Peningamál - 01.05.2000, Blaðsíða 20

fjárstöðu innlánsstofnana sem stafar af árstíðabundn-
um breytingum á stöðu ríkissjóðs gagnvart Seðla-
bankanum og árstíðabundnu gjaldeyrisútstreymi.
Heildarfjárhæð útistandandi samninga endurhverfra
viðskipta 25. apríl sl. var um 35 ma.kr., sem er lítið
eitt lægri staða en um síðustu áramót. Á þessu ári
hafa þó verið nokkrar sveiflur í stöðu þessara samn-
inga. Í byrjun febrúar var fjárhæð útistandandi samn-
inga um 40 ma.kr., um miðjan mars tæplega 21
ma.kr. en hefur síðan farið vaxandi sem meðal annars
má rekja til góðrar lausafjárstöðu ríkissjóðs. Að
undanförnu hafa nokkrar lánastofnanir notað endur-
hverf viðskipti Seðlabankans að staðaldri og bendir
það til þess að þær eigi í lausafjárerfiðleikum sem
þær hafa ekki náð að leysa. Slík notkun þessarar
fyrirgreiðslu er Seðlabankanum ekki að skapi enda
ekki að því stefnt að endurhverf viðskipti séu viðvar-
andi fjármögnun fyrir lánastofnanir.
Hækkandi ávöxtun á skuldabréfamarkaði
Fremur rólegt hefur verið yfir viðskiptum á skulda-
bréfamarkaði. Uppkaup ríkisverðbréfa hjá Lánasýsl-
unni og húsbréfa hjá Íbúðalánasjóði hafa dregið enn
frekar úr viðskiptum á þessum markaði. Vaxtabil
hefur aukist og fjármálastofnanir virðast sjá lítinn
ávinning af að mynda markað fyrir þessi bréf.
Veruleg hækkun varð á ávöxtunarkröfu skulda-
bréfa á eftirmarkaði í mars og fyrstu viku apríl. Á
fimm vikum hækkaði ávöxtunarkrafa spariskírteina-
flokksins með lengsta líftímann um 0,8 prósentustig
og á helstu markflokkum húsbréfa og húsnæðisbréfa
um 0,45-0,65 prósentustig. Frá 7. apríl hefur ávöxtun
helstu flokka lítið breyst. Nokkur hækkun hefur þó
verið á ávöxtun spariskírteina en ávöxtun húsbréfa
lækkað lítið eitt.
Ávöxtunarkrafa helstu flokka húsnæðisbréfa og 5
og 15 ára spariskírteina hefur ekki verið jafnhá síðan
um mitt árið 1997. Krafan á húsbréfaflokknum, sem
er á gjalddaga árið 2021, fór hæst í 5,83% 4. apríl
sem er sú hæsta frá því í febrúar 1996. Athygli vekur
að hækkunin varð á sama tíma og uppkaup spariskír-
teina og húsbréfa áttu sér stað. Ástæður hækkana
langtímavaxta eru meðal annars aukinn áhugi stofn-
anafjárfesta á innlendum hlutabréfum og erlendum
verðbréfum á kostnað ríkistryggðra skuldabréfa.
Ennfremur hefur útgáfa húsbréfa aukist verulega á
árinu. Fyrstu þrjá mánuðina var hún 6,5 ma.kr. (á
meðalmarkaðsverði mánaðar) samanborið við 4,6
ma.kr. sama tímabil 1999. Einnig hafa fjárfestar í
vaxandi mæli flutt eignir sínar úr eignarskattfrjálsum
langtímasjóðum, meðal annars í hlutabréfasjóði og
skammtímasjóði, þar sem ávöxtun í sjóðum sem fjár-
festa í verðtryggðum langtímabréfum hefur versnað á
sama tíma og gengi hlutabréfa hefur hækkað mikið
og ávöxtun skammtímasjóða farið hækkandi.
Sveiflur á hlutabréfamarkaði
Úrvalsvísitalan, sem mælir verðbreytingar þeirra 15
fyrirtækja, sem mest viðskipti eru með á Verðbréfa-
þingi Íslands, náði sögulegu hámarki 17. febrúar.
Hún var þá 1.889 stig, hafði hækkað um 85% frá
október 1998, þar af um 17% frá síðustu áramótum.
Hinn 18. febrúar urðu umskipti í þróun hluta-
bréfaverðs hér á landi. Á aðeins tveimur vikum
lækkaði úrvalsvísitala VÞÍ um 10%, í 1.692 stig. Hún
hefur sveiflast síðan á bilinu 1.700-1.850 stig og var
PENINGAMÁL 2000/2 19
Mynd 7
Endurhverf verðbréfakaup Seðlabankans 2000
Vikuleg uppboð
2
8
.
d
es
1
1
.
ja
n
1
8
.
ja
n
2
5
.
ja
n
1
.
fe
b
8
.
fe
b
1
5
.
fe
b
2
2
.
fe
b
2
9
.
fe
b
7
.
m
ar
1
4
.
m
ar
2
1
.
m
ar
2
8
.
m
ar
4
.
ap
r
1
1
.
ap
r
1
8
.
ap
r
2
5
.
ap
r
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Ma.kr. Samþykkt tilboð Útistandandi fjárhæð
1999 2000
Mynd 8
Dagleg þróun ávöxtunarkröfu á nokkrum markflokkum
húsbréfa og spariskírteina frá ársbyrjun 1999
J F M A M J J Á S O N D J F M A
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
%
RS15-1001/K (Spariskírteini, 15,4 ár að gjalddaga)
RS05-0410/K (Spariskírteini, 5,0 ár að gjalddaga)
BH37-1215/H (Húsbréf, 37,7 ár að gjalddaga)
BH21-0115/H (Húsbréf, 20,7 ár að gjalddaga)