Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 47

46 PENINGAMÁL 2002/3
skulda og á því að leggja fé til hliðar til að mæta
framtíðarlífeyrisskuldbindingum. Halli á fjármálum
hins opinbera árið 2002 er áætlaður um ½% af vergri
landsframleislu (VLF) sem er ívið meira en hallinn
árið 2001. Fjárlög ríkissjóðs 2002 fela hins vegar í
sér aukið aðhald og endurspegla þannig markmið um
að skila sveifluleiðréttum afgangi sem nemur 1% af
VLF til lengri tíma litið.
Hagvísar benda til að enn hægi á í efnahagslífinu
á árinu 2002 og að VLF dragist saman um ½%.
Landsframleiðsla verður þá nálægt eða rétt undir
framleiðslugetu. Gert er ráð fyrir að aðlögun eftir-
spurnar og efnahagsstarfsemi almennt í átt að útflutn-
ingsgreinunum haldi áfram þar sem heimili og fyrir-
tæki, sem nú eru mjög skuldsett, leitist við að laga
stöðu sína. Ætlað er að viðskiptahallinn minnki
vegna þessa í 2% af landsframleiðslu.
Álit framkvæmdastjórnar
Stjórnarmenn lofuðu íslensk stjórnvöld fyrir eftir-
tektarverðan vöxt íslenska hagkerfisins á liðnum
áratug. Þessa frammistöðu sögðu þeir að miklu leyti
að þakka stefnu stjórnvalda sem mörkuð var á fyrri
hluta síðasta áratugar um eflingu markaðsbúskapar
og hagræðingu í opinberum rekstri ásamt einkavæð-
ingu og öðrum umbótum sem hafa stuðlað að fjár-
festingu, bætt samkeppnisstöðu og aukið fjölbreytni í
útflutningi.
Stjórnarmenn fögnuðu umtalsverðum árangri
sem náðist á s.l. ári í glímunni við ójafnvægi í efna-
hagslífinu sem var afleiðing undangenginnar of-
þenslu. Sérstaklega minntust þeir á minnkandi við-
skiptahalla á árinu 2001 og skjótan viðsnúning á
vöruskiptajöfnuði á fyrri hluta ársins 2002 vegna
minni innlendrar eftirspurnar og vaxandi útflutnings.
Þetta hefði eflt stöðugleika og stuðlað að styrkingu
krónunnar og hraðri hjöðnun verðbólgu á árinu 2002.
Með þetta í huga töldu stjórnarmenn, að eftir
smávægilegan samdrátt á þessu ári, væru horfur á að
á seinni hluta ársins myndi hagvöxtur aukast á ný, en
í betra jafnvægi en áður, studdur af auknum útflutn-
ingi og hægfara vexti einkaneyslu. Landsframleiðsla
myndi færast nær langtímavaxtarstigi og viðskipta-
halli minnka enn frekar. Stjórnarmenn töldu að enn
væri nokkur hætta á þenslu og að varúðar væri þörf
til að ójafnvægi skapaðist ekki á ný í hagkerfinu sem
enn er mjög skuldsett. Í þessu samhengi var sérstak-
lega bent á mikla nýtingu auðlinda og aukna bjart-
sýni neytenda. Nokkrir stjórnarmenn vöruðu við því
að launakröfur í útflutningsgreinunum og nýlegar
launahækkanir opinberra starfsmanna gætu færst yfir
í aðrar greinar og aukið verðbólguþrýsting. Aðrir
vöktu athygli á því að hætta væri á ofþenslu ef
nokkur stóriðjuverkefni sem eru í bígerð yrðu að
veruleika.
Stjórnarmenn fögnuðu eftirtektarverðum árangri
sem stjórnvöld hefðu náð í að takast á við veikleika í
fjármálakerfinu sem bent hefði verið á í tímabærri
skýrslu um fjármálastöðugleika (FSSA) árið 2001
sem og þeirri ákvörðun að fylgja henni eftir með
annarri athugun árið 2003. Stjórnarmenn minntust á
aukinn hagnað í bankakerfinu og bætta eiginfjár-
stöðu þess á árinu 2001, þrátt fyrir óheillaþróun á
fjármálamörkuðum almennt, gengislækkun krón-
unnar og almennan samdrátt. Þeir fögnuðu styrktu
regluverki og efldu Fjármálaeftirliti. Í framhaldi af
þessu sáu stjórnarmenn þörf fyrir að hert yrðu
ákvæði um lánamat í áhættuflokkun útlána, framlög
í afskriftareikning og veðmat og eftirlit. Einnig
mæltust þeir til þess að fylgst verði náið með ört
vaxandi lánum á skuldabréfum og fjárfestingar-
bankastarfsemi. Þeir hvöttu ennfremur íslensk stjórn-
völd til að leggja áherslu á samþykkt og framkvæmd
laga um fjármálafyrirtæki sem eru í undirbúningi og
til að styrkja enn frekar starfsumboð Fjármálaeftir-
litsins.
Stjórnarmenn styðja verðbólgumarkmið sem
stjórntæki peningmála og þá ákvörðun frá í mars
2001 að láta gengi krónunnar fljóta og telja það hæfa
íslenskum aðstæðum. Stjórnarmenn lögðu áherslu á
að stjórn peningamála ætti fyrst og fremst að snúast
um að efla trú á markmiðið með því að koma verð-
bólgunni undir þolmörk fyrir árslok og að ná 2,5%
markmiðinu á árinu 2003. Í ljósi jákvæðrar þróunar í
verðbólgu- og gengismálum töldu stjórnamenn nú-
verandi peningastefnu viðeigandi. Með hliðsjón af
því að enn er nokkur hætta á að verðbólga fari yfir
áætluð mörk er mælt með varfærinni stefnu enn um
sinn. Stjórnarmenn ítrekuðu að vaxtalækkanir yrðu
að vera í samræmi við verðbólguspár og byggja á
vísbendingum um að hjöðnun verðbólgunnar sé
varanleg, en ekki tengd tímabundnum ráðstöfunum.
Með öðrum orðum lögðu stjórnarmenn til að Seðla-
bankinn yrði tilbúinn að beita sér í takt við aðstæður,
þ.e. seinka eða jafnvel snúa við vaxtalækkunum ef
þörf krefur.