Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2010, Blaðsíða 83

kennarar eða sinntu eingöngu nýbúakennslu þann
tíma sem rannsóknin var gerð. Bogdan og Biklen
(2003) benda á að þátttakendur þurfi að fá að vita
hvers vegna þeir voru valdir, til dæmis vegna
skilnings á kennslumálum eða reynslu þeirra sem
kennara.
Við úrvinnslu gagnanna var gengið út frá
rannsóknarspurningunni og spurningum úr
viðtalsrammanum. í upphafi voru viðtölin skráð
orðrétt og voru þau ásamt öðrum gögnum
lykluð og flokkuð í þemu, eftir því sem efni
rannsóknarinnar gaf tilefni til. Hjá Bogdan og
Biklen (2003) kemur fram að fyrst sé gott að
flokka gróflega í yfirflokka það sem snertir
skólann, það sem viðkemur kennaranum og það
sem snýr að nemendum. síðan eru búnir til
undirflokkar, fjallað um einkenni þeirra og
dæmi tekin úr rannsóknargögnunum sem styðja
umfjöllunina. upplýsingar af heimasíðum skól -
anna og úr handbókum hvers skóla, svo og
önnur gögn sem viðmælendur létu í té voru
einnig flokkuð og greind.
Helstu niðurstöður
Fjölbreyttir kennsluhættir og viðhorf kennara
Þátttökuskólarnir fjórir eru allir í grónum
hverfum reykjavíkur. í stefnum skólanna var
að finna svipaðar áherslur á samvinnu kennara
sem stuðluðu að fjölbreyttum kennsluháttum
með nemandann í forgrunni. einnig var lögð
áhersla á samvinnu nemenda og ábyrgð þeirra
á námi sínu og framkomu. Þá voru fjölbreytt
námstækifæri við hæfi hvers og eins meðal
áhersluatriða. í öllum skólunum áttu nemendur
kost á stuðningi og námsaðstoð í námsveri.
Töluverður samhljómur var meðal þátttakenda
í öllum skólunum og ekki bar á ólíkum
áherslum í störfum þeirra. Til þess að virða
nafnleynd þátttakenda og skólanna sem þeir
starfa við voru þeim gefin dulnefni í þessari
umfjöllun. Úr akureyjarskóla tóku þátt þær
erna og inga. Þeir tveir kennarar sem voru með
úr engeyjarskóla voru Þóra og Bára. Úr
Viðeyjarskóla tóku þátt þær Dóra og Lára og úr
Þerneyjarskóla voru alda og Fríða.
Þegar þessi rannsókn var gerð hafði einungis
einn þátttökuskólanna mótað ákveðna fjölmenn -
ingarstefnu, annar hafði slíka stefnu í mótun,
en hinir tveir höfðu ekki lagt grunn að slíkri
stefnumótun. svo virtist sem einu fjölmenn -
ingarlegu áherslur þátttökuskólanna væru
þemadagar, til dæmis í kringum þjóðhátíðardaga
þeirra landa sem erlendir nemendur voru frá,
evrópska tungumáladaginn eða skipulagðan
hátíðisdag einu sinni yfir veturinn. um það
sagði Bára: „Það er til dæmis árlega hérna dagur
sem allir hittast og þeir sem eiga aðra menningu
en við, þeir koma og kynna hana fyrir okkur.“
Það er eflaust undir starfsfólkinu komið
hvernig andrúmsloftið er innan hvers skóla.
námfúsir nemendur, jákvæðir foreldrar og gott
starfsfólk eiga sinn þátt í að byggja upp og
styrkja skólastarfið. inga talaði um að betra
væri að halda utan um alla hluti vegna þess hve
skólinn væri fámennur. Þær Bára og Þóra voru
sammála um að styrkur skólans fælist helst í
áhugasömum og góðum kennurum og góðum
vilja stjórnenda til að greiða götu nemenda af
erlendum uppruna. Bára sagðist ekki alveg hafa
heildaryfirsýn yfir skólann, en hjá eldri nem -
endum væri unnið eftir ákveðnu ferli sem væri
sniðið að þörfum hvers og eins. Hún sagði að
það mættu vera meiri breytingar og að fólk
þyrfti að setjast niður og ræða saman um hvað
hægt væri að gera betur.
Þegar umræður um kennarastarfið ber á
góma hefur fólk gjarnan myndað sér sína
skoðun á hlutverki kennarans og sitt sýnist
hverjum um það. í samtölunum við þátttakendur
rannsóknarinnar um hlutverk kennara voru svör
þeirra með svipuðum hætti. grundvallar -
markmiðið að mati Fríðu var að hjálpa erlendu
nemendunum af stað svo þeir gætu nýtt sér
námið inni í bekk. svo bætti hún við: „Og þess
vegna er svo mikilvægt að okkur takist að
byggja góðan grunn, að við finnum leiðirnar
hérna í grunnskólanum, sem skila þeim sem
lengst áfram í framhaldsnám.“ alda benti á
nauðsyn þess að kennarar temdu sér jákvæð
viðhorf og létu álagið ekki trufla sig.
Það er ljóst að sumir þátttakendanna hafa
gert kennslu að ævistarfi sínu, að minnsta kosti
þeir sem starfað hafa sem kennarar á þriðja
áratug eða rúmlega það. Það var forvitnilegt að
heyra hvað þeir töldu helst hvetja sig áfram í
starfinu. að mati Báru voru það samskiptin við
erlendu nemendurna og að nálgast þá á getustigi
þeirra í náminu. inga leit meira á þetta sem
hluta af vinnu sinni og fannst að hún ætti frekar
83Kennarar og kennarastarf í fjölmenningarlegu samfélagi
Tímarit um menntarannsóknir, 7. árgangur 2010
Tímarit um menntarannsóknir_Layout 1 1/17/11 5:18 PM Page 83