Són - 01.01.2004, Page 9

Valgerður Erna Þorvaldsdóttir
Kátlegar kenningar
Um gamansemi dróttkvæðaskálda
I
Af einhverjum ástæðum vekja dróttkvæði sjaldan hlátur og kátínu
áheyrenda eða lesenda nú á dögum. Dróttkvæði þykja torræður kveð-
skapur, flókinn, illskiljanlegur og erfiður viðfangs. Við upphaf síðustu
aldar skrifaði W. P. Ker:
The Court poetry, with all its faults, is a completed form which
had its day of glory, and even rather more than its share of good
fortune.1
Dýrðardagar dróttkvæðanna voru sannarlega margir. Elstu drótt-
kvæðu vísurnar eru taldar frá 9. öld og eignaðar norska skáldinu
Braga gamla Boddasyni.2 Næstu aldirnar voru dróttkvæðin í hávegum
höfð við hirðir norrænna konunga og fyrirmanna. Íslendingar fóru
snemma að láta að sér kveða á þeim vettvangi og undir lok 10. aldar
virðast íslensk skáld hafa þokað hinum norsku úr öndvegi.3 Kvæðin
urðu að útflutningvöru. Vel ort lofkvæði gat greitt götu fátækra bænda-
sona af Íslandi í konungsgarði, tryggt velvild og vináttu valdamanna
og góðar gjafir á borð við sverð, klæði, silfur og gull. Skáldin nutu
virðingar við hirðina og urðu jafnvel nánir ráðgjafar konunga. Ólíkt
hinum nafnlausu höfundum eddukvæða og Íslendingasagna eru flestir
höfundar dróttkvæða þekktir þótt oft sé lítið sem ekkert vitað um ættir
þeirra, uppruna eða lífshlaup. Dróttkvæðaskáldin virðast hafa verið
vel meðvituð um eigið ágæti og með öllu laus við þjakandi hógværð og
lítillæti. Persóna skáldsins er gjarnan áberandi í kvæðunum; það notar
fornöfn í 1. persónu, hikar ekki við að hreykja sér af eigin afrekum og
1 Ker (1957:142).
2 Íslensk bókmenntasaga I (1992:192).
3 Íslensk bókmenntasaga I (1992:207).