Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2013, Side 161

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2013, Side 161
161 gerði sá maður er sagt er að Daríus Frígíus hét. Hann sagði sögu frá sameign Girkja og Trójumanna og ritaði viðarlaufi.59 Sagnaritun um Trójumenn er því sett skör lægra en nytsamleg sagnaritun sem ætlað var að veita áheyrendum andlega huggun en veraldleg sagnarit- un var iðulega kölluð fróðleikur eða skemmtun.60 Hér má sjá vísi að verka- skiptingu þar sem Haukur ætlar sér ekki þá dul að rita um nytsamlegt efni eins og rataði síðar í AM 226 fol., en til voru sagnarit sem höfðu annars konar tilgang og Haukur treysti sér til að koma þeim tilgangi til skila. Eitt einkenni veraldarsagna er áhersla á tímatal en söguskilningur Hauks Erlendssonar var frekar sifjafræðilegur og sver bók hans sig þar í ætt við ýmis eldri rit íslenskra veraldarhöfðingja, s.s. Snorra-Eddu og Heimskringlu. Í Hauksbók er ætt Hauks Erlendssonar rakin frá sjálfum Adam og tenging Trójumanna sögu við sögu Rómverja snerist einnig um sifjafræði. Hið sama má segja um Breta sögur en Brutus forfaðir Breta var sagður afkomandi Eneasar. Hin sifjafræðilegu tengsl voru á skjön við tíma- ramma veraldarsögunnar þar sem saga Gyðinga var viðmiðið. Trójumanna saga féll ekki sjálfkrafa inn í þann ramma, eins og sjá má af knosuðum tilvís- unum í hana í Aldartölu og Veraldarsögu. Í Hauksbók er samhengið annað, hinir sex heimsaldrar eru ekki ramminn heldur flutningur Trójumanna til Bretlands og tengsl við Norðurlönd í gegnum Breta sögur. Síðari kynslóðir héldu áfram að rita um sögu Trójumanna og Breta. Frá miðri 14. öld er til handrit sem ritað var fyrir Orm Snorrason sem inniheldur þessar tvær sögur en einnig efni úr riddarasögum.61 Er þetta eitt dæmi af mörgum um það að áhugamál Hauks og Orms hafi farið saman.62 Ormur var í nánu sambandi við munkana á Helgafelli sem rit- uðu fyrir hann Skarðsbók postulasagna og vel má vera að þeir hafi einnig komið að ritun riddarasagnahandritsins. Ljóst er að þessir ólíku angar veraldarsögunnar, sem AM 226 fol. og Hauksbók eru fulltrúar fyrir, voru 59 Hauksbók udg. efter de Arnamagnæanske håndskrifter no. 371, 544 og 675, 4to samt forskellige papirhåndskrifter, útg. Finnur Jónsson og Eiríkur Jónsson, Kaupmanna- höfn: Kongelige Nordiske Oldskrift-selskab, 1892–1896, bls. 152. Sbr. einnig Veraldarsögu, bls. 3: „Móses hét guðs dýrlingur í Gyðinga fólki sá er fyrst hóf þá þrifnaðarsýslu að rita helgar bækur um Guðs stórmerki.“ 60 Sjá nánar Sverrir Tómasson, Formálar íslenskra sagnaritara á miðöldum, bls. 130–140. 61 Sjá Sven A. Grén Broberg, „Ormr Snorrasons bok“, Arkiv för nordisk filologi 20/ 1908, bls. 42–66, einkum bls. 56–57, 61. 62 Sjá t.d. Sveinbjörn Rafnsson, „Sagnastef í íslenskri menningarsögu“, Saga 30/1992, bls. 81–121, hér bls. 86–87. Hin HeiLaGa FoRtÍÐ
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.