Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 22

Seðlabankans. Hins vegar er spáð minni hagvexti á
næstu tveimur árum en gert var ráð fyrir í spá Þjóð-
hagsstofnunar sem í meginatriðum lá til grundvallar
verðbólguspánni í ágúst.
Atvinnuleysi eykst á næstunni en fer að minnka aftur
þegar líða tekur á 2004
Eins og fram hefur komið gætir aukins slaka á vinnu-
markaði. Árstíðarleiðrétt atvinnuleysi hefur hækkað
jafnt og þétt undanfarið ár og var komið í 3% í sept-
ember. Í þjóðhagsspánni er reiknað með að atvinnu-
leysi haldi áfram að aukast á næsta ári og verði um
3¼% að meðaltali, en úr því dragi á ný þegar líða
tekur á árið 2004 og verði þá u.þ.b. 3% að meðaltali.
Þetta er nokkuð meiri atvinnuleysi en gengið var
útfrá í síðustu verðbólguspá Seðlabankans. Gangi
þessi spá eftir gæti atvinnuleysi orðið nokkru meira á
næsta ári en samrýmist stöðugri verðbólgu, en nálægt
því stigi á seinni hluta ársins 2004.
Samdráttur einkaneyslu á þessu ári og dræmur
vöxtur á því næsta
Áætlað er að einkaneysla dragist saman um 1½% á
þessu ári. Á næsta ári er gert ráð fyrir dræmum vexti
einkaneyslu, eða um ½%, og um 1¼% árið 2004.
Þróun einkaneyslu dregur dám af minnkandi vexti
ráðstöfunartekna sem aftur endurspeglar verri
atvinnuhorfur á næstu tveimur árum. Áætlað er að
kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann aukist óveru-
lega á þessu ári en aukist um 1% árið 2003 og um
1½% árið 2004.
Fjárfesting vex lítillega á næsta ári en meira árið
2004
Áætlað er að fjárfesting á næsta ári verði u.þ.b. 1%
meiri en í ár. Árið 2004 verður vöxtur farinn að
glæðast á nýjan leik. Af undirliðum þjóðarútgjalda er
atvinnuvegafjárfesting næmust fyrir ástandi í þjóðar-
búskapnum. Reiknað er með að hún verði farin að
taka við sér árið 2004 og aukist þá um ríflega 10%.
Hins vegar eru taldar líkur á að fjárfesting í íbúðar-
húsnæði dragist þá eilítið saman, eftir sex ára sam-
felldan vöxt. Spáin um íbúðafjárfestingu er meðal
annars byggð á upplýsingum um íbúðarlán til ný-
bygginga, byggingu sökkla á höfuðborgarsvæðinu,
verðþróun á íbúðamarkaði og samtölum við mark-
aðsaðila. Vísbendingar eru nokkuð misvísandi sem
eykur óvissu í spánni. Reiknað er með að áhrifa
kerfisbreytingar á íbúðamarkaði, sem áður hefur
verið greint frá, taki að fjara út á næsta ári.
Spá Seðlabankans í meginatriðum í takti við spá fjár-
málaráðuneytisins en atvinna og einkaneysla eru þó
veikari
Þjóðhagsspá Seðlabankans er í stórum dráttum
svipuð spá fjármálaráðuneytisins frá því í október sl.
Nokkur atriði eru þó frábrugðin, sem skýrist að hluta
til af því að spá Seðlabankans tekur tillit til upplýs-
inga sem komið hafa fram eftir að spá fjármálaráðu-
neytisins var gerð. Þótt byggt sé í grundvallaratriðum
á sömu líkönum við spágerðina, ræður mat alltaf
töluverðu um endanlega niðurstöðu og geta stofn-
anirnar túlkað vísbendingar um stöðu efnahagsmála
með mismunandi hætti. Rétt er að hafa í huga að
spárnar geta mótast nokkuð af því að þjóðhagsspá
fjármálaráðuneytisins er ein af meginforsendum fjár-
lagafrumvarps, en spá Seðlabankans er fyrst og
fremst til grundvallar verðbólguspá bankans. Hér á
eftir verður bent á það helsta sem skilur á milli
þessara tveggja þjóðhagsspáa.
Seðlabankinn spáir ½% meiri samdrætti einka-
neyslu á yfirstandandi ári en fjármálaráðuneytið og
¾% minni vexti árið 2003. Meginástæða þess að í
spá Seðlabankans er gert ráð fyrir minni einkaneyslu
en í spá fjármálaráðuneytisins er að reiknað er með
meiri slaka á vinnumarkaði á þessu og næsta ári, sem
birtist í minni hækkun launagreiðslna. Spáð er 3¼%
atvinnuleysi árið 2003, samanborið við 2½% í spá
fjármálaráðuneytisins. Seðlabankinn gerir ráð fyrir
minni hækkun launa á þessu ári en ráðuneytið. Spá
bankans er í samræmi við athuganir hans sem benda
til sterks sambands hagvaxtar og atvinnuleysis, í
samræmi við svokallað lögmál Okuns. Minnkandi
hagvöxtur fer saman við vaxandi atvinnuleysi og
virðist sem minnkandi hagvöxtur sé leiðandi vís-
bending um aukið atvinnuleysi næstu ár þar á eftir. Í
ljósi þess að hagvöxtur á þessu og næsta ári verður
nokkuð undir langtímavaxtargetu þjóðarbúsins og að
árstíðarleiðrétt atvinnuleysi er nú um 3% er ólíklegt
að atvinnuleysi komi til með að minnka út spátíma-
bilið, eins og spá fjármálaráðuneytisins gerir ráð
fyrir.
Í fjárlagafrumvarpi sem lagt var fram í haust er
gert ráð fyrir að samneyslan vaxi um 1% á næsta ári.
Í ljósi reynslunnar gerir Seðlabankinn ráð fyrir því að
samneysla vaxi um 2% árið 2003 en samneysla hefur
PENINGAMÁL 2002/4 21