Peningamál - 01.11.2002, Qupperneq 44

PENINGAMÁL 2002/4 43
um í að lækka kostnaðarhlutfallið hjá ýmsum bönk-
um og sparisjóðum.
Samanburður kostnaðarhlutfalls frá einu ári til
annars gefur ekki skýra mynd þar sem sveiflur í
tekjum hafa mikil áhrif á hlutfallið. Í þessu sambandi
má benda á kostnaðarhlutfall sex stærstu sparisjóð-
anna árið 2000 en þá seldu nokkrir þeirra hlut í eða
tekjufærðu gengishagnað sem hafði myndast í bók-
um þeirra vegna Kaupþings hf. og fór kostnaðar-
hlutfall þeirra niður í 49% en hækkaði svo í um 70%
árið eftir.
Dregið hefur úr stækkun efnahagsreiknings en hjöðn-
un útlánaaukningar virðist hafa náð lágmarki
Á árunum 1997 til 2001 stækkaði efnahagsreikn-
ingur viðskiptabankanna og sex stærstu sparisjóða
gríðarlega en nú hefur verulega hægt á. T.d. stækkaði
efnahagsreikningur viðskiptabankanna frá síðustu
áramótum til júníloka aðeins um 3,4% og sex stærstu
sparisjóðanna um 1,6%.14
Tólf mánaða nafnvöxtur útlána innlánsstofnana
dróst saman á fyrri hluta ársins en nú virðist sem
ákveðnu lágmarki sé náð. Tólf mánaða aukning út-
lána til septemberloka var um 4,6%.15 Ríflega 41%
útlána innlánsstofnana var gengisbundið í lok sept-
ember á þessu ári samanborið við 44% í árslok 2001.
Frá áramótum til loka september hafa gengisbundin
útlán innlánsstofnana í krónum talið dregist saman
um 8% en á sama tíma styrktist gengi krónunnar um
ríflega 10% og því varð raunaukning í gengis-
bundnum útlánum á þessu tímabili. Um 6,4% af
útlánum innlánsstofnana voru til erlendra aðila í lok
september samanborið við 4% í árslok 2001. Þetta
var um 47,1 ma.kr. í lok september. Það sem vekur
athygli er samsetning þessara útlána en í árslok 2001
voru nær öll þessi lán til erlendra aðila í erlendri
mynt en í lok september voru um 22% þeirra í
krónum sem bendir til þess að umsvif erlendra aðila
15. Tekið er tillit til útlána Kaupþings banka hf. þótt hann hafi ekki orðið
viðskiptabanki fyrr en í upphafi árs 2002.
14. Efnahagsreikningur fjögurra stofnana dregst saman frá áramótum til
júníloka, þ.e. Íslandsbanka hf. (8%, útlán og markaðsverðbréf), Spari-
sjóðabanka Íslands hf. (8%, kröfur á lánastofnanir og útlán), Spari-
sjóðs Hafnarfjarðar (0,6%) og Sparisjóðs Kópavogs (5,2%, markaðs-
verðbréf). Ef af yfirtöku Kaupþings banka hf. á JP Nordiska verður
mun efnahagsreikningur Kaupþings banka hf. stækka töluvert. Ef
reiknað er með yfirtökunni á JP Nordiska og sameiningunni við Auð-
lind hf. er áætlað að efnahagsreikningur Kaupþings banka hf. muni
stækka um 56% frá hálfsársuppgjörinu.
Mynd 11
1990 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 2002/6
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
%
0
10
20
30
40
50
60
70
%
Kostnaðarhlutfall viðskiptabanka og
sparisjóða 1990-2002/6
Heimild: Fjármálaeftirlitið.
Kostnaðarhlutfall (vinstri ás) og munur á hæsta og lægsta (hægri ás)
6 stærstu sparisj.
Viðskiptabankar Viðsk.bankar og 6 stærstu sparisj.
Viðsk.bankar og allir sparisj.
Munur á hæsta og lægsta
Mynd 12
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002/6
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
Ma.kr.
0
5
10
15
20
25
30
35
40
%Viðskiptabankar (v.ás) Sex stærstu sparisjóðir (v.ás)
Allir (v.ás) Aukning milli tímabila (h.ás)
Þróun efnahagsreiknings
viðskiptabanka og sparisjóða 1995-2002/6
Heimild: Fjármálaeftirlitið.
1. Tekið er tillit til útlána Kaupþings banka hf. aftur í tímann. Heimild: Seðlabanki Íslands.
J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O
2001 2002
0
5
10
15
20
25
30
35
40
%
0
1
2
3
4
5
-1
-2
-3
%
1 mán. nafnbr. (h. ás)
1 mán. breyt. án uppf. (h. ás)
12 mán. nafnbreyting (v. ás)
12 mán. breyt. án uppf. (v. ás)
Vöxtur útlána innlánsstofnana
með og án gengis- og verðvísitöluuppfærslu1
Mynd 13