Peningamál - 01.11.2002, Qupperneq 35

34 PENINGAMÁL 2002/4
Gengi krónunnar hefur sveiflast á tiltölulega þröngu
bili ...
Í lok júlí varð loks lát á tiltölulega samfelldri styrk-
ingu íslensku krónunnar frá því fyrir síðustu áramót.
Vísitala gengisskráningar hefur þó sveiflast á fremur
þröngu bili allt frá því í vor eins og sjá má á mynd 6.
Þokkalegt jafnvægi virðist vera á streymi gjaldeyris
og sveiflur hafa að jafnaði verið mildar. Í lok ágúst
varð skammvinn veiking sem að einhverju leyti var
sögð tengjast aðgerðum Seðlabankans og lýst er hér
neðar. Hinn 20. október var tilkynnt um endurmat
Moody's á lánshæfi erlendra skuldbindinga ríkissjóðs
og olli sú frétt ásamt fréttum af sölu á stórum hlut
ríkisins í Landsbanka Íslands styrkingu á gengi krón-
unnar. Bilun á sæstreng 28. ágúst varð til þess að við-
skipti á innlendum gjaldeyrismarkaði féllu niður í
heilan viðskiptadag og er nú leitað leiða til að draga
úr röskun á starfsemi markaðar komi þetta ástand
upp aftur.
... þrátt fyrir viðskipti Seðlabankans
Seðlabankinn tilkynnti í byrjun ágúst að til stæði að
hefja hófleg kaup á gjaldeyri til að draga úr skamm-
tímafjármögnun gjaldeyrisforðans. Bankinn átti
síðan viðræður við fulltrúa viðskiptavaka á gjald-
eyrismarkaði og ræddi við þá um væntanlegt
umfang. Í samræmi við niðurstöður þessara samtala
kynnti bankinn 27. ágúst með hvaða hætti yrði staðið
að kaupunum. Það kom því Seðlabankanum nokkuð
á óvart þegar ástæða veikingar á gengi krónunnar
hinn 28. ágúst var talin vera áðurnefnd tilkynning.
Bæði hafði bankinn mótað fremur varfærna stefnu
sem var vel innan þeirra marka sem fulltrúar við-
skiptavaka höfðu tilgreint sem eðlilega og einnig
hafði það legið fyrir frá byrjun ágúst að þetta stæði til
og því hefði tilkynningin ekki átt að koma á óvart.
Seðlabankinn hóf síðan 2. september að kaupa gjald-
eyri á markaði í smáum skömmtum. Keyptur er
gjaldeyrir að fjárhæð 1,5 milljón Bandaríkjadala
tvisvar í viku, á mánudögum og miðvikudögum og
hugsanlegt er að einnig verði keyptur gjaldeyrir á
föstudögum. Viðskiptin fara fram fyrir opnun gjald-
eyrismarkaðar. Hringt er í alla viðskiptavaka og
leitað tilboða og því besta tekið. Stefnt er að því að
kaupa allt að 20 ma.kr. á 16 mánaða tímabili til loka
árs 2003. Frá byrjun september til loka október hafði
bankinn keypt gjaldeyri af viðskiptavökum 18 sinn-
um, alls 27 milljónir Bandaríkjadala. Seðlabankinn
lýsti sig jafnframt reiðubúinn til að kaupa gjaldeyri
beint af viðskiptavökum að þeirra frumkvæði í hærri
fjárhæðum en forsenda þess er að gengi krónunnar
hafi styrkst frá síðustu skráningu.
Hinn 27. ágúst gerði Seðlabankinn framvirka
sölusamninga um gjaldeyri við Íslandsbanka hf. að
fjárhæð alls um 3 ma.kr. Afhendingardagar gjald-
eyrisins eru þrír, í september 2002 og í janúar og
mars 2003. Gjaldeyrisviðskiptin voru gerð í sam-
ræmi við þá stefnu Seðlabankans sem lýst var í
1. hefti Peningamála 2002, þ.e. að bankinn væri
reiðubúinn til að eiga einstök stórviðskipti á gjald-
eyrismarkaði með það að markmiði að draga úr verð-
sveiflum.
Lausafjárstaða lánastofnana er rúm ...
Lausafjárstaða lánastofnana hefur verið rúm á síð-
ustu mánuðum og hafa vextir á skammtímaskuld-
bindingum á millibankamarkaði með krónur oftast
legið nokkuð fyrir neðan stýrivexti Seðlabankans. Í
byrjun september seldi ríkissjóður Seðlabankanum
gjaldeyri að andvirði 2 ma.kr. sem ríkissjóður ráð-
stafaði og jók þannig lausafé í umferð sem leiddi til
fremur rúmrar stöðu á markaði. Þegar óvænt innflæði
kemur á markaðinn bregðast bankar jafnan við með
því að bjóða það á millibankamarkaði með krónur en
ef gnótt er jafndreifð hafa hinir aðilarnir lítinn áhuga
og því er oftast gripið til þess ráðs að leggja féð inn
á bindireikninga í Seðlabankanum og draga þar með
úr hugsanlegri spennu sem getur myndast við lok
binditímabils. Vextir á millibankamarkaði gefa oftast
nokkuð góðar vísbendingar um lausafjárstöðu
markaðarins en stöku sinnum eykst eða minnkar
Maí | Júní | Júlí | Ágúst | September| Október |
124
125
126
127
128
129
130
131
132
31. des. 1991=100
Mynd 6
Vísitala gengisskráningar
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglegar tölur 2. maí - 31. okt. 2002