Peningamál - 01.02.2002, Blaðsíða 18

fyrir tilstilli nafngengishækkunar krónunnar eða
vegna meiri verðbólgu en í viðskiptalöndunum.
Verðtryggð innlend verðbréf verða álitlegur fjárfest-
ingarkostur hvort sem aðlögun raungengis að lang-
tímajafnvægi verður í formi nafngengishækkunar
eða verðbólgu.
Kraftur hefur verið í útflutningsframleiðslu og
ýmsum öðrum rekstri en velta í innanlandsgreinum
er byrjuð að dragast saman
Aflabrögð á seinasta ári voru allgóð og má ætla að
útflutningsverðmæti hafi verið um 120 ma.kr. sem er
um 27% aukning frá árinu áður. Vöxturinn skýrist að
stórum hluta af u.þ.b. 20% hækkun á útflutnings-
vegnu verði erlendra gjaldmiðla en nokkur verð-
hækkun varð einnig á erlendum mörkuðum, nýting
afurða batnaði og virðisauki framleiðslunnar jókst.
Ætla má að útflutningur sjávarafurða hafi aukist um
2% að magni. Þar áttu landfrystar afurðir (fryst síld),
síldarsöltun, mjöl og lýsi stærstan hlut að máli.
Horfur á þessu ári eru allgóðar þrátt fyrir nokkurn
samdrátt í þorskveiðiheimildum á yfirstandandi
fiskveiðiári (1. september 2001 til 31. ágúst 2002)
sem fer að segja til sín á almanaksárinu.
Markaðsástand er gott fyrir nær allar afurðir. Verð er
fremur hátt og engin merki um að það sé að breytast.
Loðnukvóti og aflaheimildir í botnfiski hafa nýlega
verið auknar. Það gæti þýtt 8 til 10 ma.kr. aukningu
útflutningsverðmætis. Framleiðsla á áli jókst
umtalsvert á liðnu ári, líklega á bilinu 15% til 17%.
Á þessu ári er fyrirsjáanlegt að álframleiðslan aukist
um 7% vegna stækkunar hjá Norðuráli. Verð lækkaði
hins vegar og var nýlega u.þ.b. 5% lægra en
meðalverð seinasta árs. Líkur eru taldar á að álverð
muni hækka undir lok þessa árs.
Breytingar veltu afar mismunandi eftir atvinnu-
greinum
Mjög skiptir í tvö horn varðandi vöxt veltu á sl. ári.
Annars vegar jókst velta verulega í útflutningsgrein-
um og samkeppnisgreinum en stöðnun eða samdráttur
blasir við í flestum innanlandsgreinum (heildsala,
smásala, þjónustustarfsemi, veitinga- og gistihús,
byggingariðnaður). Nokkrar atvinnugreinar skera sig
úr þegar litið er til veltuaukningar á fyrstu 10 mán-
uðum seinasta árs. Í mat- og drykkjarvöruiðnaði jókst
raunveltan um tæp 11%, en þessi iðnaður vegur
13,5% heildarveltu. Mest jókst velta í samgöngum og
ferðaskrifstofurekstri, eða um 27% að raungildi. Tölu-
verð raunaukning átti sér stað í byggingastarfsemi, en
mjög dró úr þeim vexti undir lok ársins. Á hinn
bóginn var um 26% raunsamdráttur í bílasölu og velta
í annarri heildsölu jókst aðeins um 4,5% að raungildi.
Lítill vöxtur var í smásölu, aðeins 1% að raungildi og
velta allra innanlandsgreina jókst um 2%.
Samdráttur og stöðnun í innanlandsveltu kemur
skýrar fram ef bornar eru saman veltutölur septem-
ber-október 2000 og 2001. Milli þessara tímabila
dróst smásöluverslun saman um 0,6%, heildsala um
3,5% og raunaukning í byggingariðnaði var aðeins
2%. Velta innanlandsgreina í heild stóð í stað á milli
þessara tímabila. Heildarveltan jókst eigi að síður um
7,2% sem skýrist að langmestu leyti af 34% vexti
veltu í útflutningsgreinum og nokkrum samkeppnis-
greinum, t.d. mat- og drykkjarvöruiðnaði. Þess ber að
gæta að vöxturinn sem mælist í þessum greinum
skýrist að verulegu leyti af því að við raunvirðingu er
stuðst við neysluverðsvísitölu, en ekki tekið tillit til
gengisbreytinga sem hafa hækkað krónutölu tekna
fyrirtækja í útflutningi og samkeppnisgreinum.
Afkoma fyrirtækja á hlutabréfamarkaði hefur batnað
Að jafnaði var afkoma og rekstrarniðurstaða atvinnu-
fyrirtækja á hlutabréfamarkaði góð á seinasta ári og
reyndar mun betri en útlit og spár bentu til lengst af.
Reksturinn batnaði mjög eftir því sem leið á árið.
Verulegur munur er þó á milli afkomu einstakra
atvinnugreina og ljóst er að sumar atvinnugreinar hafa
átt í verulegum erfiðleikum á undanförnum misserum.
Mikilvægir þættir í rekstrarumhverfi fyrirtækja
settu mjög mark sitt á afkomuna. Meðalgengi
PENINGAMÁL 2002/1 17
Velta samkvæmt
virðisaukaskattskýrslum 2000-2001
Heimildir: Þjóðhagsstofnun, Seðlabanki Íslands.
Iðn. án
fiskiðn.
& stóriðju
Smá-
sölu-
verslun
Heild-
sala án
eldsneyt.
Þjónusta,
hótel,
veit.rekstur
Bygg. &
mannv.-
gerð
Innan-
lands-
greinar
Heildar-
velta
0
2
4
6
8
10
12
14
-2
-4
%
Jan. - október 2000
Jan. - október 2001
Mynd 8