Són - 01.01.2004, Blaðsíða 39

MÁLSHÁTTAKVÆÐI 39
29 Einar Ólafur Sveinsson (1937:39).
30 Halldór Hermannsson (1932:42).
í miklum metum í Odda þar sem menn telja að verið hafi miðstöð
fornra fræða. Vert er einnig að gefa því gaum að Sæmundur metur
meir vináttuna við Bjarna biskup en tengslin við Snorra sem þó var
alinn upp í Odda.
Einar Ólafur Sveinsson29 telur að kynni Oddaverja af Orkn-
eyingum hafi verið svo mikil að Oddaverjar hafi farið nærri um
menntir og allt andlegt líf þar í eyjunum. Sæmundur Jónsson þótti
einn göfugastur maður á Íslandi um 1200 og kom til tals að hann
gengi að eiga dóttur Haralds jarls Maddaðarsonar í Orkneyjum. Varð
þó ekki af þar sem Sæmundur vildi ekki sækja brúðkaup þangað.
Sýnir þetta eitt með öðru hve samband þarna á milli hefur verið náið.
Halldór Hermannsson lætur í ljós þá skoðun að ekki sé neitt undar-
legt að „Málsháttakvæðið“ og „Jómsvíkingadrápa“ skuli einmitt hafa
varðveist í Konungsbók Snorra-Eddu. Slík kvæði hefðu reyndar óvíða
fremur varðveist á landinu en einmitt þar:
Now the only text in existence of these Orcadian poems [átt er
við „Jómsvíkingadrápu“ og „Málsháttakvæðið“] is to be found
in the Codex Regius. Their inclusion there I do not consider so
strange as some people do. In no place in Iceland were they
more likely to be preserved than at Oddi. A scribe copying the
Edda there found these poems there and decided to copy them
too.30
Fyrir þessari hugmynd eru engin bein rök en menn sjá hins vegar
að hinn forni fræðaáhugi, sem kemur fram í kveðskap Orkneyinga,
rímar við lærdómsiðkanir Oddaverja. Eins og fram hefur komið hér
á undan verður að líta svo á að það sé með öllu óvíst hvort Bjarni
biskup sé sá maður sem orti „Málsháttakvæðið“. Röksemdirnar fyrir
því að kvæðið sé orkneyskt eru í raun léttvægar.
En hvar sem kvæðið er til orðið verður hitt ekki vefengt að menn-
ingarstraumar hafa legið hingað til lands úr suðurátt í gegnum
Orkneyjar. Nægir í þessu sambandi að benda á þann mann á 13. öld
ofanverðri sem setur saman Brennu-Njáls sögu. Hann talar um svæðið
norður af Skotlandi af mikilli þekkingu en þekkir hins vegar miður
til í Noregi. Sýnir þetta á sinn hátt að menn á 13. öld, líklega einkum
á sunnan- og suðaustanverðu landinu, hafa haft góða hugmynd um