Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 2

PENINGAMÁL 2002/3 1
Ójafnvægið sem ríkti í þjóðarbúskapnum á seinni
hluta efnahagsuppsveiflunnar er að mestu leyti
horfið. Spenna á vöru- og vinnumörkuðum hefur
látið undan síga, viðskiptahalli er kominn vel inn
fyrir viðráðanleg mörk og verðbólga hjaðnar ört.
Verðbólgumarkmið Seðlabankans gæti náðst á þessu
misseri. Forsendur efnahagslegs stöðugleika hafa því
verið endurreistar. Það skapar skilyrði fyrir viðun-
andi hagvöxt samfara því að verðbólga helst nálægt
verðbólgumarkmiði Seðlabankans.
Aðhaldssöm peningastefna á síðustu misserum á
mestan þátt í þeim árangri sem náðst hefur. Háir
vextir drógu úr fjárfestingu og einkaneyslu og studdu
við gengi krónunnar eftir að vantrú vék fyrir trausti
þegar samkomulag náðist á milli aðila almenna
vinnumarkaðarins um að fresta endurskoðun kjara-
samninga fram í maí sl. og binda hana ákveðnu verð-
lagsmarkmiði. Minni eftirspurn á vöru- og vinnu-
mörkuðum og hærra gengi drógu síðan úr verðbólgu,
bæði af innlendum og erlendum toga.
Ofangreindar breytingar í þjóðarbúskapnum kalla
á breyttar áherslur í hagstjórn. Peningastefnan þarf
að tryggja að verðbólgumarkmiðið náist, en eftir því
sem það nálgast skapast forsendur til að taka einnig
nokkurt tillit til lítils hagvaxtar og slaka á vöru- og
vinnumörkuðum. Mikil óvissa er enn um hversu
mikill þessi slaki verður. Vísbendingar eru um að
botninum í innlendri vöru- og þjónustueftirspurn sé
náð en ekki er hægt að fullyrða að marktæk upp-
sveifla sé hafin. Þá er töluverð óvissa um hvort fjár-
festingar fyrirtækja taki kröftuglega við sér ef ekki
kemur til stóriðjufjárfestinga. Flest bendir hins vegar
til þess að slaki á vinnumarkaði haldi áfram að
ágerast enn um sinn, enda í samræmi við sögulega og
alþjóðlega reynslu að sveifla hans sé á eftir almennu
eftirspurnarsveiflunni.
Tólf mánaða hækkun vísitölu neysluverðs fór í
júlí inn fyrir efri þolmörk verðbólgumarkmiðs Seðla-
bankans fyrir þetta ár. Það var í samræmi við síðustu
verðbólguspá bankans sem gekk fyllilega eftir. Litið
yfir styttra tímabil er undirliggjandi verðbólga lík-
lega þegar orðin í samræmi við verðbólgumarkmið
bankans. Hún er um þessar mundir fyrst og fremst af
innlendum toga. Þá eru verðbólguvæntingar á
skuldabréfamarkaði í samræmi við verðbólgumark-
mið bankans.
Verðbólguhorfur hafa batnað frá því að Seðla-
bankinn birti síðustu verðbólguspá sína, aðallega
vegna styrkingar gengis krónunnar. Miðað við
óbreytt gengi og peningastefnu er nú spáð að tólf
mánaða verðbólga fari inn fyrir langtímaþolmörk
verðbólgumarkmiðsins þegar á þriðja ársfjórðungi
og verðbólgumarkmið bankans náist fyrir árslok.
Horft tvö ár fram í tímann lítur út fyrir að verðbólga
verði undir markmiði bankans.
Gengi krónunnar hefur á undanförnum vikum
verið tiltölulega stöðugt og nokkru hærra en á vor-
mánuðum. Seðlabankinn hefur í nokkurn tíma talið
nauðsynlegt að styrkja gjaldeyrisstöðu sína. Hingað
til hefur hann hins vegar ekki keypt gjaldeyri á
markaði í þessu skyni þar sem verðbólgumarkmið
bankans hefur haft allan forgang og hann hefur því
ekki viljað taka áhættu með gengi krónunnar.
Bankinn telur nú að forsendur hafi skapast til hóf-
legra gjaldeyriskaupa af þessu tagi og mun kynna
nánar áform sín í þeim efnum á næstunni. Áréttað
Inngangur
Meira jafnvægi í þjóðarbúskapnum og minnkandi verðbólga
skapa forsendur fyrir frekari slökun í peningamálum