Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 23

að meðaltali aukist um 2,8% á ári undanfarin 10 ár.
Verði aukning samneyslu aðeins 1% munu þjóðar-
útgjöld vaxa um 0,7% í stað 1% og hagvöxtur verður
mjög svipaður. Töluverður munur er einnig á spá um
íbúðafjárfestingu 2002 og 2003, sem stafar af
nokkuð ólíku mati á stöðu markaðarins.
Spáin háð óvissu en breytingar á meginforsendum
höfðu lítil áhrif á heildarniðurstöðuna
Þær upplýsingar um líklega framvindu efnahagsmála
sem þjóðhagsspáin veitir, t.d. um spennu eða slaka í
þjóðarbúskapnum, gegna veigamiklu hlutverki við
gerð verðbólguspár. Óvissa er hins vegar töluverð,
eins og ávallt þegar spáð er um efnahagsframvind-
una. Hún er þó líklega sérstaklega mikil í kringum
hagsveifluskil, þ.e.a.s. á skilum hagvaxtar og sam-
dráttar. Reynsla undanfarinna áratuga bendir t.d. til
þess að samdráttur landsframleiðslu og þjóðarút-
gjalda sé kerfisbundið vanmetinn á samdráttartímum,
ekki síður en hagvexti er vanspáð á hagvaxtartímum.
Þessi óvissa endurspeglast í óvissu um forsendur
spárinnar. Til að kanna hversu viðkvæm spá bankans
um hagvöxt næstu tveggja ára er fyrir breytingum á
helstu forsendum var þeim hnikað til innan senni-
legra marka. Einnig var litið á áhrif skella á nokkrar
helstu stærðir líkansins. Niðurstaða þeirrar athugunar
er að spá um hagvöxt á árunum 2002-2004 er ekki
mjög næm fyrir breytingum sem prófaðar voru. Spá
um hagvöxt hljóp á bilinu -0,1% til +0,2% árið 2002,
1,3% til 1,7% árið 2003 og 2,7% til 3,3% árið 2004.
Rétt er að taka fram að hér er ekki um tölfræðilegt
mat á óvissu að ræða.
Í öllum tilfellum var gengið út frá því að ekki yrði
af stóriðjuframkvæmdum sem áformuð eru. Frá því
að Seðlabankinn birti síðast verðbólguspá sína í
ágúst sl. hafa líkurnar á því að farið verði í þessar
framkvæmdir í raun lítið breyst. Gengið hefur verið
frá samkomulagi milli Norðuráls og Landsvirkjunar
um raforkusölu til tvöföldunar á framleiðslugetu
Norðuráls. Eftir stendur þó að endanlegum samn-
ingum milli stjórnvalda og framkvæmdaaðila er ekki
lokið og því ríkir enn óvissa um þessi áform. Þá
liggja heldur ekki fyrir nákvæmar áætlanir um kostn-
að, verkumfang og endanlega stærð framkvæmda.
Óvissuþættir munu væntanlega skýrast á næstu
vikum og mánuðum enda er að því stefnt að ljúka
samningum milli íslenskra stjórnvalda og Lands-
virkjunar annarsvegar og Norðuráls og Alcoa hins
vegar í byrjun næsta árs. Ef verður af áformum um
stækkun Norðuráls úr 90 þús. tonna framleiðslu á ári
í 180 þús. tonn og bygginu 320 þús. tonna álvers á
vegum Alcoa, gefa fyrirliggjandi áætlanir til kynna
22 PENINGAMÁL 2002/4
Tafla 2 Þjóðhagsspá Seðlabankans
Milljarðar króna Magnbreytingar
á verðlagi hvers árs frá fyrra ári (%)1
2002 2003 2004 2002 2003 2004
Einkaneysla ............................................. 416,9 426,3 434,7 -1½ ½ 1¼
Samneysla ............................................... 189,6 197,7 206,4 2¾ 2 2¼
Fjármunamyndun .................................... 148,1 151,4 163,6 -14 1 6¼
Atvinnuvegafjárfesting ...................... 81,4 83,9 95,3 -20¾ 1½ 10½
Fjárfesting í íbúðarhúsnæði ............... 33,7 34,4 34,3 3 1 -1
Fjárfesting hins opinbera ................... 32,9 33,1 33,9 -7 -½ 1½
Þjóðarútgjöld, alls ................................... 754,5 775,6 804,8 -3¼ 1 2½
Útflutningur vöru og þjónustu ................ 315,1 318,7 337,2 5½ 4 4¼
Innflutningur vöru og þjónustu ............... 288,9 298,9 314,8 -3¼ 2½ 3¼
Verg landsframleiðsla.............................. 780,7 795,4 827,2 0 1½ 3
Viðskiptajöfnuður sem % af VLF........... . . . 0 -1 -1
Atvinnuleysi sem % af mannafla............ . . . 2½ 3¼ 3
Framleiðsluspenna sem % af VLF.......... . . . ½ -¼ 0
1. Magnbreytingar eru reiknaðar á föstu verðlagi ársins 1990.