Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 20

PENINGAMÁL 2002/3 19
Frekari styrking krónunnar ...
Lítið lát hefur orðið á styrkingu íslensku krónunnar á
undanförnum vikum. Frá áramótum til 22. júlí sl.
hækkaði gengi hennar um 10,3%. Grundvallarþáttur-
inn í styrkingunni er sennilega sá viðsnúningur sem
orðið hefur á viðskiptum við útlönd. Jafnframt hefur
verið töluvert innstreymi af lánsfé erlendis frá og
skýra þessir þættir vafalítið meginhluta styrkingar
krónunnar. Gjaldeyrismarkaður er mjög hvikull og
sjá má skjót viðbrögð við ýmsum atburðum eða lík-
legum atburðum sem kynnu að hafa áhrif á hann.
Sem dæmi um þetta má nefna fréttir af því að nokkrir
einstaklingar hefðu lagt fram beiðni til viðskipta-
ráðherra um kaup á stórum hlut í Landsbanka Íslands
hf. sem greiða ætti fyrir með erlendum gjaldeyri.
Markaðurinn brást skjótt við og krónan styrktist tölu-
vert í kjölfarið. Þegar tilboðið var dregið til baka kom
ekki jafnmikið bakslag í krónuna. Vera kann að þar
hafi sterkari væntingar um hugsanlega byggingu
álvers á Reyðarfirði vegið upp hin neikvæðu áhrif,
auk þess sem ekki er útséð um hvernig sölu ríkis-
bankanna lyktar. Fleiri þættir hafa haft jákvæð áhrif
á gengi krónunnar undanfarna þrjá mánuði. Vísitala
neysluverðs hefur hækkað mun minna en flestir
gerðu ráð fyrir og því er verðbólga minna áhyggju-
efni en til skamms tíma. Vöruskipti við útlönd hafa
verið mun hagstæðari en við hafði verið búist og
aflast hefur vel, sérstaklega af uppsjávarfiski. Tillög-
ur um kvóta fyrir næsta kvótaár voru nokkuð í takti
við væntingar og höfðu lítil áhrif á gengið.
... og órói á erlendum mörkuðum
Töluverðar sviptingar hafa orðið á gjaldeyris-
mörkuðum og ber þar hæst að evra varð jafngild
gengi Bandaríkjadal um miðjan júlí en slíkt gerðist
Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans1
Vaxtalækkanir og styrking krónunnar
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem tiltækar voru þann 22. júlí
að undanskilinni mynd 3 sem byggist á upplýsingum frá 23. júlí.
Gengi íslensku krónunnar hefur styrkst enn frekar frá sumarbyrjun. Fjölmargar ástæður liggja þar að
baki og ber hæst minni viðskiptahalla, minni verðbólgu, væntingar um álver, og hugsanlega sölu ríkisins
á stórum hlut í Landsbanka Íslands hf. til nokkurra fjárfesta. Seðlabankinn hefur í tvígang lækkað stýri-
vexti sína og rýmri krónustaða lánastofnana hefur leitt til töluverðra umskipta í vöxtum á skemmri
skuldbindingum. Þörf fyrir fyrirgreiðslu Seðlabankans hefur minnkað og mikið líf hefur verið á hinum
unga millibankamarkaði með gjaldeyrisskiptasamninga. Miklar hræringar hafa verið erlendis, á verð-
bréfamörkuðum en þó ekki síður á gjaldeyrismörkuðum. Íslensk hlutabréf hafa hækkað í verði og ýmsir
skuldabréfavextir hafa lækkað á undanförnum mánuðum. Ávöxtun húsbréfa hefur þó lítið lækkað enda
er framboð húsbréfa meira en eftirspurn um þessar mundir.
Tafla 1 Styrking nokkurra gjaldmiðla gagnvart
Bandaríkjadal frá 1. maí til 22. júlí 2002
Mynt Styrking (%)
CAD............................... 0,3
SEK................................ 8,3
GBP ............................... 8,3
ISK................................. 10,2
JPY................................. 10,5
DKK............................... 11,8
EUR ............................... 12,0
CHF ............................... 12,3
NOK............................... 12,3
Heimild: Seðlabanki Íslands.