Peningamál - 01.11.2002, Síða 61

Peningamál - 01.11.2002, Síða 61
Því virðist sem ekki tapist miklar upplýsingar um framtíðarþróun verðbólgu við að útiloka matvörur og opinbera þjónustu við mat á kjarnaverðbólgu. Hins vegar tapast miklar upplýsingar við að taka út hús- næðislið vísitölunnar. Ekki er eins ljóst hvort mikil- vægar upplýsingar tapist við að taka út bensínverð. Þróun bensínverðs hefur ágætis vísbendingargildi fyrir framtíðarverðbólgu eitt og sér en það virðast hins vegar ekki tapast miklar upplýsingar við að sleppa bensínverði þar sem vísbendingargildi vísitölu neysluverðs án bensíns er ekkert síðra en annarra verðvísitalna. 3.4. Val á kjarnavísitölum: Almennar niðurstöður Eins og áður hefur komið fram getur verið heppilegt við mat á kjarnaverðbólgu að undanskilja þætti sem eru töluvert sveiflukenndir, eru utan áhrifasviðs peningastefnunnar eða endurspegla hlutfallslegar verðbreytingar sem ekki er rétt að peningastefnan bregðist við. Hins vegar er æskilegt að viðkomandi mælikvarði á kjarnaverðbólgu sýni sams konar lang- tímahegðun og almennur mælikvarði á fram- færslukostnað, þ.e. meðalverðbólga mæld út frá kjarnavísitölu ætti að vera nokkurn veginn sú sama og meðalverðbólga mæld út frá almennu neysluverð- lagi. Að sama skapi er mikilvægt að ekki sé dregið úr vísbendingargildi verðbólgu líðandi stundar fyrir framtíðarverðbólgu með því að útiloka stærðir sem hafa töluvert forsagnargildi fyrir framtíðarverðbólgu. Ofangreind greining gefur þá niðurstöðu að þeir þættir sem helst stuðla að því að draga úr ófyrir- séðum sveiflum í verðbólgu eru matvörur og bensín. Að sama skapi eru þetta allt undirliðir sem eru meira eða minna utan áhrifasviðs peningastefnunnar, ýmist vegna þess að um verð háð opinberum ákvörðunum er að ræða, eða það er ákvarðað á alþjóðlegum mörkuðum, eins og bensínverð sem þar að auki endurspeglar hlutfallslegar verðbreytingar sem ekki er talið heppilegt að peningastefnan bregðist við. Þrátt fyrir að verð opinberrar þjónustu sé ekki mjög sveiflukennt og útilokun þess því ekki líkleg til að draga úr ófyrirséðum sveiflum í verðbólgu, getur einnig verið heppilegt að undanskilja þennan undirlið þar sem hann er, samkvæmt orðanna hljóðan, háður opinberum verðákvörðunum, auk þess sem verð- ákvarðanir á opinberri þjónustu ráðast í megin- atriðum af öðrum þáttum en verðlagning þjónustu á markaði og er því í stórum dráttum utan áhrifasviðs peningastefnunnar. Þá eru það viðbótarrök að opin- berar verðákvarðanir hafa haft tilhneigingu til að þjappast saman á ákveðnum dagsetningum. Í þessu ljósi var ákveðið að fyrri mælikvarðinn á kjarnaverðbólgu, kjarnaverðvísitala 1, sé vísitala neysluverðs án matvöru (þ.e. grænmetis, ávaxta og búvöru) og bensíns. Miðað við stöðuna í október sl. inniheldur þessi vísitala um 89% þeirra útgjaldaþátta sem vísitala neysluverðs inniheldur. Seinni mæli- kvarðinn, sem nefndur verður kjarnavísitala 2, undanskilur til viðbótar verð opinberrar þjónustu. Miðað við stöðuna í október sl. inniheldur þessi vísi- tala um 82% þeirra útgjaldaþátta sem vísitala neyslu- verðs inniheldur.10 Greiningin hér að ofan bendir til þess að mikil- vægar upplýsingar um framtíðarþróun almennrar verðbólgu tapist ekki við að undanskilja þessa undir- þætti út úr vísitölu neysluverðs. Hins vegar þótti ekki rétt að taka húsnæðisverð út við mat á kjarna- verðbólgu þar sem það skilaði engum ábata í minni sveiflum auk þess sem mikilvægar upplýsingar um framtíðarverðbólgu virtust tapast.11 Mynd 1 sýnir verðbólguþróun frá 1994, mælda með þessum tveimur kjarnavísitölum, ásamt verð- PENINGAMÁL 2002/4 60 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 0 2 4 6 8 10 % Verðbólga á mælikvarða vísitölu neysluverðs og kjarnavísitalna janúar 1994 - október 2002 Heimild: Hagstofa Íslands. Kjarnavísitala 1 Kjarnavísitala 2 Vísitala neysluverðs 10. Vægið jókst úr um 75% í um 82% í apríl sl. þegar öll símaþjónusta var skilgreind sem samkeppnisrekstur en ekki sem opinber þjónusta. 11. Þar að auki eru ýmis hagræn rök fyrir því að horfa til þróunar hús- næðisverðs við mat á undirliggjandi verðbólguþróun þar sem hækkun húsnæðisverðs getur endurspeglað eftirspurnarþenslu sem kemur til- tölulega fljótt fram í hækkun húsnæðisverðs sem gæti brotist fram síðar í aukningu almennrar verðbólgu.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126

x

Peningamál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.