Lögmannablaðið - 01.10.2014, Blaðsíða 12

12 löGmannaBlaÐiÐ tBl 03/14
UMfJöllUn
í máli finnsku frummælendanna að
þar í landi virðist sterk og löng hefð
fyrir slíkum tryggingum enda hafi um
85% Finna slíka tryggingu. Í hinum
löndunum er litið til þess í æ ríkara
mæli hvort viðkomandi umsækjandi
hafi slíka tryggingu, þó það hafi ekki
verið gert að skilyrði. Það má spyrja
sig hversu góð þróun þetta er enda
geta slíkar tryggingar verið dýrar og
skilmálar mismunandi. Það hefur t.d.
verið svo hér á landi að forsjármál
og mál er varða hjónaskilnaði hafa
verið sérstaklega undanskilin í slíkum
tryggingum en svo er ekki í öðrum
löndum – í það minnsta var það ekki
svo að skilja á frummælendum á
ráðstefnunni.
tímagjald og ákvörðun
þóknunar
Í Finnlandi og í noregi er fast tímagjald
í gjafsóknarmálum. Undir rituð sagði
frá því að allt fram á síðasta ár hefði
tímagjaldið hér á landi verið fastsett við
kr. 10.000 krónur en þeirri takmörkun
hefði verið aflétt og nú væri ekkert
fast tímagjald, en ljóst væri að dómarar
miðuðu nú flestir við u.þ.b. 13 –
14.000 krónur. Í Finnlandi er tímagjald
gjafsóknarmála sem samsvarar u.þ.b.
17.000 íslenskra króna en í noregi
ríflega 18.000 íslenskar krónur, en fram
kom að það væri u.þ.b. helmingi lægra
en venjulegt tímagjald lögmanna.
Ekki var að heyra á erindum annarra
frummælenda að dómarar væru að
skera niður tímafjölda lögmanna í
dómsmálum eins og algengt er hér á
landi og lengi hefur verið gagnrýnt.
fjármunir í kerfinu
Segja má að heildarniðurstaða ráð­
stefnunnar hafi verið á þann veg að
í öllum tilvikum væri um ágætt kerfi
að ræða með góðum og skýrum laga­
og reglugerðarramma, en auðvitað
væru einstök atriði og atvik sem væru
gagnrýniverð. Gagnrýnisraddirnar
voru samhljóma um að það sem
vantaði á væri að ekki væri úr nægi­
legum fjármunum að spila. Á öllum
norðurlöndunum er búið að skera
niður fjármagn til kerfisins á undan­
förnum áratugum, tekjuviðmið ekki
uppfærð né heldur tímagjald lögmanna
og þóknun. Afleiðingin er sú að kerfið
virkar ekki sem skyldi til að ná því
grundvallarmarkmiði að veita öllum
aðgang að dómstólum. Svo virðist
sem það sé einvörðungu fyrir hina
mjög ríku, sem hafa efni á dómsmáli
eða hina mjög fátæku og þá með
aðstoð ríkisins að leita til dómstóla, en
einstaklingur með meðaltekjur á aldrei
möguleika.
Það er því áskorun fyrir norður­
löndin, sem eru meðal ríkustu þjóða
heims og hreykja sér gjarnan af góðu
og réttlátu samfélagi þar sem ójöfnuður
sé lítill eða jafnvel enginn, að hlíta
grunnviðmiðunum réttarríkisins og
veita öllum almenningi aðgang að
dómstólum með sómasamlegum
hætti. Öðruvísi verður réttlætinu aldrei
fullnægt.

Þyrí Steingrímsdóttir hrl.
Hægt er að nálgast glærur og hlusta erindi
af ráðstefnunni á heimasíðu Laga stofn-
unar Háskóla Íslands: http://laga stofnun.
hi.is/norraen_radstefna_um_gjafsokn_i_
einkamalum.