Són - 01.01.2004, Page 24

VALGERÐUR ERNA ÞORVALDSDÓTTIR24
Gamansemi Sighvats nær hámarki í sjöundu vísu:
Fórk at finna báru,
fríðs vættak mér, síðan
brjót, þanns bragnar létu,
bliks, vildastan miklu.
Grefs leit við mér gætir
gerstr. Þá es illr enn versti,
lítt reiðik þó lýða
lÄst, ef sjá es enn bazti.
Fórk síðan at finna báru bliks brjót, þanns bragnar létu miklu
vildastan; vættak mér fríðs. Grefs gætir leit gerstr við mér. Þá
es enn versti illr, ef sjá es enn bazti; lítt reiðik þó lÄst lýða.
Sjónarhornið er enn hjá Sighvati. Í fyrri vísuhelmingi lýsir hann því
þegar hann fer til fundar við enn einn bóndann. Sá er að sögn mikill
höfðingi heim að sækja svo að Sighvatur þykist viss um að fá góðar
móttökur. Væntingar hins vegmóða ferðalangs kristallast í kenning-
unni báru bliks brjótr; báru blik er gull og brjótr þess er örlátur maður.
Skáldið hefur varla vænst þess að þiggja gull og gersemar af hús-
bóndanum heldur langþráð húsaskjól og veitingar. Í síðari vísu-
helmingi er hins vegar komið annað hljóð í strokkinn. Báru bliks brjótr-
inn reynist heimalningslegur bóndadurgur, grefs gætir, og síst gest-
risnari en grannar hans. Sighvatur dregur upp kostulega mynd af
búralegum kotbóndanum sem gætir graftóla sinna eins og sjáaldurs
auga síns. Stofnorðið gætir er sérlega vel valið. Það kemur oft fyrir í
kenningum um hermenn, konunga og aðra höfðingja og síðar er það
algengt í kristilegum kvæðum í kenningum um Guð, Krist og kirkj-
unnar menn.48 Þeir sem þekktu til skáldamálsins hafa strax sett orðið
í sambandi við eitthvað háleitt og verðmætt, ekki skóflur og rekur
smábónda.
IV
Sighvatur er alls ekki eina dróttkvæðaskáldið sem hæðist að bændum
og búaliði. Hirðskáld konunga litu stórt á sig enda höfðu þau
ákveðna sérstöðu við hirðina; sum voru ráðgjafar eða jafnvel nánir
48 Lexicon poeticum (1931:212).