Peningamál - 01.02.2014, Blaðsíða 13

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
1
13
þó að í áætlunum stjórnvalda er gert ráð fyrir hækkun framlags
launafólks í séreignarlífeyrissparnað sem að öðru óbreyttu dregur
úr áhrifum aðgerðarinnar á ráðstöfunartekjur. Þessu til viðbótar
gæti orðið tímabundin aukning í einkaneyslu á næstunni þar sem
hluti heimila kann að hafa beðið með útgjaldaákvarðanir þar til að
niðurstaða stjórnvalda lægi fyrir.
• Nánar er fjallað um áhrif skuldalækkunarinnar í viðauka 2. Eins og
þar kemur fram má ætla að einkaneysla muni vaxa hraðar á næstu
árum af völdum hennar. Aukningin mun að hluta ryðja út fjár-
festingu, sem vex þá um hríð hægar en ella. Innflutningur eykst
einnig og viðskiptajöfnuðurinn versnar. Hagvaxtaráhrif aðgerðar-
innar verða því minni en áhrifin á innlenda eftirspurn. Hagvöxtur
verður því í meira mæli drifinn af innlendri eftirspurn og þjóð-
hagslegur sparnaður verður minni en ella. Meiri framleiðsluspenna
og lægra gengi krónunnar eykur verðbólguþrýsting en á móti
kemur að gert er ráð fyrir að taumhald peningastefnunnar verði
stífara en ella, sem dregur úr eftirspurnar- og verðbólguáhrifum
aðgerðarinnar. Eins og fjallað er um í viðaukanum tengist fjöldi
óvissuþátta skuldalækkuninni. Því ríkir töluverð óvissa um endan-
leg áhrif aðgerðarinnar. Eins ríkir nokkur óvissa um framgang og
efnahagsleg áhrif áforma um hugsanlegt bann eða takmörkun á
aðgengi heimila að löngum verðtryggðum húsnæðislánum.
• Auk skuldalækkunaraðgerðarinnar, sem reiknað er með að taki
gildi á miðju þessu ári, var heimild til sérstakrar úttektar séreignar-
sparnaðar framlengd og rýmkuð frá ársbyrjun. Vöxtur einkaneyslu
á þessu og næstu árum verður því töluvert kröftugri en spáð var
í nóvember. Gert er ráð fyrir að einkaneysla aukist um 4,6% á
þessu ári og um 3,9% að meðaltali á spátímanum í stað 2½% í
nóvemberspánni. Gangi spáin eftir mun vægi einkaneyslu í lands-
framleiðslu vaxa úr 54% á síðasta ári í 56% árið 2016.
• Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar var vöxtur samneysl-
unnar minni en gert var ráð fyrir í síðustu spá. Frávikið felst í því
að verðhækkun samneyslu var vanmetin á þriðja fjórðungi. Spáin
fyrir árið 2013 í heild er þó óbreytt frá fyrri spá. Spá um þróun
samneyslunnar út spátímann er lítið breytt.
• Bráðabirgðatölur Hagstofunnar fyrir fyrstu þrjá fjórðunga síðasta
árs gefa til kynna að vöxtur opinberrar fjárfestingar hafi verið
minni í fyrra en gert var ráð fyrir í síðustu spá. Núverandi ríkis-
stjórn tilkynnti fljótlega eftir að hún tók við völdum að hún ætlaði
að draga úr fjárfestingaráformum fyrri ríkisstjórnar samkvæmt
Fjárfestingaráætlun 2013-2015. Erfitt er að áætla hvernig til hafi
tekist að stöðva þær framkvæmdir en nú er spáð svipuðum vexti
opinberrar fjárfestingar árið 2013 og í nóvember en þá var gert
ráð fyrir að tekist hefði að stöðva hluta framkvæmdanna. Af
nýsamþykktum fjárhagsáætlunum stærstu sveitarfélaga fyrir þetta
ár má ráða að fjárfesting þeirra verði heldur meiri en gert var ráð
fyrir í síðustu spá.
• Fjárlög fyrir árið 2014 voru samþykkt í desember og eru heildar­
og frumjöfnuður 0,4 ma.kr. og 1,5 ma.kr. jákvæðari en upphaflegt
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Br. frá fyrra ári (%)
Mynd 21
Samneysla og fjárfesting hins opinbera
2010-20161
Samneysla (v. ás)
Fjárfesting hins opinbera (v. ás)
Opinber útgjöld í ráðstöfunaruppgjöri (h. ás)
Framlag til hagvaxtar (prósentur)
-2,0
-1,6
-1,2
-0,8
-0,4
0,0
0,4
2016201520142013201220112010
-7,5
-6,0
-4,5
-3,0
-1,5
0,0
1,5
3,00,8