Peningamál - 01.02.2014, Blaðsíða 11

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
1
11
• Á síðasta ári námu hrein, ný útlán innlánsstofnana, þ.e. ný útlán
að frádregnum uppgreiðslum, um 55 ma.kr. til heimila og um
84 ma.kr. til fyrirtækja (annarra en eignarhaldsfélaga). Á sama
tímabili voru hrein ný útlán Íbúðalánasjóðs neikvæð um 4,4 ma.kr.
Hrein ný útlán innlánsstofnana til heimila og fyrirtækja hafa að
mestum hluta verið óverðtryggð. Hins vegar hefur meirihluti
nýrra útlána til heimila verið verðtryggður en uppgreiðslur slíkra
lána eru einnig meiri. Þrátt fyrir aukningu nýrra útlána heldur
gengis- og verðleiðrétt bókfært virði heildarstofns útlána áfram
að minnka. Sem fyrr skýrist samdrátturinn að mestu leyti af minni
stofni gengisbundinna lána innlánsstofnana og verðtryggðra lána
Íbúðalánasjóðs.
• Á árinu 2013 hækkaði íbúðaverð um 6½%, leiguverð um 10%
og velta þinglýstra kaupsamninga jókst um 9½% frá fyrra ári.
Meðalsölutími íbúða hefur einnig styst og var um fimm mánuðir
á síðasta ári sem er tveimur mánuðum styttra en árið á undan.
Raunverð húsnæðis hækkaði um 2½% að meðaltali milli áranna
2012 og 2013 og er nú litlu hærra en það var haustið 2004, rétt
fyrir hinar miklu umbreytingar sem urðu á innlendum íbúðalána-
markaði.
• Frá útgáfu síðustu Peningamála hefur heildarvísitala aðallista
Kauphallarinnar hækkað um tæp 10% og úrvalsvísitalan (OMXI6)
um 9%. Vísitölurnar hækkuðu um tæp 28% og 19% á síðasta ári
og heildarvelta á hlutabréfamarkaði hátt í þrefaldaðist milli ára.
Fjárfestingarkostum á markaðinum fjölgar áfram og fleiri félög
stefna á skráningu á næstu tveimur árum. Ávöxtun nokkurra inn-
lendra hlutabréfasjóða var talsvert meiri eða um 45% á síðasta ári.
• Fjármálaleg skilyrði einkageirans þokast áfram í rétta átt. Þannig
hefur hrein eign heimila og fyrirtækja haldið áfram að hækka
samhliða hækkandi eignaverði og lækkandi skuldum, m.a. vegna
endurútreiknings ólöglegra gengistryggðra lána en uppgjöri slíkra
lána er þó enn ekki lokið. Þá mun fjárhagsleg staða heimila batna
enn frekar á næstu árum vegna aðgerða til lækkunar húsnæðis-
skulda heimila. Hlutfall lána heimila og fyrirtækja í vanskilum hjá
stóru viðskiptabönkunum þremur og Íbúðalánasjóði hefur einnig
lækkað á undanförnum mánuðum. Einstaklingum á vanskilaskrá
hefur jafnframt fækkað en þó er enn mikið um vanskil samanborið
við stöðuna við upphaf samdráttarskeiðsins. Fyrirtækjum á van-
skilaskrá hefur hins vegar fjölgað lítillega á undanförnum mán-
uðum og virðist fjárhagsstaða hluta fyrirtækja brothætt, líkt og
fjallað var um í síðustu útgáfu Peningamála.

Innlendur þjóðarbúskapur
• Í desember sl. birti Hagstofa Íslands þjóðhagsreikninga fyrir þriðja
ársfjórðung 2013 ásamt endurskoðun á þjóðhagsreikningum fyrri
hluta ársins. Samkvæmt tölunum mældist hagvöxtur 4,9% frá
sama fjórðungi árið áður en 3,1% á fyrstu þremur fjórðungum
ársins samanborið við sama tímabil árið á undan. Megindrifkraftur
Ma.kr. Ma.kr.
Mynd 16
Hrein ný útlán1 stóru viðskiptabankanna
þriggja til heimila og fyrirtækja2
1. - 4. ársfj. 2013
1. Ný útlán að frádregnum uppgreiðslum. 2. Utan eignarhaldsfélaga.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Óverðtryggð Verðtryggð Í erl. gjaldmiðlum
Eignaleigusamningar Alls
-5
0
5
10
15
20
4.
ársfj.
3.
ársfj.
2.
ársfj.
1.
ársfj.
-10
0
10
20
30
40
Heimili Fyrirtæki
4.
ársfj.
3.
ársfj.
2.
ársfj.
1.
ársfj.
Mynd 17
Þjóðhagsreikningar 1. ársfj. - 3. ársfj.
2013 og mat Seðlabankans
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2013/4
Hagstofa Íslands
-8 -6 -4 -2 0 2 4 6
VLF
Innflutningur
Útflutningur
Þjóðarútgjöld
Fjárfesting
Samneysla
Einkaneysla