Peningamál - 01.11.2002, Síða 93

Peningamál - 01.11.2002, Síða 93
92 PENINGAMÁL 2002/4 ast á almennum fjármálamarkaði en eru jafnan skilyrt því að efnahagsumbætur eigi sér stað í lántöku- ríkjunum. Auk þess að veita hefðbundin lán og neyð- arlán hefur sjóðurinn unnið með skuldsettum þróun- arríkjum í þeim tilgangi að létta skuldabyrði þeirra. Iðnríki hafa ekki haft þörf fyrir fjárhagsaðstoð sjóðs- ins um langt skeið. Ísland fékk síðast lán frá sjóðnum árið 1982 og rifja má upp að Bretland samdi á miðj- um áttunda áratugnum um lán frá sjóðnum. Um þessar mundir eru 88 aðildarríki Alþjóðagjaldeyris- sjóðsins með lánasamninga við hann og eru útistand- andi lán hans nú jafnvirði um 90 milljarða Banda- ríkjadala. Stærstu lánasamningar sem gerðir hafa verið í ár eru við Tyrkland og Brasilíu. Bæði löndin hafa lent í umtalsverðum þrengingum en vinna að því skipulega í samvinnu við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn að koma efnahagsmálum sínum á réttan kjöl. Undan- farið hefur einnig verið leitað leiða til að koma Argentínu til aðstoðar. Þar hefur ríkt neyðarástand í efnahagsmálum síðan stjórnvöld hættu að geta greitt af erlendum lánum sínum undir lok síðasta árs og gengi argentínska pesans var aftengt gengi Banda- ríkjadals. 4. Fjármálastöðugleiki Í kjölfar fjármálakreppunnar sem reið yfir Asíu árið 1997 réðust Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn og Alþjóða- bankinn í aðgerðir til að styrkja innviði í fjármála- kerfum aðildarríkjanna í samstarfi við stjórnvöld. Þetta sameiginlega verkefni er mat á fjármálastöðug- leika (e. Financial Sector Assessment Program, FSAP) og hófst það árið 1999. Alþjóðagjaldeyris- sjóðnum var falið að meta fjármálakerfi aðildarlanda, kanna uppbyggingu þeirra, áhættuþætti og laga- umgjörð. Í lok ársins 2000 kom sendinefnd frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum til Íslands, skipuð sér- fræðingum um fjármálastöðugleika og greiðslu- miðlunarkerfi. Gerð var úttekt á því hverjir væru styrkleikar og veikleikar fjármálakerfisins og hversu ítarlega væri fylgt alþjóðlegum viðmiðunum varð- andi fjármálamarkaði. Ísland var eitt af fyrstu aðildarríkjum sjóðsins sem gekkst undir heildstæða úttekt á fjármálastöðugleika. Niðurstöður úttektar- innar voru birtar á heimasíðum Seðlabankans og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Stefnt er að því að ljúka við úttekt allra 184 aðildarlandanna á árinu 2005 og er það verk vel á veg komið. 5. Eftirgjöf skulda fátæku ríkjanna Mörg fátæk ríki, einkum í Afríku, munu ekki ráða við að endurgreiða erlendar skuldir sínar án utanaðkom- andi aðstoðar. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn og Al- þjóðabankinn hafa í sameiningu komið á laggirnar framkvæmdaáætlun til að létta skuldabyrði af stór- skuldugum fátækum ríkjum (e. Heavily Indebted Poor Countries (HIPC) Initiative). Áætlunin byggist á þátttöku alþjóðasamfélagsins, þá einkum alþjóð- legra fjármálastofnana, og miðast að því að koma greiðslubyrði stórskuldugra ríkja í viðráðanlegt horf til frambúðar. Í HIPC-áætluninni er ennfremur lögð sérstök áhersla á að efla samfélagslega þætti í þátt- tökuríkjunum, einkum heilsugæslu og menntun, enda sé það grunnforsenda fyrir frekari þjóðfélagsupp- byggingu og efnahagsumbótum. Skilyrði fyrir aðstoð gegnum HIPC-áætlunina eru einkum tvö. Annars vegar þarf skuldastaða ríkis að vera óviðráðanleg og hins vegar þarf það að sýna fram á samstarfsvilja og getu til að takast á hendur endurbætur og uppbygg- ingu í efnahagsmálum í samvinnu við bæði Alþjóða- gjaldeyrissjóðinn og Alþjóðabankann. Fyrsta skrefið er að ríki setji fram áætlun sem miðar að því að draga úr fátækt (e. Poverty Reduction Strategy Paper, PRSP). Þessi áætlun er gerð í samvinnu við stjórn- völd, sjóðinn, bankann og í nánu samstarfi við breiðan hóp heimamanna. Framkvæmdin er í hönd- um heimamanna en sjóðurinn og bankinn fylgjast með og gefa ráð eftir föngum. Að jafnaði er gert ráð fyrir að áætluninni sé fylgt í eitt ár áður en frammi- staða er metin og ákvörðun tekin um næsta skref, og þá er samið um ný eða áframhaldandi markmið. Gert er ráð fyrir að lánardrottnar séu sveigjanlegir og aðstoði við HIPC-áætlunina. Sem fyrr er miðað við að fylgt sé skynsamlegri stefnu í efnahagsmálum og leitast við að viðhalda efnahagslegum stöðugleika ásamt því að vinna að kerfisumbótum. Þegar um- sömdum markmiðum er náð eru skuldir afskrifaðar eða lækkaðar þannig að eftirstandandi skuldir séu viðráðanlegar, svo fremi að ekki komi til óvæntra utanaðkomandi áfalla. 6. Stjórnfesta Hugtakið stjórnfesta (e. governance) nær meðal annars yfir stjórnun á fjármálum hins opinbera og almenna hagstjórn auk lagaramma stjórnvalds- aðgerða. Í seinni tíð hefur athyglin einnig beinst að stjórnfestu í atvinnulífi, ekki síst í stórfyrirtækjum.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126

x

Peningamál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.