Peningamál - 01.08.2002, Blaðsíða 48
Stjórnarmenn lögðu áherslu á að nauðsyn þess að
hlúa að nýfengnu sjálfstæði Seðlabanka Íslands og að
tryggja að verðbólgumarkmiðsstefnan verði bæði
gagnsæ og fyrirsjáanleg. Í þessu samhengi lögðu
nokkrir stjórnarmanna til að íhugað yrði að tilkynna
fyrirfram um dagsetningar reglulegra stefnuákvörð-
unarfunda bankastjórnar Seðlabankans og gera í kjöl-
far þeirra ítarlega grein fyrir forsendum ákvörðunar
bankastjórnar. Þeir lögðu ennfremur til að íhugað
yrði að breyta lausafjármiðlun Seðlabankans í því
skyni að hvetja banka til að snúa sér frekar að milli-
bankamarkaði og að forðast bjögun á peninga-
markaði.
Stjórnarmenn voru sammála um að staða ríkis-
fjármála og fjárlagaáætlanir stjórnvalda væru í
meginatriðum í traust en þeir lýstu þó áhyggjum
vegna umframeyðslu á undanförnum árum. Þeir
studdu fyrirætlanir stjórnvalda um að stefna bæri
aftur að hóflegum fjárlagaafgangi og lækkun ríkis-
skulda til að geta betur mætt ytri áföllum. Til að ná
þessum markmiðum lögðu þeir til að meiri áhersla
yrði lögð á aðhald í fjárlagagerð og að dregið yrði úr
rekstrarútgjöldum, sérstaklega launaútgjöldum til
opinberra starfsmanna, en ekki dregið úr fé til fram-
kvæmda sem væru nauðsynlegar til að styrkja innviði
efnahagslífsins og skapa þannig forsendur fyrir lang-
tímahagvexti. Stjórnarmenn lögðu til að fjárlagagerð
yrði efld með því að taka upp fjárlög sem næðu til
nokkurra ára í senn, með skýrum útgjaldaviðmiðum
og sveifluleiðréttum fjárlagamarkmiðum auk þess
sem framsetning fjárlaga yrði í samræmi við hefð-
bundnar aðferðir þjóðhagsreikninga.
Stjórnarmenn færðu lof á staðfasta viðleitni
stjórnvalda til kerfisumbóta sem miðuðu að auknum
hagvexti. Þeir studdu aðgerðir til að endurskoða
skattkerfið til að stuðla að auknum sparnaði og draga
úr ýmsum misfellum á sama tíma og fyrirtækja-
skattar eru færðir nær alþjóðlegum viðmiðum. Þeir
fögnuðu ennfremur því að einkavæðing væri að fara
af stað aftur og áætlunum um að nota afraksturinn til
að lækka ríkisskuldir. Stjórnvöld voru hvött til að
beita sér fyrir auknum sveigjanleika í gerð kjara-
samninga til að taka meiri tillit til mismunandi fram-
leiðni eftir greinum. Flestir stjórnarmenn lýstu þeirrri
skoðun að athuga bæri hvort auka mætti hlut einka-
aðila í þjónustu sem nú er á hendi hins opinbera eins
og t.d. í heilbrigðis- og menntamálum.
PENINGAMÁL 2002/3 47
Ísland: valdar hagtölur
1998 1999 2000 2001 20021
Hagkerfið (breytingar í %)
Verg landsframleiðsla................ 5,0 3,6 5,5 3,0 -0,5
Innlend eftirspurn...................... 12,7 4,0 6,6 -2,5 -2,9
Vísitala neysluverðs.................. 1,7 3,4 5,0 6,7 5,2
Atvinnuleysi (%)....................... 2,8 1,9 1,3 1,7 2,3
Innlend fjárfesting
(% af landsframleiðslu)............. 29,6 -3,4 14,7 -6,2 -13,0
Fjármál hins opinbera
(% af landsframleiðslu)
Tekjuafgangur /-halli2 ............... 0,5 2,4 2,4 -0,1 -0,5
Sveiflujafnaður
tekjuafgangur /-halli.................. 2,1 3,8 2,3 0,1 1,4
Heildarskuldir ........................... 48,9 44,2 41,6 46,8 41,9
Peningar og útlán (breytingar í %)
Útlán innlánsstofnana
(lok tímabils)............................. 30,4 23,2 24,6 17,3 ...
Útlán lánakerfis
(lok tímabils)............................. 27,6 22,3 43,8 14,5 ...
Peningamagn - M3
(lok tímabils)............................. 15,2 17,0 11,0 15,5 ...
Stýrivextir Seðlabanka
(meðaltal tímabils, í %) ............ 7,3 8,4 10,5 10,9 ...
Greiðslujöfnuður (sem hlutfall af VLF)
Vöruskiptajöfnuður ................... -4,4 -3,6 -5,6 -0,8 0,8
Viðskiptajöfnuður ..................... -7,0 -6,9 -10,1 -4,4 -2,0
Fjármagnsjöfnuður.................... 8,0 9,8 10,5 5,4 ...
Erlendar skuldir......................... 72,4 84,5 108,9 124,3 ...
Gjaldeyrisvarasjóður
(innflutn. fjöldi mánaða)3 ......... 1,6 1,8 1,5 1,4 ...
Staða gagnvart Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum (m.v. 30. apríl 2002)
Staða í ísl. kr. (í % af kvóta) ..... . . . . 84,2
Staða í SDR (í % af úthlutun)... . . . . 0,4
Kvóti (í m. SDR) ...................... . . . . 117,6
Gengisskráning
Gengisfyrirkomulag .................. Fljótandi gengi
Daggengi (17. maí 2002)4......... 129,2
Nafngengi (breytingar í %)....... 1,8 0,2 -0,1 -20,1 ...
Raungengi (breytingar í %) ...... 1,6 1,8 2,9 -12,9 ...
1. Framreiknað.
2. Byggt á þjóðhagsreikningum.
3. Fjöldi mánaða sem gjaldeyrisvarasjóður dugar fyrir innflutningi.
4. Gengi krónunnar miðað við viðskiptavog (31/12/1991=100).
Heimildir: Þjóðhagsstofnun, Seðlabanki Íslands, fjámálaráðuneyti og mat
starfsmanna Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.