Öldrun - 01.05.2007, Blaðsíða 42

2
www.oldrun.net ÖLDRUN – 25. árg. 1. tbl. 2007
Nýjar námsleiðir í öldrunar-
fræðum við Háskóla Íslands
– Þverfaglegt nám
Sigurveig H. Sigurðardóttir
lektor í félagsráðgjöf
Háskóla Íslands
þátta og hvaða áhrif þeir hafa á hinn aldraða og fjölskyldu
hans.
Öldrunarfræðingar sem tilheyra ólíkum starfsstéttum
leitast við að greina þá þætti sem hafa áhrif á öldrunarferl­
ið og vinna að því að bæta hag og auka lífsgæði. Öldrunar­
fræðin er ekki einungis akademísk fræðigrein heldur
snertir hún viðhorf og þróun vinnuaðferða á vettvangi og
hefur þannig áhrif á stefnumörkun stjórnvalda og mótun
þjónustu. Því skipta viðhorf og menntun starfsfólks miklu
máli.
Þrjár nýjar námsleiðir
Kennsla í öldrunarfræðum á framhaldsstigi miðar
að aukinni sérfræðiþekkingu á sviði öldrunarfræða og
öldrunarþjónustu svo og að efla rannsóknir og stefnu­
mörkun á því sviði. Undanfarin þrjú ár hefur verið boðið
upp á sérhæfð námskeið í öldrunarfræðum á meistarastigi
innan félagsráðgjafaskorar í félagsvísindadeild Háskóla
Íslands. Markmiðið er að koma til móts við þörf fyrir þver­
faglega þekkingu, á málefnum aldraðra og auka færni há­
skólamenntaðra starfsmanna á sviði öldrunarþjónustu. Í
námskeiðunum hefur áhersla verið lögð á stefnumótun og
þjónustu annars vegar og áhrifaþætti öldrunar, umhverfi,
félagstengsl og heilsufar hins vegar. Hugmyndafræði
fræðigreinarinnar, helstu rannsóknir og rannsóknarað­
ferðir eru kynntar. Einnig er lögð áhersla á að kynna nem­
endum helstu þætti sem hafa áhrif á velferðarmál aldraðra,
öldrunarþjónustu, stefnumótun, löggjöf og framkvæmd
bæði á sviði félags­ og heilbrigðisþjónustu. Fjölmargar
ólíkar starfsstéttir hafa sótt þessi námskeið, en áhersla
hefur verið lögð á þverfaglega nálgun og umfjöllun.
Í haust verður boðið upp á þrjár nýjar námsleiðir í
öldrunarfræðum í félagsráðgjafarskor. Þær gefa nem­
endum kost á að sækja formlegt nám á sviði öldrunar­
fræða: diplómanám í öldrunarþjónustu og meistaranám
í öldrunarfræðum, sem ætlað er nemendum sem lokið
hafa háskólanámi á heilbrigðis­ eða félagssviði og diplóma­
nám í félagsráðgjöf sem ætlað er félagsráðgjöfum. Með
námsleiðunum er mögulegt að efla sérfræðiþekkingu og
samvinnu háskólamenntaðra starfsmanna á þessu sviði.
Þannig er komið til móts við vaxandi þörf fyrir vel mennt­
að starfsfólk á sviði öldrunarþjónustu.
Mikil umræða hefur verið um aðstæður aldraðra hér á
landi að undanförnu. Hópur eldri borgara fer stækkandi í
okkar samfélagi, en hafa ber í huga að þeir sem eru aldr­
aðir eru ólíkir og þarfir þeirra og væntingar til þjónustu
mismunandi. Stór hluti þeirra býr við góða heilsu og góð­
ar aðstæður og þarf litla sem enga aðstoð frá samfélaginu.
En eftir því sem aldurinn færist yfir fjölgar þeim þó sem
þurfa á félags­ og heilbrigðisþjónustu að halda. Búast má
við að fjölgun aldraðra hafi í för með sér vaxandi þjónustu­
þörf og kalli á umræðu um fjölbreyttari úrræði. Þjónustan
við þennan aldurshóp þarf að batna og það er þörf fyrir
sérhæft starfsfólk á sviði öldrunarfræða. Á árinu 2002
ákvað heilbrigðis­ og tryggingamálaráðuneytið/Fram­
kvæmdasjóður aldraðra að kosta starf lektors í félagsráð­
gjöf í þeim tilgangi að stuðla að aukinni kennslu og rann­
sóknum í öldrunarfræðum.

Hvað er öldrunarfræði?
Öldrunarfræði (gerontology) er þverfagleg fræðigrein
sem fjallar um öldrun frá mismunandi sjónarhornum. Hún
fjallar um félagslega, sálræna og líffræðilega öldrun og
áhrif þess að eldast á einstaklinga og umhverfi þeirra. Það
er mikilvægt að gera sér grein fyrir samspili allra þessara