Peningamál - 01.02.2002, Blaðsíða 6
PENINGAMÁL 2002/1 5
birta ekki ársfjórðungsspá heldur mánaðarleg gildi sem
eru umreiknuð yfir í ársfjórðungsspá. Á fyrri hluta
tímabilsins ofspáði Ráðgjöf og efnahagsspár verð-
bólgu að meðaltali, eða um 0,26% á árunum 1995-
2000 en vanspáðu verðbólgu um 0,05% á árunum
1999-2001. Síðasta ár er það eina frá því 1995 sem
Ráðgjöf og efnahagspár hafa vanspáð verðbólgu einn
ársfjórðung fram í tímann eða að meðaltali um 0,4%
sem dreifist nokkuð jafnt yfir árið. Á meginhluta tíma-
bilsins var meðalskekkjan í spám Seðlabankans mun
minni eða 0,06% á árunum 1995-2000 en -0,11% á
árunum 1999-2001. Seðlabankinn vanspáði einnig
verðbólgu einn ársfjórðung fram í tímann á síðasta ári,
eða um 0,3% að meðaltali sem er þó heldur minni
skekkja en hjá Ráðgjöf og efnahagsspám. Þar munar
mest um 1% vanspá á öðrum ársfjórðungi þegar vísi-
tala neysluverðs hækkaði um 3,5% á milli ársfjórðun-
ga. Meðalskekkja hinna þriggja ársfjórðunganna var
ásættanleg eða um 0,1% vanspá. Staðalfrávik í spám
frá Ráðgjöf og efnahagsspám er heldur hærra en
staðalfrávik í spám frá Seðlabankanum sé litið yfir allt
tímabilið, þótt ekki muni þar miklu. Á seinni hluta
tímabilsins þ.e. á árunum 1999-2001 er þó staðalfrávik
í spám frá Ráðgjöf og efnahagsspám 0,41% sem er
lægra en 0,53% hjá Seðlabankanum á sama tímabili.
Að síðustu voru spár Seðlabankans fjóra ársfjórð-
unga fram í tímann skoðaðar. Gögnin ná yfir tímabilið
1998:1-2001:4, þó með þeim undantekningum að spár
sem ná til fyrri tveggja ársfjórðunga áranna 1999 og
2000 eru ekki til þar sem spár fjóra ársfjórðunga fram
í tímann voru ekki birtar fyrir þessa ársfjórðunga.
Mælingarnar eru því tólf, meðalskekkja er -0,6% og
staðalfrávik 1,9%. Hér munar miklu um spá sem gerð
var í janúar 2001 fjóra ársfjórðunga fram í tímann en
hún var fyrir utan 90% öryggisbil spárinnar. Sé þessari
spá sleppt er meðalskekkja -0,3% og staðalfrávik
1,6%. Ef verðbólguspá sem birt er nú gengur eftir eða
verður of lág, þá mun spá sem nær fjóra ársfjórðunga
fram í tímann til fyrsta fjórðungs þessa árs einnig vera
fyrir utan 90% öryggisbil. Helsta ástæða þess að spá-
skekkjur stækkuðu á síðasta ári er sú að í forsendum
spánna er jafnan gert ráð fyrir óbreyttu gengi krón-
unnar út spátímabilið. Á síðasta ári lækkaði gengi
krónunnar um tæp 15% yfir árið. Samkvæmt rann-
sóknum um áhrif gengis á verðlag, hækkar verðlag til
langs tíma um 0,4%, að óbreyttum launum, þegar
gengi lækkar varanlega um 1%. Verði ofangreind
gengislækkun varanleg ætti hún því að öllu öðru
óbreyttu að valda tæplega 6% hækkun verðlags til
lengri tíma litið.
Ársspár Seðlabanka Íslands og annarra 1994-20011
% 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Seðlabanki Íslands ........................... 1,4 2,5 2,4 2,1 2,6 1,9 5,0 4,3
Þjóðhagsstofnun ............................... 2,5 2,5 2,5 2,5 2,7 2,5 3,9 5,8
Ráðgjöf og efnhagsspár ................... 1,3 3,0 2,9 2,3 3,2 2,3 5,0 3,7
Íslandsbanki hf.2 ............................... . . . . . 1,7 4,9 4,4
Landsbanki Íslands hf....................... . . . . . . . 3,5
Kaupþing hf. ..................................... . . . . . . . 3,6
Verðbólga tímabilsins ...................... 1,5 1,7 2,3 1,8 1,7 3,4 5,0 6,7
1. Breytingar milli ársmeðaltala í vísitölu neysluverðs. Notaðar eru spár sem gerðar eru sem næst áramótum hvers árs.
2. Notaðar eru spár FBA fyrir sameiningu Íslandsbanka og FBA nema hvað ársspá ársins 1999 er frá Íslandsbanka.
Samanburður á ársfjórðungsspám
% Staðalfrávik Meðalskekkja
Seðlabanki Íslands
1995:1-2001:4 ................... 0,44 0,00
1995:1-2000:4 ................... 0,42 0,06
1999:1-2001:4 ................... 0,53 -0,11
Ráðgjöf og efnhagsspár
1995:1-2001:4 ................... 0,45 0,16
1995:1-2000:4 ................... 0,45 0,26
1999:1-2001:4 ................... 0,41 -0,05