Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2010, Blaðsíða 87

hópnum. Þetta er það sem Banks (2005a) bendir
á; að starfsmenn skólanna verði að skipuleggja
vinnu sína með tilliti til þarfa nemenda með
ólíka færni og með mismunandi menningar -
legan bakgrunn.
í viðtölum við þátttakendur kom í ljós hve
mislangt skólarnir, sem þátt tóku í rannsókninni,
voru komnir í að móta ákveðna fjölmenningar -
stefnu. Við teljum að ein ástæða þess geti verið
misjafn fjöldi nemenda af erlendum uppruna
milli ára. Það eitt getur haft áhrif á hvort tekið
sé mið af fjölmenningu þegar kennarar skipu -
leggja skólastarfið. Við tókum einnig eftir því
hjá viðmælendum okkar að sumum þeirra fannst
starf með innflytjendabörnum vera þolin -
mæðisvinna, henni fylgdi aukaálag og þá vant -
aði stundum meiri tíma til að sinna nem end -
unum betur og skipuleggja starfið. í Aðal -
námskrá grunnskóla (menntamálaráðu neytið,
1999) stendur meðal annars að sífellt þurfi að
endurskoða námskrána í takt við sam félagslegar
þarfir. Þar segir einnig að ábyrgð kennarans
felist í því að velja árangursríkar kennslu -
aðferðir, sem ná einnig markmiðum aðal -
námskrár. í tengslum við þetta er vert að benda
á að kennarar eru misopnir fyrir því að tileinka
sér ný og breytt vinnubrögð, sem er mikilvægt
í fjölmenningarlegu umhverfi. í því sambandi
getur fræðslufundur eða símenntunar námskeið
hjálpað mikið til við að víkka út sjón deild -
arhring viðkomandi kennara. Bruner (1996)
telur að kennarar eigi einna stærstan þátt í að
skapa skólamenningu hvers skóla og því þurfi
góðan undirbúning til að virkja þá í umbóta -
starfi skóla. Tomlinson (1999) segir að markmið
kennara hafi ætíð verið að koma til móts við
þarfir einstakra nemenda. Hún bendir einnig á
að þeir kennarar sem hafi mismunandi menn -
ingarlegan bakgrunn nemenda í huga við
undirbúning kennslu noti fjölbreyttar og sveigj -
anlegar kennsluaðferðir.
Fagmennska kennara
Helmingur kennaranna sem þátt tóku í rann -
sókninni hafði kynnt sér fjölmenningu með því
að fara á námskeið, lesa sér til eða læra af
samstarfsfólki. kennararnir sýndu ákveðna fag -
mennsku í starfi með nemendum með því að
reyna iðulega að koma til móts við ólíkar þarfir
þeirra. kennararnir notuðu mikið samvinnu og
hópavinnu, sem þeir töldu að auðveldaði
erlendum nemendum að komast inn í hópinn
og læra af bekkjarfélögunum. Það álítum við
einmitt góða leið til að auðvelda erlendum
nemendum að aðlagast íslenskri skólamenn -
ingu. Þetta samræmist lýsingu Wrigleys (2000)
á því með hvaða hætti bæta megi námsárangur
nemenda með mismunandi menningarlegan
bakgrunn. meðal annars leiddu niðurstöður
rannsóknar hans í ljós að samvinnunám hefði
augljósa kosti. einnig sýndu niðurstöður fram á
að virðing og jákvæðar skólareglur væru
mikilvægir þættir. Þetta kemur heim og saman
við skrif sigrúnar aðalbjarnardóttur (1999),
sem álítur að einn þátturinn í fagmennsku
kennara sé að efla samskiptafærni nemenda og
félagsþroska þeirra. Þar telur hún að skipti
mestu máli að kennarinn setji sig í spor annarra.
að auki sýna niðurstöður rannsókna á reynslu
fjölbreyttra kennarahópa (Björk Helle Lassen,
2010; Hanna ragnarsdóttir, 2010; Hanna
ragnarsdóttir og Hildur Blöndal, 2007, 2010;
Ladson-Billings, 2001; schmidt og Block,
2010) fram á mikilvægi þess að styrkur, innsýn
og reynsla fjölbreyttra kennarahópa sé nýtt í
þágu fjölbreyttra nemendahópa. Þetta er í takt
við skrif Hafdísar guðjónsdóttur (2004), sem
telur að strax í kennaranámi mótist fagmennsk -
an og fræðilegur skilningur aukist. Hún heldur
því einnig fram að fagmennska aukist í starfi
kennarans þegar hann metur starf sitt með
gagnrýnum hætti.
Fagmennska viðmælenda rannsóknarinnar
var augljós að okkar mati. Þeir voru meðvitaðir
um fjölbreytilegan bakgrunn nemenda og tóku
mið af honum í kennslunni. einn viðmælenda
hafði á orði hve undirbúningur fyrir kennslu
innflytjendabarna væri nauðsynlegur því að
íslenskukennslan væri allt öðruvísi með erlend -
um nemendum. Það hvatti kennarana áfram að
upplifa aukinn skilning nemenda og sjá sjálfs -
traust þeirra vaxa.
mikilvægi fagmennsku kennara er ótvírætt,
svo og áhrif hennar á nemendur bæði námslega
og félagslega. í tengslum við þetta bendir sears
(1998) á að kennarinn verði að kynna sér færni
barna af erlendum uppruna svo hann geti hagað
kennslunni miðað við getu þeirra og fengið
þeim verkefni sem henta hverjum og einum.
í því sambandi má nefna að nieto (1999)
87Kennarar og kennarastarf í fjölmenningarlegu samfélagi
Tímarit um menntarannsóknir, 7. árgangur 2010
Tímarit um menntarannsóknir_Layout 1 1/17/11 5:18 PM Page 87