Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 34

PENINGAMÁL 2002/4 33
... og aðrar vaxtalækkanir fylgdu í kjölfarið
Vextir á millibankamarkaði með krónur og vextir
óverðtryggðra markaðsskuldabréfa hafa jafnan
lækkað í kjölfar vaxtabreytinga Seðlabankans og í
samræmi við þær. Mynd 2 sýnir þróun óverðtryggðra
vaxta síðustu mánuði.
Svigrúm til frekari lækkunar útlánsvaxta banka?
Þótt útlánsvextir banka hafi lækkað í takti við breyt-
ingar á stýrivöxtum Seðlabankans að undanförnu
hafa þeir ekki enn náð því stigi sem var í byrjun árs
1998, en vextir Seðlabankans eru orðnir lægri en þeir
voru þá. Meðalvextir banka og sparisjóða hækkuðu
meira á vaxtahækkunarskeiðinu en stýrivextirnir.
Þetta má sjá á mynd 3, þar sem rauða línan sýnir
mismun á vöxtum bankanna og stýrivöxtum Seðla-
bankans. Munurinn hefur í aðalatriðum verið
óbreyttur í nokkuð á annað ár. (Athugið þó að kvarð-
arnir á ásunum eru ólíkir og mismunalínan, rauða
línan, tengist hægri ásnum.)
Vextir verðtryggðra skuldabréfa hafa lækkað mun
minna en óverðtryggðra og þróast með öðrum hætti.
Þeir eru óháðir verðbólgu og þurfa því ekki að hreyf-
ast á sama hátt og óverðtryggðir vextir. Um nokkurt
skeið hefur mikið framboð húsbréfa og húsnæðis-
bréfa haldið aftur af vaxtalækkunum á þessu sviði.
Engu að síður hefur ávöxtun húsbréfa og spariskír-
teina lækkað nokkuð á árinu. Hinsvegar hafa vextir
banka og sparisjóða á verðtryggðum skuldabréfum
nánast staðið í stað þar til nú síðustu vikur að lækkun
kom fram í kjölfar vaxtalækkunar Seðlabankans í
september eins og sjá má á mynd 4. Langtímaþróun
verðtryggðra vaxta er sýnd á mynd 5.
Daglegar tölur 15. júlí - 31. október 2002
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Júlí | Ágúst | Sept. | Okt. |
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
%
Mynd 2
Ávöxtun óverðtryggðra skuldbindinga
Ríkisvíxlar (RIKV 02 1205)
Stýrivextir
Ríkisbréf
(RIKB 07 0209)
REIBOR 3 mán.
J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S
1998 1999 2000 2001 2002
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
%
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
Prósentur
Mynd 3
Þróun útlánsvaxta banka og stýrivaxta
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mánaðarlokatölur janúar 1998 - september 2002
Stýrivextir (vinstri ás)
Mismunur (hægri ás)
Meðalútlánsvextir banka
(vinstri ás)
Daglegar tölur 3. janúar - 31. október 2002
Jan. | Feb. | Mars| Apríl | Maí | Júní | Júlí |Ágúst| Sept. | Okt. |
5,0
5,1
5,2
5,3
5,4
5,5
5,6
5,7
5,8
5,9
6,0
%
9,5
9,6
9,7
9,8
9,9
10
10,1
10,2
10,3
10,4
10,5
%
Mynd 4
Þróun verðtryggðra vaxta frá áramótum
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Húsbréf
(IBN 38 0101)
Spariskírteini
(RIKS 15 1001)
Verðtryggðir meðalvextir banka
(hægri ás)
Daglegar tölur 30. okt. 1998 - 31. okt. 2002
| 1999 | 2000 | 2001 | 2002
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
%
6
7
8
9
10
11
12
%
Mynd 5
Stýrivextir og ávöxtun verðtryggðra skuldabréfa
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Húsbréf
(IBN 38 0101
(vinstri ás)
Spariskírteini
(RIKS 15 1001)
(vinstri ás)
Stýrivextir (hægri ás)