Peningamál - 01.11.2002, Síða 14

Peningamál - 01.11.2002, Síða 14
28% atvinnulausra verið það sex mánuði eða lengur, en á sama tíma í fyrra var þetta hlutfall 23%. Árs- fjórðungslegar tölur um fjölda langtímaatvinnulausra á höfuðborgarsvæðinu frá 1992 sýna að flest árin eykst langtímaatvinnuleysi yfir vetrarmánuðina og fram á sumar en dregst þá saman. Þessa árstíðar- sveiflu er ekki að sjá í ár og er þróunin svipuð og árið 1992 þegar langtímaatvinnuleysi jókst verulega allt árið. Niðurstöður könnunar meðal forvarsmanna 400 fyrirtækja á væntanlegri breytingu stafsmannafjölda næstu mánuði benda til að atvinnuleysi eigi eftir að aukast. Meirihluti forsvarsmanna fyrirtækja í könn- uninni eða 61% telja að starfsmannafjöldi verði svipaður og hann var um mitt ár, 22% að þeir verði færri en aðeins 17% telja að þeim muni fjölga. Meiri tilhneigingar til fækkunar starfsmanna gætir á lands- byggðinni, meðal sjávarútvegs- og flutninga- og ferðaþjónustufyrirtækja og meðal stærri fyrirtækja. Hins vegar virðast iðnaðar- og framleiðslufyrirtæki og minni fyrirtæki telja að starfsmenn þeirra verði nokkru fleiri í upphafi næsta árs en þeir voru í sept- ember. Samkvæmt könnun Gallups lækkaði vænt- ingavísitala sem mælir viðhorf heimilanna til atvinnuástandsins verulega milli september og október, eða úr 98,8 í 78,4 stig og hefur ekki verið lægri frá því í janúar. Verulega hefur dregið úr framboði á störfum. Meðalfjöldi lausra starfa í lok mánaðar fækkaði úr 595 í 242 fyrstu níu mánuði ársins samanborið við sama tíma í fyrra. Fjöldi lausra starfa er nú svipaður og hann var árið 1999. Nokkur samdráttur hefur einnig orðið á veitingu atvinnuleyfa það sem af er árinu miðað við sama tíma í fyrra. Fjöldi veittra atvinnuleyfa fyrstu níu mánuði ársins er þó enn svipaður og árið 2000 en veruleg breyting hefur orðið á samsetningu útgefinna atvinnuleyfa. Árið 2000 var meirihluti útgefinna atvinnuleyfa, eða um 60%, ný atvinnuleyfi, en það sem af er ári voru endurnýjuð atvinnuleyfi svipað hlutfall. Flest at- vinnuleyfi eru veitt til starfa við fiskvinnslu, ræst- ingu, þrif, eldhús- og umönnunarstörf en dregið hefur úr veitingu leyfa vegna starfa í byggingariðnaði og öðrum iðnaði. Enn virðist því erfitt að manna ákveðin störf þrátt fyrir verulega aukningu atvinnu- leysis. Einnig hefur orðið fækkun meðal þeirra sem ráðnir eru til starfa hér á landi í gegnum EES-vinnu- miðlanir á sama tíma og fleiri leita vinnu utan land- steina fyrir tilstilli EES-vinnumiðlunar hér á landi. Veruleg aukning hefur verið undanfarin ár á út- gjöldum Ábyrgðasjóðs launa vegna vangoldinna vinnu- og orlofslauna og vaxandi fjöldi launþega fær greitt úr sjóðnum.6 Í byrjun nóvember höfðu fleiri launþegar fengið greidd laun úr sjóðnum en allt árið í fyrra og það sama á við um útgjöld hans vegna launa (á verðlagi ársins 2002). Gert er ráð fyrir áframhaldandi aukningu það sem eftir er ársins. Gangi áætlanir sjóðsins eftir verður fjöldi launþega sem fær greidd laun úr sjóðnum í ár meiri en nokkurt ár undanfarinn áratug ef undan eru skilin árin 1991 og 1993. Umtalsvert hefur dregið úr launaskriði í einka- geiranum án fjármálastofnana á árinu. Á þriðja fjórðungi ársins mældist launaskrið 0,3% frá árs- fjórðungnum á undan, eða jafn mikið og á öðrum fjórðungi. Tölur Kjararannsóknarnefndar um launa- breytingar frá öðrum ársfjórðungi 2001 til sama árs- fjórðungs í ár sýna u.þ.b. sömu niðurstöðu og launa- vísitala Hagstofunnar. Launaskrið á þriðja árs- fjórðungi 2002 var 1,2% en 3,5% á sama ársfjórð- ungi í fyrra. Vegna þess að verðbólga hefur hjaðnað hratt á árinu hefur kaupmáttur launa í einkageiranum aukist síðastliðna tvo ársfjórðunga þrátt fyrir minna launaskrið, eftir að hafa dregist saman þrjá árs- fjórðunga í röð. Í einkageiranum án fjármálastofnana stefnir í 5-6% hækkun launa milli áranna 2001 og PENINGAMÁL 2002/4 13 6. Útgjöld Ábyrgðasjóðs launa vegna hvers launþega sem fær greitt úr sjóðnum geta verið mismunandi eftir því hver laun hans voru, hve marga mánuði laun eru greidd og hvort einnig er um að ræða van- goldið orlof. Mynd 10 1990 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 2002 1 2 3 4 5 6 % Árstíðarleiðrétt atvinnuleysi 1990-2002 Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands. Mánaðarlegar tölur
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126

x

Peningamál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.