Náttúrufræðingurinn - 2009, Qupperneq 22

Náttúrufræðingurinn
86
13. mynd. Lancelot Hogben (1895–1975),
breskur dýrafræðingur.
milli skipsins og lífeðlisfræðideild-
arinnar, „því hún gæti ekki starfað
eðlilega nema hægt væri að útvega
nægilegt magn ferskra sýna allan
ársins hring“.32 Mánuði síðar kom já-
kvætt svar frá sjóðnum, sem varð til
þess að rúmu ári eftir samtal Bidders
og Hardys var loksins lagður horn-
steinn að varanlegri uppbyggingu
tilraunadýrafræði í Bretlandi, tæpum
þrjátíu árum eftir að samsvarandi
uppbygging hófst í Bandaríkjunum.
Áhrif lífeðlisfræðideildarinnar á
þróun tilraunadýrafræði í Bretlandi
jukust smátt og smátt allan þriðja
áratuginn. Til marks um þetta birt-
ust á tímabilinu 1920–27 alls 35
greinar í vísindatímaritum byggð-
ar á rannsóknum fastráðinna og
gistivísindamanna við lífeðlisfræði-
deildina í Plymouth, samanborið
við 16 greinar gistivísindamanna
á tímabilinu 1888–1919.33 Vísinda-
mönnum sem unnu tímabundið við
rannsóknastöðina að ýmiss konar
líf- og haffræðilegum rannsóknum
fjölgaði einnig jafnt og þétt allan
áratuginn.33 Ef einungis er horft á
þá gistivísindamenn sem unnu að
rannsóknum í tilraunadýrafræði er
ljóst að það var ekki fyrr en upp úr
1923 sem þeir fóru fyrir alvöru að
hafa áhrif á rannsóknir lífeðlisfræði-
deildarinnar.33 Flestir þeirra komu
frá háskólum í London, háskólanum
í Cambridge og Edinborgarháskóla.
Þetta var engin tilviljun því þrír
af mikilvægustu talsmönnum til-
raunadýrafræði í Bretlandi á þriðja
áratugnum komu frá þessum stofn-
unum. Leiðtogi tilraunadýrafræð-
inga í Cambridge var dýrafræðing-
urinn James Gray (1891–1975).34
Í London gegndi Julian Huxley
(12. mynd) þessu hlutverki eftir að
hann var skipaður prófessor í til-
raunadýrafræði við King’s College
árið 1925.35,36 Lancelot Hogben (13.
mynd) var helsta driffjöður tilrauna-
dýrafræðinnar í Edinborg,35 en árið
1924 skipti hann alfarið yfir í þá
fræðigrein þegar hann hóf tíma-
mótarannsóknir sínar á vöðvasam-
drætti í hryggleysingjum við lífeðlis-
fræðideildina í Plymouth.33 Í þessu
sambandi skiptir einnig máli að þeir
voru á þessum árum allir kosnir í
stjórn MBA, Gray árið 1919, Huxley
1920 og Hogben 1925. Það var held-
ur engin tilviljun að gestkomandi
tilraunadýrafræðingum fjölgaði ört
upp úr 1923, því Hogben og Huxley,
ásamt Francis A.E. Crew,37 voru í
farabroddi tilraunalíffræðinga og
áhugamanna um fræðigreinina sem
það ár stofnuðu tímarit sem helga
átti tilraunalíffræði og félag sem
einblíndi á sama málstað.
Tilraunatímarit og -félag
Vinátta Huxleys, Hogbens og Crews
byrjaði að gerjast í upphafi þriðja
áratugarins, þegar þeir voru allir
að koma fótunum undir sig eftir
umrót fyrri heimsstyrjaldarinnar.
Upphaf þessa má rekja aftur til des-
ember 1919 þegar Huxley, sem þá
hafði nýlega fengið lektorsstöðu við
dýrafræðideild háskólans í Oxford,
bað Hogben um að yfirfara handrit
sem hann hafði verið að vinna að
og snerist um tilraunir hans til að
framkalla myndbreytingu í Axolotl-
halakörtunni.38 Í svari Hogbens,
sem þá gegndi lektorsstöðu við
dýrafræðideild Imperial College
of Science í London, lýsti hann
yfir miklum áhuga á handritinu,
sem varð til þess að hann endurtók
tilraunir Huxleys næstu mánuði
með jákvæðum árangri.39 Þetta var
upphaf rannsóknasamstarfs tví-
menninganna sem gat af sér grein
um myndbreytingu í froskdýrum
árið 1922.40 Meðan á þessu stóð var
Crew árið 1921 ráðinn fyrsti forstjóri
Rannsóknastofu í dýrakynbótum
við Edinborgarháskóla. Hann hafði
mestan áhuga á lífeðlisfræði kyn-
ákvörðunar (physiological genetics)
og millikynjum (intersex) meðal
hryggdýra, sá áhugi kviknaði eftir
að hann kynntist rannsóknum þýska
erfðafræðingsins Richards Gold-
schmidt (1878–1958) á millikynjum
í náttfiðrildum.41 Huxley var á þess-
um árum einnig mjög áhugasamur
um rannsóknir Goldschmidts,42 sem
leiddi til þess að árið 1921 var hann
meðhöfundur greinar um millikyn í
krabbadýrinu Gammarus chevreuxi.43
Það var sameiginlegur áhugi þeirra
á rannsóknum Goldschmidts sem
leiddi Huxley og Crew saman árið
1921. Í aprílmánuði það ár sam-
þykkti Huxley að vinna með Crew
að rannsóknum á áhrifum þess að
ala hænsni á skjaldkirtli, en þær
reyndust á endanum „algjörlega nei-
kvæðar og ósannfærandi“.44 Huxley
notfærði sér hinn nýtilkomna vin-
skap við Crew og taldi hann á að
ráða Hogben, sem gekk til liðs við
rannsóknastofnunina í mars 1922.45
Á þessum árum byrjuðu Hogben
og Huxley að ræða nauðsyn þess
að setja á stofn tímarit sem helgað
yrði tilraunadýrafræði.46 En þreif-
ingar tvímenninganna enduðu
þegar Hogben flutti til Edinborgar.
Hogben hélt málinu vakandi þegar
þangað var komið og vann í félagi
við Crew að því að koma slíku
tímariti á laggirnar fram á vormán-
uði ársins 1923. Tilraunir þeirra báru
hins vegar ekki árangur og varð það
til þess að þeir ákváðu að fá Huxley
í lið með sér og stofna British Journal
of Experimental Biology (BJEB).47
Ritnefnd tímaritsins, sem skip-
uð var Hogben, Crew, Huxley og
nokkrum samstarfsmönnum þeirra,
tilkynnti opinberlega stofnun BJEB
í bréfi sem birtist í Nature í júlí 1923.
Þar var lögð áhersla á að bresk líffræði
stæði mjög höllum fæti varðandi
möguleika á að birta „rannsóknir í
tilraunalíffræði, sérstaklega innan