Öldrun - 01.11.2007, Blaðsíða 12

12
www.oldrun.net ÖLDRUN – 25. árg. 2. tbl. 2007
JPV útgáfa sendi í júní sl. frá sér bókina Ný sýn á
heilabilun – einstaklingurinn í öndvegi eftir breska
prófessorinn Tom Kitwood. Bókin markaði þáttaskil
þegar hún kom fyrst út árið 1997 og hefur haft gífurleg
áhrif á það hvernig staðið er að umönnun sjúklinga
með heilabilun og ekki síður hvernig komið er fram við
þá sem persónur. Með útkomu þessarar bókar eru kenn-
ingar Kitwoods í fyrsta skipti aðgengilegar á íslensku en
það var Svava Aradóttir sem þýddi.
Í bókinni eru sett fram ný viðhorf til umönnunar fólks
með heilabilun. Kenningar Toms Kitwoods byggja á
þeirri hugsun að heilabilun feli ekki bara í sér skerðingu
á andlegri og líkamlegri færni vegna rýrnunar á heilavef
heldur sé hún flókið samspil fleiri þátta, meðal annars
persónuleika viðkomandi, lífssögu, líkamlegs heilbrigðis
og ekki síst áhrifa frá umhverfinu. Hann nálgast efnið
á þverfaglegan hátt; með kenningum sínum sýnir hann
fram á hvernig taugafræðilegir, félagssálfræðilegir og
menningarlegir þættir skipta máli fyrir skilning okkar á
heilabilun og hvernig þessir þættir hafa áhrif á umönnun
fólks sem fær heilabilunarsjúkdóm.
Það sem er einstakt við hugmyndafræði og vinnu
Kitwoods er að hjá honum er einstaklingurinn með sjúk­
dóminn miðpunktur allrar umræðu og umönnunar. Hann
leggur ríka áherslu á mikilvægi persónulegrar færni og
faglega þekkingu þeirra sem gegna umönnunarhlutverk­
inu. Meginkenning hans er sú að skilningur, nærgætni
og umhyggja skipti sköpum fyrir aðlögun sjúklingsins að
breyttum aðstæðum og hafi þar með úrslitaáhrif á lífsgæði
hans og jafnvel framþróun sjúkdómsins.
Bókin er ætluð öllum sem vinna við umönnun fólks
með heilabilun og nemendum í heilbrigðisvísindum, enda
er jafnframt fjallað ítarlega um hlutverk og þarfir starfs­
fólks, en nýtist einnig aðstandendum og öðrum sem vilja
dýpka skilning sinn á heilabilun og þeim vanda sem þar
er við að etja.
Ný sýn á heilabilun
– einstaklingurinn í öndvegi
Eftir Tom Kitwood
Bók sem á erindi við alla sem
starfa við umönnun einstaklinga
með heilabilun
Tom Kitwood var breskur sálfræðingur og prófessor
við Bradfordháskóla í Englandi. Hann lést um aldur fram
í nóvember 1998 en hafði þá í fjölda ára beitt sér fyrir
umbótum á sviði umönnunar fólks með heilabilun og sett
fram nýjar kenningar á grundvelli eigin rannsókna og
annarra.
Svava Aradóttir, sem þýddi bókina, er hjúkrunarfræð­
ingur að mennt og hefur sérhæft sig í umönnun fólks
sem greinst hefur með heilabilunarsjúkdóm. Hún rekur
fræðslu­ og ráðgjafafyrirtækið Nordic Lights og heldur
námskeið og fyrirlestra um heilabilun og umönnun á
Íslandi, í Noregi og í Danmörku. Auk þess veitir Svava
starfsfólki ráðgjöf við flókin umönnunarverkefni og býður
upp á samvinnu við fjölskyldu hins sjúka sem felur í sér
einfalda fræðslu um sjúkdóminn og ráðgjöf um samskipti
og þau vandkvæði sem upp kunna að koma. Grundvallar
markmiðið með vinnu Nordic Lights er að aðstoða ein­
staklinga með heilabilunarsjúkdóma, fjölskyldur þeirra
og það starfsfólk sem annast þá, til að öðlast auðveldara
og betra daglegt líf og eru kenningar Tom Kitwood m.a.
hafðar þar að leiðarljósi.
Af heimasíðunum www.jpv.is og www.nordic­lights.dk
FRÆÐSLA OG SÍMENNTUN Í ÖLDRUNARGEIRANUM