vegna þess að hér er um
mikilvægt mál að ræða hafa lög-
mannstofunnar lýst því yfir að þær
muni, ef þörf krefur, fara með málið
fyrir Hæstarétt Noregs. Norska
lögmannafélagið hefur stutt lög-
manns stofurnar í verki með því að
skipa sér við hlið þeirra á fundi með
Margrét Gunnarsdóttir, advokat hjá lögmannsstofunni
Tommessen í Osló:
Aðsent efni