Öldrun - 01.09.2001, Blaðsíða 30

30 ÖLDRUN – 19. ÁRG. 2. TBL. 2001
Hvern einasta dag erum við að slíta
tönnunum okkar.
Slitið veldur því meðal annars að
mjög fáar manneskjur hafa sínar nátt-
úrulegu tennur allt lífið.
Þrátt fyrir góða tannhirðu geta sumar
tennur hreinlega slitnað upp.
Gervitennur
Að fá gervitennur upplifir fólk mjög mismunandi
frá einni manneskju til annarrar. Sumir hafa alls engin
vandamál við að venjast gervitönnum en aðrir hafa í
stuttan tíma, tal og tyggingarörðugleika .
Það er mikilvægt að gera nauðsynlegar lagfæringar
þannig að fólki líði sem best með gervitennurnar og
hafa síðan reglulegt eftirlit með tönnunum einu sinni á
ári.
Mismunandi er hversu hratt gómurinn rírnar hjá
einstaklingi en viðmiðunarregla er að endurnýja gervi-
tennur á u.þ.b. 6-8 ára fresti.
Gangi fólk alltof lengi með gamlar og illa passandi
gervitennur getur það haft slæm áhrif á gómstæðið og
erfitt getur verið að fá nýjar tennur til að sitja vel.
Yfir 70% 65 ára og eldri eru tannlausir
Margt eldra fólk hefur ekki haft tækifæri til að fá
tannviðgerðir á sínum yngri árum. Sérstaklega áttu
þeir sem bjuggu úti á landi í erfiðleikum með að fá
tannlæknaþjónustu. Það eru því margar ástæður fyrir
því að þeir eldri eru tannlausir eða hafa fáar tennur eftir
í munninum.
Skólatannlækningar voru aðeins á fáum stöðum og
fæstir sem komnir eru yfir 60 ára aldur höfðu reglulega
tannskoðun í æsku.
Á að draga út síðustu tennurnar?
Margir halda að þegar aðeins fáar tennur eru eftir
í munninum sé best að láta taka þær allar.
Svo þarf ekki að vera. það getur verið til bóta að
hafa stakar tennur og fá tannpart, hann situr oft fastari
en heilgómur og fyllir ekki eins mikið í munninn.
Ýmsar aðrar lausnir geta komið til greina þegar um
skörð eða bil er að ræða t.d. föst tanngervi, krónu og
brú.
Til að smíða brú þarf að slípa burtu hluta af nátt-
úrulegum tönnunum sitthvoru megin við skarðið svo
hægt sé að brúa bilið. Til að smíða krónu þarf líka að
slípa hluta af tönninni. Til að þetta sé hægt verða rætur
tannanna að vera nokkuð heilbrigðar svo hægt sé að
byggja á þeim. Þessi valkostur er því ekki alltaf til
staðar.
Hvað er partgómur?
Ef fjarlægja þarf nokkrar tennur, er partur oft
settur í bilið. Partgómur getur verið stálgómur eða
plastgómur með mismörgum tönnum á. Það er mikil-
vægt að hann falli vel að þeim tönnum sem fyrir eru í
munninum, að hann virki vel í tyggingu og líti eðlilega
út. Partgómur getur verið einföld lausn á náttúrulegu
vandamáli.
Er auðvelt að hafa heilgóm?
Flestir eru fljótir að tileinka sér notkun á efrigóm.
En oft getur verið vandamál að halda neðrigóm stöð-
ugum.
Þriðja tannsettið!
Íris Bryndís Guðnadóttir,
klíniskur tannsmíðameistari og
tanntæknir
Veffang: www.vortex.is/irisbg