Peningamál - 01.11.2002, Qupperneq 54

Peningamál - 01.11.2002, Qupperneq 54
53 PENINGAMÁL 2002/4 bundna áhrifaþætti. Þetta eru undirþættir sem peningastefnan hefur lítil áhrif á, eru verulega sveiflukenndir eða hafa aðra eiginleika sem gera mótun peningastefnunnar erfiðari en ella. Megin- hugsunin er sú að verðbreytingar sem rekja má til slíkra undirþátta geti gefið misvísandi vísbendingar um aðhaldsstig peningastefnunnar og því orsakað röng stefnuviðbrögð. Því geti verið heppilegt að hafa mælikvarða á undirliggjandi verðbólguþróun sem leiðréttir fyrir þessum áhrifum til hliðsjónar við mótun peningastefnunnar. Slík vísitala er yfirleitt kölluð vísitala kjarnaverðlags sem mælir undir- liggjandi verðbólgu eða kjarnaverðbólgu. Á móti þessum sjónarmiðum kemur að vísitala neysluverðs er besti fáanlegi mælikvarðinn á þróun innlends framfærslukostnaðar. Með því að notast við kjarnavísitölu er mögulega dregið úr þessum gæðum. Því gæti gagnsæi peningastefnunnar minnkað og þar með trúverðugleiki hennar. Því þarf að vanda val á mælikvarða á undirliggjandi verðlagi og tryggja að viðkomandi kjarnavísitala endurspegli sömu megin- þróun til lengri tíma og vísitala neysluverðs. Kjarna- vísitala þarf því að vera nægilega viðamikil til að hún endurspegli þokkalega vel almenna þróun fram- færslukostnaðar en um leið að draga sem best fram undirliggjandi verðlagsþróun (sjá t.d. Cufer o.fl., 2000 og Þórarinn G. Pétursson, 2000). Þessi skilyrði þurfa hins vegar ekki að fara saman. Þannig getur viðamikil og almenn vísitala verið góður mælikvarði á þróun framfærslukostnaðar en að sama skapi innihaldið undirliði sem eru mjög sveiflukenndir en það gerir mat á viðeigandi aðhalds- stigi peningastefnunnar og nauðsynlegum stefnu- viðbrögðum við nýjum upplýsingum um verðlags- þróun og horfur erfiðari en ella. Að sama skapi er hættan sú að of þröngt skilgreindur mælikvarði á undirliggjandi verðlagsþróun endurspegli ekki almenna langtímaþróun framfærslukostnaðar sem gerir það að verkum að mótun peningastefnunnar endurspeglar ekki nægilega vel þá almennu verðlags- þróun sem almenningur stendur frammi fyrir. Í slíku tilviki er hættan sú að trúverðugleiki verðlags- mælingarinnar og peningastefnunnar skaðist. Það er einmitt kostur við vísitölu neysluverðs að hún nýtur almenns trausts þar sem hún á sér langa sögu, er mæld tímanlega og mælingar hennar eru aldrei endurskoðaðar. Tryggja þarf að mælt undirliggjandi verðlag njóti einnig trausts almennings. Til þess þarf hann helst að skilja kjarnavísitöluna og ástæður þess að hún er notuð.3 Í ljósi þessa hefur Seðlabanki Íslands, í samráði við Hagstofu Íslands, mótað tvo mælikvarða á undir- liggjandi verðlagsþróun.4 Þetta er í samræmi við sameiginlega yfirlýsingu ríkisstjórnar og Seðlabank- ans frá 27. mars 2001 um verðbólgumarkmið og breytta gengisstefnu (Seðlabanki Íslands, 2001). Í þessari grein er fjallað um almenn rök þess að nota slíka mælikvarða á undirliggjandi verðbólgu til hlið- sjónar við mótun peningastefnunnar og ástæðu þess að tekin var ákvörðun um þessa tvo mælikvarða á kjarnaverðlagi. Rétt er þó að leggja áherslu á að þessar vísitölur verða aðeins notaðar til hliðsjónar því að verðbólgumarkmið Seðlabankans byggist eftir sem áður á vísitölu neysluverðs eins og hún er reiknuð af Hagstofu Íslands. 2. Aðferðir við mat á kjarnaverðbólgu 2.1. Atriði til íhugunar við val á kjarnavísitölu Við ákvörðun um hvort miða eigi peningastefnuna við mat á undirliggjandi verðbólgu, fremur en verð- bólgu mælda með breytingum á vísitölu neysluverðs, og hvaða mælikvarða á kjarnaverðbólgu eigi að nota, þarf að hafa nokkur atriði til hliðsjónar (sjá t.d. Roger, 1998, og Cufer o.fl., 2000). Fylgni vísitölu neysluverðs og kjarnavísitölu Með því að taka ýmsa útgjaldaliði út úr vísitölu neysluverðs verður verðvísitalan ekki eins góður mælikvarði á þróun framfærslukostnaðar. Því getur kjarnavísitalan og vísitala neysluverðs þróast með ólíkum hætti til lengri tíma. Eftir því sem undan- skildir þættir vega meira í vísitölu neysluverðs, því meiri geta frávikin orðið. Skammtímafrávik milli kjarnavísitölu og vísitölu neysluverðs eru óumflýjanleg og reyndar æskileg, þar sem markmiðið er að losna við sveiflur sem ekki endurspegla undirliggjandi verðbólguþróun. Til 3. Það stuðlar m.a. að slíku trausti ef mæling kjarnavísitölunnar fer fram utan seðlabankans, t.d. á viðkomandi hagstofu sem einnig mælir vísi- tölu neysluverðs. 4. Seðlabankinn og Hagstofan hafa einnig til skoðunar möguleika þess að bæta við kjarnavísitölum sem undanskilja áhrif óbeinna skatta og niðurgreiðslna. Það krefst hins vegar töluverðs undirbúnings og athug- unar á aðferðafræðilegum vandamálum sem ekki er ljóst nú hvernig verða best leyst.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126

x

Peningamál

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.