Peningamál - 01.08.2010, Blaðsíða 9

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
3
9
tölum Hagstofunnar. Sé litið til árstíðarleiðréttrar einkaneyslu
dróst hún einnig lítillega saman frá fyrri ársfjórðungi, eða um
0,6%, eftir að hafa vaxið ársfjórðungana tvo þar á undan. Var
þessi samdráttur í samræmi við spá bankans frá því í maí um 0,7%
samdrátt milli ársfjórðunga.
• Fyrsti fjórðungur þessa árs var áttundi fjórðungurinn í röð sem
samdráttur mælist milli ára í einkaneyslu. Í uppfærðri spá er áfram
reiknað með árssamdrætti á öðrum fjórðungi sem nemur 1,5%.
Helstu vísbendingar um þróun einkaneyslu á öðrum fjórðungi
ársins benda til þessa, en þær hafa þó ekki verið afdráttarlausar.
Þannig benda vísbendingar á borð við kortaveltu og smásölu-
vísitölur til þess að einkaneysla hafi dregist frekar saman á öðrum
fjórðungi. Á hinn bóginn hefur innflutningur neysluvarnings farið
vaxandi milli ára auk þess sem væntingar neytenda hafa glæðst
á sumarmánuðunum. M.a. hafa fyrirhuguð stórkaup neytenda
aukist. Það gæti bent til kröftugri einkaneyslu en spáin gerir ráð
fyrir. Að öllu samanteknu er því spáð að vöxtur einkaneyslu verði
heldur minni á þessu ári en spáð var í maí eða um 0,5% í stað
1,1%. Spáin fyrir næstu tvö ár er hins vegar svipuð og í maí.
• Skatttekjur ríkissjóðs voru 1,4% undir áætlun á fyrstu sex mán-
uðum þessa árs. Lægri tekjur af veltusköttum skýra frávik-
ið að mestu og kann það að hafa áhrif á fjárlagavinnu fyrir
næsta ár þar sem markmiðinu um jákvæðan frumjöfnuð verður
að ná á næsta ári samkvæmt efnahagsáætlun stjórnvalda og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Á gjaldahliðinni sýna þjóðhagsreikning-
ar fyrir fyrsta fjórðung þessa árs að aðhald í rekstri hins opinbera
er að mestu í samræmi við efnahagsáætlunina. Afgerandi breyting
hefur orðið á þróun útgjalda þar sem útgjöld til samneyslunnar
hafa staðið í stað í kringum 100 ma.kr. að nafnvirði á hverjum
fjórðungi fimm ársfjórðunga í röð. Í meginatriðum gerir uppfærð
spá ráð fyrir svipaðri þróun í búskap hins opinbera og spáð var í
maí. Samneyslan mun dragast saman um 2½-3½% á ári á spá-
tímanum og samdráttur verður í fjárfestingu hins opinbera fram á
árið 2012. Gert er ráð fyrir að afkoma hins opinbera verði svipuð
og spáð var í maí og í samræmi við efnahagsáætlunina.
• Enn ríkir mikil óvissa um framgang áætlaðra stóriðjuframkvæmda.
Í þeirri spá sem hér er birt er reiknað með að framkvæmdir sem
áætlað var í maí að yrðu við Helguvíkurverksmiðjuna í ár flytjist
að mestu leyti yfir á næsta ár. Framkvæmdum sem áætlaðar voru
á árunum 2011 og 2012 hefur einnig verið hliðrað til í tíma um
sem nemur u.þ.b. einu ári. Þá er einnig ljóst að nokkuð dregur úr
framkvæmdum við orkuvinnslu í ár. Samanlagt hefur þetta í för
með sér að fjárfesting í stóriðju verður svipuð í krónum talið í ár
og á síðasta ári en að magni til er gert ráð fyrir um 15% aukningu
milli ára í stað 45% í maí. Þessi tilfærsla gerir það að verkum að
aukningin verður meiri en ella á næsta ári en heldur minni árið
2012. Aukning í útflutningi stóriðjuafurða seinkar með samsvar-
andi hætti.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01
Væntingavísitala Gallup (v. ás)
Einkaneysla (h. ás)
Heimildir: Capacent Gallup, Hagstofa Íslands.
Vísitala Breyting frá fyrri ársfj. (%)
Mynd 12
Einkaneysla og væntingavísitala Gallup
1. ársfj. 2002 - 2. ársfj. 2010
Væntingavísitala Gallup til sex mánaða (v. ás)
1. Grunnspá Seðlabankans 2. ársfj. 2010 - 3. ársfj. 2013.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 13
Hlutfall atvinnuvegafjárfestingar af vergri
landsframleiðslu1
% af VLF
Atvinnuvegafjárfesting
Atvinnuvegafjárfesting utan stóriðju
0
5
10
15
20
25
30
‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90
1. Grunnspá Seðlabankans 2010-2012.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 14
Fjármunamyndun og framlag undirliða
2000-20121
Fjármunamyndun alls
Atvinnuvegir án stóriðju
Stóriðja
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00