Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 6

PENINGAMÁL 2002/3 5
26. júlí lækkaði verð evru í krónum um 6½% og verð
Bandaríkjadals um 17,4%. Lauslega áætlað var u.þ.b.
fjórðungur innfluttrar matvöru verðlagður í Banda-
ríkjadölum og um þrír fjórðu í evrópskum gjald-
miðlum. Gengishækkun evrunnar að undanförnu
hefur því dregið nokkuð úr áhrifum styrkingar krón-
unnar á matvöruverð. Þrátt fyrir hækkun evrunnar
má ætla að gengishækkun krónunnar hafi enn ekki
skilað sér að fullu í lægra verði á innfluttum mat-
vörum.
Verðlag innfluttrar varanlegrar og hálfvaranlegrar
vöru hefur heldur ekki lækkað fyllilega í samræmi
við styrkingu krónunnar. Hafa verður í huga að velta
þessarar vöru er hægari en velta bensíns og matvöru
og því eðlilegt að verðbreytingar komi fram á lengri
tíma. Erfitt er að meta fyrr en í haust, þegar sumarút-
sölum er lokið og nýjar vörur komnar í verslanir,
hversu vel styrking krónunnar hefur skilað sér inn í
innlent verðlag. Á undanförnum þremur mánuðum
hefur verð á innfluttum bílum lækkað um 1½% en
verð annarrar innfluttrar vöru hækkaði á sama tíma
um tæplega ½%.
Undirliggjandi verðbólga sl. 6 mánuði í samræmi við
verðbólgumarkmið
Í síðasta hefti Peningamála var lagt mat á undir-
liggjandi verðbólgu með því að leiðrétta fyrir beinum
skammtímaáhrifum verðlagsátaks aðila vinnumark-
aðar á vísitölu neysluverðs. Undirliggjandi þriggja
mánaða verðbólga á ársgrunni, að teknu tilliti til árs-
tíðasveiflu, var í apríl sl. 4%. Sé sömu aðferð beitt
áfram var undirliggjandi verðbólga þriggja mánaða
til júlíbyrjunar u.þ.b. 1%, en mæld hækkun vísitöl-
unnar á tímabilinu var u.þ.b. 2% á ársgrunni. Yfir
hálft ár var undirliggjandi verðbólga í júlí 2½%, eða
í samræmi við verðbólgumarkmið Seðlabankans.
Mæld hækkun vísitölunnar á sama tíma var 1,4% á
ársgrunni.
Verðbólguvæntingar eru í samræmi við verðbólgu-
markmið Seðlabankans
Frá því Peningamál voru gefin út síðast hafa verð-
lagshorfur batnað, eins og fjallað verður um nánar
hér á eftir. Í lok apríl þegar síðasta verðbólguspá var
unnin var verðbólguálag ríkisskuldabréfa um 2½%,
hvort heldur sem miðað er við bréf með 1½ árs eða 5
ára líftíma. Síðan þá hefur verðbólguálag bréfa með
um 1½ árs líftíma staðið nær í stað, að undanskildum
seinni hluta maímánaðar, þegar það minnkaði í 2%
eftir að ljóst var að verðlagsmarkmið aðila vinnu-
markaðar hafði náðst. Verðbólguálag bréfa með
u.þ.b. 5 ára líftíma hefur hins vegar verið aðeins
hærra, þorra tímabilsins og að meðaltali 2,7% í fyrri
hluta júlímánaðar. Sambærilegar vísbendingar fást
með því að kanna mat sérfræðinga á fjármálamarkaði
á verðbólguhorfum næstu tveggja ára, sbr. ramma-
grein 1.
Seðlabankinn lætur kanna verðbólguvæntingar
almennings og hugmyndir almennings um liðna
verðbólgu þrisvar á ári, síðast í maí 2002. Samkvæmt
niðurstöðum könnunarinnar gerði almenningur að
meðaltali ráð fyrir að verðbólga næstu tólf mánaða
yrði 4,2% en miðgildið var lægra eða 4,0%. Lægra
miðgildi en meðaltal bendir til þess að væntingar um
Mynd 4
J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J
1998 1999 2000 2001 2002
90
100
110
120
130
Meðaltal jan. '98 - júlí '02 = 100
90
100
110
120
130
Janúar 1998 = 100
Verð á varanlegri og hálfvaranlegri innfluttri
vöru og innflutningsgengisvísitala 1998-2002
Heimildir: Seðlabanki Íslands, Hagstofa Íslands.
Verð varanlegrar og hálfvaranlegar vöru
(vinstri ás)
Innflutningsgengi (hægri ás)
Mynd 5
3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2
1997 1998 1999 2000 2001 2002
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
%
Samanburður á verðbólguvæntingum
almennings og mældri verðbólgu 1997-2002
Heimild: PwcConsulting, Hagstofa Íslands.
Verðbólguvæntingar
almennings
Mæld verðbólga tólf
mánuðum síðar
Mæld verðbólga
liðinna tólf mánaða
19 7