Peningamál - 01.02.2014, Blaðsíða 7

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
1
7
ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
með svipuðum hætti og í nóvemberspánni eða um 2½% á ári að
meðaltali á þessu og næstu tveimur árum.
• Í fyrra lækkaði alþjóðlegt hrávöruverð um 1% frá fyrra ári og var
spáin í síðustu Peningamálum í takt við þá þróun. Í ár er gert ráð
fyrir að hrávöruverð lækki um rúm 5% eins og í nóvemberspánni
og er lækkunin drifin áfram af lækkun matvælaverðs. Þetta er
ívið minni lækkun en Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáði í janúar en
nokkru meiri lækkun en Efnahags- og framfarastofnunin (OECD)
spáði í nóvember. Gert er ráð fyrir að olíuverð lækki um 4½% á
þessu ári en það er mjög svipað og spáð var í nóvember. Þá er gert
ráð fyrir 1-2% lækkun á ári út spátímann.
• Horfur um aukna eftirspurn eftir fiskafurðum gefa tilefni til auk-
innar bjartsýni um þróun verðs sjávarafurða. Nú er gert ráð fyrir
að verð hækki að meðaltali um 1% í ár og á næsta ári í stað um
2% lækkunar bæði árin í síðustu spá. Horfur um þróun álverðs
hafa hins vegar versnað og er nú spáð um ½% lækkun í ár í stað
ríflega 3% hækkunar í nóvemberspánni. Horfurnar fyrir næstu tvö
ár eru hins vegar svipaðar og í nóvember.
• Hagstæðari horfur um sjávarafurðaverð gera það að verkum að
nú er spáð að viðskiptakjör rýrni um tæplega ½% í ár í stað þess
að rýrna um tæplega 1% í nóvemberspánni. Kemur það til við-
bótar nokkru hagstæðari þróun í fyrra. Líkt og í nóvember er gert
ráð fyrir tæplega 2% rýrnun viðskiptakjara til viðbótar á næstu
tveimur árum.
• Raungengi hækkaði um tæplega 10% í desember frá sama tíma í
fyrra og að meðaltali um 3,9% á árinu í heild. Hækkunin skýrist að
mestu leyti af hækkun gengis krónunnar í byrjun og lok síðasta árs.
Meiri verðbólga hér á landi en í helstu viðskiptalöndum á einnig
þátt í hækkun raungengis. Það er þó enn lágt í sögulegu samhengi.
• Vöruútflutningur jókst um tæplega 3% í fyrra, sem er töluvert
meiri vöxtur en gert hafði verið ráð fyrir í nóvember. Skýrist það
bæði af meiri útflutningi sjávarafurða, sem rekja má til meiri afla
og betri nýtingar, og meiri álútflutnings. Horfur um vöruútflutning
fyrir þetta ár hafa hins vegar versnað töluvert og er nú gert ráð
fyrir tæplega 1% samdrætti frá fyrra ári í stað 2% aukningar.
Leggjast þar á eitt mun verri horfur um loðnuveiði og fyrirhuguð
skerðing á raforku til stórnotenda sem veldur því að álframleið-
endur reikna með minni framleiðslu á fyrri hluta þessa árs en í
fyrra. Útflutningur sjávar- og álafurða verður því minni en áður
hafði verið spáð. Horfur fyrir vöruútflutning næstu tveggja ára eru
hins vegar taldar lítillega betri.
• Búist er við meiri aukningu þjónustuútflutnings í fyrra en áætlað
var í nóvember og var útflutningur vöru og þjónustu rúmlega
prósentu meiri eða 4,7% í stað 3,4%. Þrátt fyrir að gert sé ráð
fyrir meiri vexti þjónustuútflutnings í ár, leiða lakari horfur um
vöruútflutning til þess að nú er áætlað að útflutningur í heild vaxi
einungis um 1,4% í stað ríflega 2% í nóvemberspánni. Gert er ráð
fyrir að vöxturinn aukist aftur á næstu tveimur árum og verði um
2% á ári að meðaltali, sem er svipað og í nóvember.
1. Mánaðarleg meðaltöl.
Heimild: Macrobond.
Vísitala, Janúar 2007 = 100
Mynd 5
Hlutabréfaverð á ýmsum mörkuðum1
Janúar 2007 - janúar 2014
Norðurlönd Nýmarkaðsríki Heimsverð
Evrusvæðið Bandaríkin
40
60
80
100
120
140
160
2013201220112009 201020082007
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2016. Framlag helstu undirliða til
ársbreytingar viðskiptakjara er fengið með því að vega saman árlega
breytingu viðkomandi undirliðar með vægi hans í út- eða innflutningi
vöru og þjónustu. Liðurinn "annað" er afgangsliður.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 6
Viðskiptakjör og framlag undirliða
2010-20161
Sjávarafurðaverð Hreint framlag álverðs
Framlag viðskiptakjara þjónustu
Hrávöruverð Olíuverð
Annað Viðskiptakjör vöru og þjónustu
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
2016201520142013201220112010
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 7
Þróun útflutnings og framlag undirliða hans
2010-20161
Útflutningur vöru og þjónustu
Sjávarafurðir
Ál
Þjónusta
Skip og flugvélar
Annar vöruútflutningur
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
2016201520142013201220112010