Valsblaðið - 01.05.2015, Page 12

12 Valsblaðið 2015
þroskaða ábyrga hegðun. Krakkarnir
þekkja sín mörk, þeim er leiðbeint frekar
en refsað ef eitthvað fer úrskeiðis – það er
hlustað og útskýrt. Það á að vera yfirlýst
stefna íþróttafélaga og hvers og eins þjálf-
ara að vinna í þessum anda. Þá er mun
líklegra að krakkarnir verði samvinnufús-
ir, agaðir og vingjarnlegir í samskiptum.
Skipulögð hreyfing er
eftirsóknarverð fyrir börn og
ungmenni
Það hefur komið fram að krakkar sem
hreyfa sig reglulega eða taka þátt í skipu-
lögðum íþróttum eru líklegri til að líða
betur, hafa jákvæðari sjálfsmynd, líklegri
til að sofa betur, ganga betur í námi og
velja jákvæðan lífsstíl. Af þessu sjáum
við að það er til mikils að vinna og for-
eldrar og íþróttafélagið verða að vinna
saman að því að skapa þannig umgjörð
að börnum og unglingum finnist það eft-
irsóknarvert að taka þátt.
Foreldrar mikilvægur bakhjarl
Foreldrahópurinn er mjög mikilvægur,
bæði sem bakhjarl fyrir krakkana, þjálf-
ara og félagið í heild sinni. Foreldrar
verða alltaf að vera til staðar, hvetja á
uppbyggilegan hátt og sýna samstöðu.
Sérstaklega þarf að fylgjast vel með þeg-
ar krakkar komast á þann aldur að vilja
hætta og nenna ekki lengur að sinna æf-
ingum eins og lagt er upp með. Mér
finnst að þjálfari verði að vera í góðu
sambandi við foreldra á þessu tímabili og
félagið þarf að bjóða þessum félögum
upp á hreyfingu án þess að markmiðið sé
keppni og árangur. Það er líklegt að með
því að missa krakkana ekki úr húsi komi
þeir til baka. Einnig leynast oft í þessum
hópi einstaklingar sem vilja vinna og
tengjast íþróttafélaginu sínu á annan hátt
en í gegnum beinar æfingar og keppni –
félagsauður sem hvert félag verður að
passa vel upp á. Í mörg ár hef ég haft tök
á því að fylgjast nokkuð vel með starfinu
á Hlíðarenda. Ég veit að til Vals eru
gerðar miklar kröfur enda hefur félagið
alla burði til að standa vel að málum hér
eftir sem hingað til. Búa þar með börnum
ákjósanlegar aðstæður til að þroskast
sem íþróttamenn og einstaklingar.
Það er ekki á hverjum degi sem ég sest
niður og tjái mig á vettvangi íþróttafélags
um íþróttaiðkun barna og unglinga en ég
hef ákveðna skoðun og sýn á allt starf
með börnum. Ég hef í áratugi unnið með
börnum og unglingum sem hafa tekið þátt
í skipulögðu íþróttastarfi. Ég hef einnig
tekið virkan þátt sem móðir íþróttastráks,
fylgst með honum og vinum hans alast
upp í íþróttafélagi, eflast og þroskast bæði
sem íþróttamenn og sem einstaklingar.
Gildi íþróttafélaga á mótunarárum
ungmenna
En hvað er það sem gott starf í íþróttafé-
lagi gerir fyrir krakka á mótunarárum
þeirra? Þar eiga að vera góðar fyrirmynd-
ir, traust og gott umhverfi. Það er happ-
drætti að fá góðan þjálfara og vera í félagi
sem lætur sér annt um heilbrigði og vel-
ferð iðkenda. Með heilbrigði er átt við lík-
amlega, félagslega og andlega vellíðan en
heilbrigði er samspil einstaklings og þess
umhverfis sem hann lifir og hrærist í.
Þjálfarinn er lykilmanneskja í lífi barns
eða unglings sem er marga klukkutíma á
viku með viðkomandi – á hefðbundnum
æfingum, í keppni og ferðum innanlands
og utan. Það eru fáir sem geta haft meiri
áhrif á líf og lífsviðhorf barna en einmitt
þjálfarinn. Því er það skylda íþróttafélags
að vanda vel valið þegar kemur að því að
ráða þjálfara til starfa. Foreldrar verða að
geta treyst þjálfaranum, fagmennsku hans
og dómgreind. Starf með börnum og ung-
mennum þarf alltaf að einkennast af jafn-
rétti – jafnrétti óháð s.s. kyni, efnahag,
uppruna eða trú. Í hópíþróttum skapast
oftar en ekki einstakt samband á milli
krakka, sameiginleg upplifun og minning-
ar. Á vettvangi íþróttanna myndast vin-
áttubönd sem geta haldist út ævina,
félagatengsl og samstaða. Þar læra börn
og unglingar að gleðjast saman, jafnframt
því að læra að tapa. Sjá að það er hægt að
læra af tapinu, eflast og styrkjast, bæði
sem einstaklingar og hópur.
Uppbygging seiglu og þrautseigju
Í íþróttum fær hver og einn kjörið tæki-
færi til að byggja upp seiglu eða þraut-
seigju, en það er ómissandi hluti af mótun
hvers og eins. Við vitum að það skiptir
alla miklu máli að búa yfir seiglu og þol-
inmæði. Seigla er ekki meðfæddur eigin-
leiki, heldur eitthvað sem viðkomandi
þroskar með sér. Það er skylda okkar sem
eigum börn eða komum að uppeldi þeirra
og mótun að gefa þeim tækifæri til þess
að efla þennan eiginleika, ala þau upp í já-
kvæðni og bjartsýni því börn og unglingar
þurfa að kunna að sýna seiglu þegar á
móti blæs. Kunna að bregðast við mótlæti
á jákvæðan hátt og gefast ekki upp, heldur
endurmeta markmið sín og halda svo
áfram. Þeir sem búa yfir seiglu bogna en
brotna ekki. Í skipulögðum íþróttum verð-
ur að gefa krökkum tækifæri á að þjálfa
þessa þætti. Þjálfari þarf að kunna að
hrósa þegar krakki á það skilið, kunna að
leiðbeina á uppbyggjandi hátt og sýna
gott fordæmi þegar kemur að því að tak-
ast á við tap og mótlæti. Að mínu áliti er
það mjög vandasamur línudans að byggja
upp væntingar hjá börnum og unglingum,
væntingar eða drauma sem eru í fjarlægri
framtíð og alls ekki er sjálfgefið að rætist.
Barn sem aldrei hefur mætt mótlæti eða
þurft að sýna seiglu og hefur í gegnum
árin upplifað fyrst og fremst sigra er í
ákveðinni áhættu þegar á móti blæs. Í
íþróttum fer fram ákveðið uppeldi og við
vitum að leiðbeinandi uppeldi skilar einna
helst einstaklingum með jákvæða sjálfs-
mynd. Með leiðbeindandi uppeldi er átt
við að hver og einn upplifir hlýju, veit
hvar mörkin liggja og farið er fram á
Eftir Fanneyju
Gunnarsdóttur
Af hliðarlínunni!
Fanney Gunnarsdóttir námsráðgjafi og
kennari.