Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 18

framúrkeyrslur hafa verið í heilbrigðisgeiranum það
sem af er ári. Því virðist ástæða til að gæta sérstak-
lega að útgjaldaþróun næstu misserin.
Hagur sveitarfélaga versnar þrátt fyrir auknar
útsvarstekjur
Vísbendingar um afkomu sveitarfélaga á árinu 2001
benda til versnandi hags þrátt fyrir auknar útsvars-
tekjur og aukin framlög í jöfnunarsjóð sveitarfélaga.
Halli á rekstri 15 stærstu sveitarfélaganna var yfir 4
ma.kr. á síðasta ári, eða um 8% af tekjum. Fjárhags-
áætlanir gerðu ráð fyrir halla upp á hálfan milljarð.
Skatttekjur þessara sveitarfélaga fóru þó 8% fram úr
fjárhagsáætlunum, en útgjöld enn meira, eða um
16%. Hrein fjárfestingarútgjöld þeirra fóru um 30%
fram úr áætlun á árinu 2001, að nokkru leyti vegna
þess að lakari innheimta var á tekjum á móti fjár-
festingu en ætlað var. Í þessum sveitarfélögum búa
yfir 80% landsmanna og afkoma þeirra gefur því
dágóða mynd af afkomu sveitarfélaganna í heild.
Aðdragandi kosninga virðist því hafa orðið sveitar-
sjóðum dýrkeyptur eins og stundum áður.
Með svo miklum frávikum frá fjárhagsáætlunum
2001 er vafamál hversu mikið ber að leggja upp úr
fjárhagsáætlunum fyrir 2002. Samanburður er erfiður
vegna bókhaldsbreytinga, en að því er séð verður
gera fjárhagsáætlanir þessara 15 sveitarfélaga ráð
fyrir um ½ ma.kr. halla á þessu ári.
Vextir eru háir í ljósi efnahagsaðstæðna og aðhald
peningastefnunnar er mikið
Seðlabankinn hefur lækkað stýrivexti sína um sam-
tals eina prósentu síðan Peningamál voru síðast gefin
út. Raunstýrivextir bankans hafa lækkað lítillega
minna þar sem verðbólguvæntingar hafa heldur
lækkað samfara því að ör lækkun verðbólgunnar
hefur verið staðfest. Í byrjun maí voru raunstýrivextir
bankans um 6,9% miðað við verðbólguálag rík-
isverðbréfa til um fimm ára en um 5,6% undir lok
júlí. Samkvæmt þeirri verðbólguspá sem var kynnt
hér að framan voru raunvextir bankans tæplega 6½%
undir lok júlí miðað við verðbólgu um eitt ár fram í
tímann. Aðhaldsstig peningastefnunnar er því mikið.
Önnur fjármálaleg skilyrði eru einnig fremur
aðhaldssöm. Þannig hefur gengi krónunnar hækkað
PENINGAMÁL 2002/3 17
Tafla 4 Ríkisfjármál janúar-júní 2001 og 2002
Breyting
Ma.kr. 2001 2002 (%)
Tekjur án eignasölu ....................... 107,9 113,2 4,9
Þar af skattar .............................. 99,9 104,3 4,5
Gjöld.............................................. 109,6 120,9 10,4
Þar af rekstrargjöld ..................... 43,9 50,1 14,2
Handbært fé frá rekstri .................. -1,7 -7,7 .
Eignahreyfingar............................. -2,0 3,4 .
Hrein lánsfjárþörf .......................... 3,7 4,3 .
Greitt inn á lífeyrissjóði ................ -7,5 -4,5 .
Lántökur nettó ............................... 9,4 5,4 .
Erlendar....................................... 6,1 7,8 .
Innlendar ..................................... 3,3 -2,4 .
Greiðsluafgangur........................... -1,8 -3,4 .
Heimild: Mánaðaryfirlit Fjársýslu ríkisins.
Áætlun 2002. Heimildir: Þjóðhagsstofnun og áætlanir Seðlabankans.
Skuldir sveitarfélaga 1980-2002
1980 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02*
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
% af VLF
Vergar skuldir
Hreinar skuldir
Mynd 11 Mynd 12
J F M A M J J Á S O N D J F M A M J J
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
%
Raunstýrivextir Seðlabankans og
ávöxtun húsbréfa 3. janúar 2001 - 26. júlí 2002
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Ávöxtun 25 ára húsbréfa
Raunstýrivextir
2001 | 2002
Raunstýrivextir m.v. verðbólguálag til u.þ.b. 5 ára