Peningamál - 01.08.2010, Page 11

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
0
•
3
11
vexti í maí og 1,7% hagvexti 2012 samanborið við 1,9% vöxt
í maíspánni. Minni vöxtur innlendrar eftirspurnar á næsta ári og
veikari útflutningur árið 2012 vegna tafa á stóriðjufjárfestingu
skýra þessar breytingar að mestu leyti.
• Útlit er fyrir að framleiðsluslakinn verði heldur minni framan af
tímabilinu en spáð var í maí og verði um 4% í ár í stað 4½%. Eins
og spáð var í maí mun slakinn hins vegar smám saman minnka
og vera nánast horfinn við lok spátímans. Rétt er hins vegar að
hafa í huga að veruleg óvissa er um mat á framleiðsluslakanum,
sérstaklega í kjölfar fjármálakreppunnar.
• Vinnumarkaðskönnun Hagstofunnar fyrir annan ársfjórðung 2010
bendir til þess að viðsnúningur sé hafinn á vinnumarkaði. Er
það nokkru fyrr en gert var ráð fyrir í þeirri spá sem birtist í
Peningamálum í maí þar sem spáð var að atvinna tæki ekki að
aukast fyrr en um mitt næsta ár. Vinnuaflseftirspurn jókst á alla
mælikvarða á öðrum fjórðungi ársins, í fyrsta sinn frá því á árinu
2007. Hlutfall starfandi fólks af mannfjöldanum 16-74 ára jókst
um 1,6 prósentur milli ára og heildarvinnutími um 1,1%, bæði
vegna fjölgunar fólks við vinnu og lengri vinnutíma. Mest var
aukningin meðal fólks í elstu og yngstu aldurshópunum en fækkun
varð meðal kjarnavinnuaflsins, þ.e. vinnuafls á aldrinum 25-54 ára.
• Þar sem niðurstöður úrtakskannana eru ætíð háðar nokkurri
óvissu og vegna þess hversu stór hluti vinnuaflsaukningarinnar
skýrist af framlagi elsta aldurshópsins er líklegt að vinnuaflsaukn-
ingin hafi ekki verið jafn afgerandi og niðurstöður könnunarinnar
fyrir annan ársfjórðung gefa til kynna. Í þeirri spá sem nú er birt
er ekki gert ráð fyrir að aukningin sé vísbending um þróun næstu
fjórðunga og vinnuaflseftirspurn aukist því ekki á milli ára fyrr en
um mitt næsta ár. Hlutfall starfandi (á aldrinum 16-64 ára) verður
þó rúmlega ½ prósentu hærra í ár en spáð var í maí eða um 70%.
• Atvinnuleysi, eins og það er skráð hjá Vinnumálastofnun, minnk-
aði um tæpa prósentu milli fjórðunga á öðrum ársfjórðungi og
mældist 8,3%. Atvinnuleysi er þó líklega jafn mikið eða meira
en það var á sama tíma í fyrra þar sem breytingar á aðferðum
við útreikning atvinnuleysis og breytingar á atvinnuleysisbótarétti
hafa í för með sér að atvinnuleysi mælist um ½-1 prósentu minna
en ella í ár.
• Mælt atvinnuleysi var um 1½ prósentu minna á öðrum fjórðungi
en bankinn spáði í maí. Atvinnuleysi hefur verið ofspáð undan-
gengið ár þar sem gert hefur verið ráð fyrir að fjárhagsleg endur-
skipulagning fyrirtækja gengi hraðar fyrir sig en reyndin hefur
verið. Að teknu tilliti til ofangreindra breytinga á aðferðafræði er
munurinn hins vegar minni.
• Vísbendingar um þróun atvinnuleysis á næstu mánuðum eru mis-
vísandi. Samkvæmt upplýsingum úr fjármálakerfinu virðist endur-
1. Grunnspá Seðlabankans 2. ársfj. 2010 - 3. ársfj. 2013.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 17
Atvinna og atvinnustig1
Ársvöxtur atvinnu (v. ás)
Hlutfall starfandi (árstíðarleiðrétt, h. ás)
% af mannafla 16-64 áraBreyting frá fyrra ári (%)
-14
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
2013201220112010200920082007
Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Mynd 18
Atvinnuleysi
Breyting á atvinnuleysi (h. ás)
Skráð atvinnuleysi (v. ás)
Árstíðarleiðrétt atvinnuleysi (v. ás)
Prósentur% af mannafla
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
201020092008
1. Jákvæður vöxtur framleiðni kemur fram sem neikvætt framlag til
hækkunar á launakostnaði á framleidda einingu. Grunnspá Seðlabankans
2010-2012.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 19
Launakostnaður á framleidda einingu
og framlag undirliða 2000-20121
Breyting frá fyrra ári (%)
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
Nafnlaun
Launakostnaður annar en laun
Undirliggjandi framleiðni
Launakostnaður á framleidda einingu