Peningamál - 01.11.2002, Síða 4

PENINGAMÁL 2002/4 3
I. Þróun efnahagsmála
Forsendur stöðugleika í efnahagsmálum hafa styrkst
enn frekar frá því síðasta hefti Peningamála kom út í
ágúst. Hjöðnun verðbólgunnar hefur haldið áfram,
jafnvægi ríkt í utanríkisviðskiptum og flest bendir til
að mesti samdrátturinn í þjóðarútgjöldum sé að baki
þótt hagvöxtur sé dræmur. Í þessum hluta er fjallað
um framvindu verðlagsmála, ytri skilyrði og vís-
bendingar um framleiðslu og eftirspurn í þjóðar-
búskapnum.
Verðlagsþróun
Verðbólga nálgast mjög verðbólgumarkmið Seðla-
bankans og var á þriðja ársfjórðungi í samræmi við
spá Seðlabankans í ágúst
Í október hafði vísitala neysluverðs hækkað um 2,9%
á einu ári og hefur því nálgast mjög 2½% verðbólgu-
markmið Seðlabankans. Nú í nóvember mun Hag-
stofa Íslands hefja birtingu tveggja kjarnavísitalna.
Þessar vísitölur sýna u.þ.b. 1% meiri verðbólgu (sjá
síðar), sem bendir til nokkru meiri undirliggjandi
verðbólgu en vísitala neysluverðs hefur mælt. Í ágúst
spáði Seðlabankinn hækkun vísitölu neysluverðs um
3,4% frá þriðja ársfjórðungi 2001 til jafnlengdar
2002. Vísitalan hækkaði í reynd um 3,3%. Þetta er
Þróun og horfur í efnahags- og peningamálum1
Verðbólga nærri markmiði og aukinn slaki án
stóriðjuframkvæmda
Verðbólgan hélt áfram að hjaðna sl. þrjá mánuði og er nú aðeins lítillega yfir verðbólgumarkmiði
Seðlabankans. Kjarnavísitölur sýna reyndar nokkru meiri verðbólgu og staðfestir það fyrra mat Seðla-
bankans um að undirliggjandi verðbólga hafi verið nokkru hærri en vísitala neysluverðs gaf til kynna.
Frá því í janúar hefur árshraði verðbólgunnar verið undir verðbólgumarkmiðinu og horfur eru á að
hækkunin yfir árið verði það einnig. Á seinni hluta næsta árs reiknar Seðlabankinn með að verðbólgan
fari aðeins yfir verðbólgumarkmiðið á ný, en verði síðan við eða innan verðbólgumarkmiðsins til árs-
loka 2004. Í þessum spám er ekki reiknað með að ráðist verði í stórfelldar virkjunar- og stóriðjufram-
kvæmdir á tímabilinu, en það myndi breyta öllum niðurstöðum í grundvallaratriðum. Spáin er að öðru
leyti byggð á því að stöðugleiki ríki í gengismálum næstu tvö ár, framleiðsluspenna verði óveruleg eða
lítils háttar slaki á tímabilinu. Vísbendingar um framvindu efnahagsmála á árinu benda til þess að
hagvöxtur hafi verið dræmur, en mesti samdrátturinn sé þó að baki. Seðlabankinn birtir nú í fyrsta sinn
eigin þjóðhagsspá fyrir næstu tvö ár og tekur verðbólguspáin m.a. mið af henni. Áætlað er að þjóðar-
útgjöld dragist saman um rúmlega 3% í ár, en hagstæð utanríkisviðskipti komi í veg fyrir samdrátt í
landsframleiðslu. Á næsta ári er reiknað með dræmum hagvexti, 1½% vexti landsframleiðslu og 1%
vexti þjóðarútgjalda. Gert er ráð fyrir lítilli aukningu einkaneyslu á næsta ári, eftir samdrátt í ár, sem
einkum má rekja til aukins slaka á vinnumarkaði, og minni vaxtar ráðstöfunartekna og mikillar skuld-
setningar heimila.
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem tiltækar voru þann
4. nóvember 2002.