Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 78

PENINGAMÁL 2002/4 77
lækkandi fram á sumar 2001, en hefur síðan farið
stöðugt hækkandi og var 10,2% mánuðina júní-ágúst
sl. Innlendu hlutabréfin og hlutabréfasjóðirnir jukust
um 7,6 ma.kr. á fyrstu átta mánuðum yfirstandandi
árs. Þar af voru hrein kaup u.þ.b. 3,2 ma.kr. og
jákvætt endurmat 4,4 ma.kr., en íslenska úrvalsvísi-
talan hækkaði um 13% á fyrstu átta mánuðum ársins,
á sama tíma og flestar erlendar hlutabréfavísitölur
lækkuðu töluvert.
Sjóðfélagalán
Eins og sjá má á mynd 6 var mikil og vaxandi aukn-
ing á sjóðfélagalánum á tímabilinu janúar 1999 til
ágúst 2001, en til loka þess mánaðar mældist tólf
mánaða aukning þeirra 32,7%. Á þessum tíma var
mikil þensla á húsnæðismarkaði og endurspeglast
það í aukningu sjóðfélagalánanna þar sem íbúða-
kaupendur hafa væntanlega nýtt möguleika sína til
lántöku í lífeyrissjóðunum, en með hækkandi fast-
eignaverði fylgdi meiri veðhæfni. Þótt dregið hafi úr
vaxtarhraðanum að undanförnu hafa lífeyrissjóðir
veitt býsna miklu í þennan farveg. Á 12 mánuðum til
ágústloka í ár nam aukningin t.d. 17,6%.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
J M M J S N J M M J S N J M M J S N J M M J S
1999 2000 2001 2002
6
8
10
12
%
Innlend hlutabréf og hlutabréfasjóðir sem
hlutfall af hreinni eign 1999-2002
Mynd 5
Heimild: Seðlabanki Íslands.
J M M J S N J M M J S N J M M J S N J M M J S
1999 2000 2001 2002
0
5
10
15
20
25
30
35
%
12 mánaða breyting sjóðfélagalána
1999-2002
Mynd 6
Eins og fyrr var getið safnar tölfræðisvið Seðlabankans
mánaðarlegum efnahagsyfirlitum frá úrtaki 25 stærstu
lífeyrissjóða. Á árinu 2001 var gerð könnun á því hvort
þessir sjóðir notuðu sömu aðferðir við endurmat í mán-
aðarskýrslum og reglur um gerð ársreikninga kveða á
um, þ.a. fullt samræmi væri milli mánaðarskýrslna og
ársreikninga. Einnig var spurt hversu oft bréfin væru
endurmetin.
Niðurstaða könnunarinnar var að matsaðferðir
sjóðanna í mánaðarskýrslu væru almennt í samræmi
við reglur um ársreikninga lífeyrissjóða. Hlutabréf og
hlutdeildarskírteini eru færð á markaðsverði nema um
sé að ræða óskráð bréf, sem færð eru á framreiknuðu
kaupverði. Skuldabréfin eru færð til eignar m.v. þau
vaxtakjör sem um var samið þegar bréfið var keypt, en
þó reyndust vera undantekningar frá því. Í örfáum til-
fellum voru markaðsskuldabréf færð á markaðsverði
og fór það eftir söluhæfi bréfanna. Þá var gjarnan
uppreiknað daglega.
Meginreglan varðandi tíðni endurmats er að upp-
reiknað er mánaðarlega en þó eru nokkrar undan-
tekningar á því. Eins og að framan er getið eru dæmi
þess að uppreiknað sé daglega en einnig fannst dæmi
þess að einungis væri uppreiknað tvisvar á ári. Einn
stór lífeyrissjóður uppreiknar innlenda og erlenda
hlutabréfasjóði svo og erlend hlutabréf ársfjórðungs-
lega en öll önnur bréf mánaðarlega.
Niðurstöður þessar benda til þess að mánaðarlegar
tölur gefi ágæta mynd af stöðu sjóðanna á hverjum
tíma, enda hafa áætlanir desembermánaðar undanfarin
ár reynst býsna nærri ársreikningatölum.
Matsaðferðir lífeyrissjóða í mánaðarskýrslum