Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2010, Blaðsíða 65
65Tengsl námsárangurs við viðhorf nemenda og foreldra
Tímarit um menntarannsóknir, 7. árgangur 2010
barnanna af skólagöngu sinni, líðan í skólanum,
námsgetu, auk mats á eigin hegðun og við -
horfum. í þeim voru spurningar og staðhæfingar
eins og í nemendalistunum í 6. og 9. bekk.
svarkvarði í staðhæfingum var sá sami og hjá
nemendum. sami spurningalisti var sendur til
allra foreldra nemenda í öllum bekkjunum en
þó með smávægilegum breytingum á einstaka
spurningu eftir því á hvaða aldri börn þeirra
voru.
niðurstöðum úr samræmdum prófum í
íslensku og stærðfræði var safnað þegar nem -
endur voru í 4. bekk og 7. bekk, þ.e.a.s. rúmu
ári eftir að þeir svöruðu spurningalistunum.
einkunnir eru normaldreifðar með meðaltal 30
og staðalfrávik 10.
Framkvæmd. Haft var samband við alla þátt -
tökuskólana og gerður við þá samningur um
þátttöku í rannsókninni. Þetta var gert til að
stuðla að sem mestri þátttöku en umsjónar -
kennarar í viðkomandi árgöngum voru rann sak -
endum innan handar við að senda spurn inga lista
heim til foreldra og við að afla skriflegra leyfa
frá þeim fyrir þátttöku barna þeirra og leyfis til
að tengja niðurstöður við útkomu úr samræmd -
um prófum. Foreldrar fengu jafnframt upplýs -
inga blað um rannsóknina og framkvæmd
henn ar og þeim var heitið trúnaði.
rannsakendur fóru í þátttökuskólana og
lögðu spurningalistana fyrir þá nemendur í 3.,
6. og 9. bekk sem foreldrar höfðu gefið leyfi
fyrir. áður en spurningalistar voru lagðir fyrir
var rætt við nemendur um að þeir þyrftu ekki
að taka þátt í könnuninni og að farið yrði með
allar upplýsingar sem trúnaðarmál. spurninga -
listar fyrir alla foreldra voru sendir heim með
nemendum og sáu umsjónarkennarar um að
innheimta þá. söfnun upplýsinga frá nemendum
í 1. bekk fór öðruvísi fram, en sérstakur starfs -
maður aðstoðaði nemendur við að fylla út
spurningalista. gagnasöfnun fór fram í október
til desember 2007, nema í einum skólanna þar
sem hún fór fram í mars 2008.
niðurstöður úr samræmdum prófum voru
fengnar frá námsmatsstofnun en nemendur tóku
samræmd próf haustið 2008. einnig var ætlunin
að fá niðurstöður úr 10. bekk vorið 2009 en
hætt var við að prófa samræmt það vor. starfs -
maður námsmatsstofnunar fékk kennitölur
þátttakenda og tengdi við niðurstöður í sam -
ræmd um prófum. rannsakendur báru síðan
þessar niðurstöður saman við svör úr spurninga -
listum frá nemendum og foreldrum þeirra.
Úrvinnsla. unnið var úr gögnum í sPss 17.0.
notaðar voru hefðbundnar aðferðir við úr -
vinnslu: t-próf, dreifigreining og margfaldur
samanburður. Valið var að nota games-Howell
aðferðina við margfaldan samanburð því hún
hentar vel þegar unnið er með misstóra hópa
þar sem aðferðin hefur góða stjórn á villum en
gefur jafnframt góðan tölfræðilegan styrk
(Toothaker, 1991).
í spurningalistanum, sem saminn var sér -
stak lega fyrir rannsóknina, var mikill fjöldi
staðhæfinga sem mæla áttu ólíka þætti eins og
lýst er í kaflanum um mælitæki. Þar sem ekki
var um stöðluð mælitæki að ræða var ákveðið
að beita leitandi þáttagreiningu (e. principal
components analysis) til að kanna hvernig
breytur röðuðust á þætti. með þáttagreiningu
eru myndaðir þættir sem síðan er kannað
hvernig tengjast námsárangri frekar en að prófa
fyrirfram skilgreind líkön. snúningur þátta var
hornréttur (varimax snúningur), þ.e. ekki er
fylgni á milli þeirra. Þáttagreiningin hentar hér
ágætlega miðað við úrtaksstærð og fjölda stað -
hæf inga sem unnið er með og leyfir að niður -
stöður séu settar fram með þeim hætti að þær
séu aðgengilegar fyrir skólafólk.
niðurstöður
Kyn og félagslegur bakgrunnur. Þeir nemendur
sem tóku þátt í rannsókninni voru fyrir ofan
meðallag í árangri á samræmdum prófum en
meðaltalið á normaldreifðum kvarða er 30 stig.
í 4. bekk var meðaltalið í íslensku 32 stig
(n=252) og einnig 32 stig (n=250) í stærðfræði.
ekki var munur á árangri pilta og stúlkna í
stærðfræði en stúlkurnar voru að meðaltali 5
stigum hærri en piltarnir í íslensku (t(250)= –
4,1, p<0,001). svipuð niðurstaða var í 7. bekk;
árangur í bæði íslensku og stærðfræði var
rúmlega 32 stig, enginn munur á árangri pilta
og stúlkna í stærðfræði en stúlkur rúmlega
fjórum stigum hærri en piltar í íslensku (t(280)=
–3,2, p=0,002).
í 4. bekk var marktækur munur í íslensku
Tímarit um menntarannsóknir_Layout 1 1/17/11 5:18 PM Page 65