Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 26

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
26
Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra ríkisbréfa hefur lækkað
Þótt raunvextir hafi heldur hækkað frá því í febrúar, hefur ávöxtunar­
krafa óverðtryggðra ríkisbréfa lækkað um allt að 0,6 prósentur, mest
á stysta enda vaxtarófsins (mynd III­5). Hún er þó enn um 0,3­0,6
prósentum hærri en hún var í byrjun nóvember sl. og 0,4­1 prósentu
hærri en um miðjan maí í fyrra. Lækkun kröfunnar að undanförnu
kann að skýrast af aukinni eftirspurn vegna hagstæðra verðbólgumæl­
inga nýlega og lægri skammtíma verðbólguvæntinga (sjá kafla VIII)
og af endurfjárfestingarþörf vegna ríkisbréfs sem var á gjalddaga um
miðjan mars sl. en stærstur hluti bréfanna var í eigu erlendra fjárfesta
en þeir fjárfesta einkum í styttri bréfum. Raunávöxtun óverðtryggðra
skuldabréfa hefur hins vegar hækkað í takt við fyrrnefnda hækkun
raunvaxta Seðlabankans og hækkun verðtryggðra vaxta.
Í ársáætlun Lánamála ríkisins fyrir árið 2014 er gert ráð fyrir að
útgáfa ríkisbréfa verði um 50 ma.kr. á þessu ári og að hrein útgáfa
verði um 25 ma.kr., sem er meira en gefið var út í fyrra. Gefin hafa
verið út bréf fyrir tæplega 31 ma.kr. það sem af er þessu ári og er ríkis­
sjóður því langt kominn með að ná markmiðum ársáætlunar sinnar.
Áhættuálag á skuldbindingar ríkissjóðs lækkar áfram
Áhættuálag á erlendar skuldbindingar Ríkissjóðs Íslands hefur heldur
lækkað frá útgáfu síðustu Peningamála í febrúar en rétt fyrir þá útgáfu
staðfesti alþjóðlega matsfyrirtækið Fitch Ratings lánshæfiseinkunn
ríkissjóðs og mat horfunar áfram stöðugar en í janúar hafði Standard
& Poor‘s breytt lánshæfishorfum úr neikvæðum í stöðugar. Þá sendi
matsfyrirtækið Moody‘s frá sér álit um miðjan febrúar þar sem
fram kemur að lögsókn yfirvalda í Bretlandi og Hollandi á hendur
Tryggingarsjóði innstæðueigenda og fjárfesta á Íslandi hafi engin áhrif
á lánshæfiseinkunn Ríkissjóðs Íslands.
Frá því í febrúar hefur skuldatryggingarálag á fimm ára skuld­
bindingar ríkissjóðs lækkað um 0,2 prósentur og mælist nú 1,7%
(mynd III­6). Það er þó enn 0,2 prósentum hærra en það var um
miðjan maí í fyrra. Þá hefur áhættuálag samkvæmt vaxtamun á
skuldabréfum ríkissjóðs í Bandaríkjadölum og sambærilegum bréfum
ríkissjóðs Bandaríkjanna einnig lækkað og hefur það á undanförnum
vikum aldrei mælst jafn lágt. Vaxtamunurinn var um 2% rétt fyrir
útgáfu þessa heftis Peningamála sem er tæplega ½ prósentu minni
munur en í febrúar. Sú hækkun sem varð á álaginu um mitt síðasta
ár í kjölfar óróleika á alþjóðamörkuðum vegna óvissu sem þá ríkti um
framhald stuðningsaðgerða bandaríska seðlabankans hefur þar með
gengið til baka. Óróleikinn sem þá varð á mörkuðum virtist hins vegar
ekki hafa haft marktæk áhrif til hækkunar á vöxtum innlendra mark­
aðsskulda ríkissjóðs eða veikingar íslensku krónunnar, líkt og hann
hafði í ýmsum öðrum ríkjum (mynd III­7), sem líklega endurspeglar
það skjól sem fjármagnshöftin veita.
Lækkun áhættuálags á Ríkissjóð Íslands og áframhaldandi lækkun
vaxtaálags á evrópsk fyrirtæki í áhættuflokki eru vísbendingar um að
aðgengi innlendra fyrirtækja, ekki síst fjármálafyrirtækja, að erlendum
lánsfjármörkuðum á viðráðanlegri kjörum gæti verið að opnast en það
skiptir miklu fyrir losun fjármagnshafta. Þau vaxtakjör sem innlendum
fjármálafyrirtækjum bjóðast á alþjóðlegum fjármálamörkuðum munu
% Prósentur
Mynd III-6
Áhættuálag á skuldbindingar ríkissjóðs
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 16. maí 2014
Heimild: Bloomberg.
Skuldatryggingarálag ríkisins (v. ás)
Vaxtamunur á íslensku og bandarísku
ríkisskuldabréfi útgefnu í Bandaríkjadölum
á gjalddaga árið 2016 (h. ás)
Vaxtamunur á íslensku og bandarísku
ríkisskuldabréfi útgefnu í Bandaríkjadölum
á gjalddaga árið 2022 (h. ás)
0
1
2
3
4
5
6
7
0
1
2
3
4
5
6
7
2010 2011 2012 2013 ‘14
%
Mynd III-7
Ávöxtunarkrafa á 10 ára innlendum ríkis-
skuldabréfum nokkurra ríkja og erlendri
útgáfu Ríkissjóðs Íslands1
Daglegar tölur 1. janúar 2013 - 16. maí 2014
1. Litaða svæðið sýnir tímabil óróleika á alþjóðamörkuðum frá 22.
maí þegar Seðlabanki Bandaríkjanna gaf merki um að hann kynni að
draga úr eignakaupum sínum þar til um miðjan september þegar
þeim áformum var frestað.
Heimildir: Alþjóðagreiðslubankinn, Macrobond, Seðlabanki Evrópu,
Seðlabanki Íslands.
Ísland Svíþjóð Bretland Sviss Ástralía
Ísland - útgefið í Bandaríkjadölum á gjalddaga 2022
Nýmarkaðsríki (GBI-EM Broad)
Evrusvæðið
0
1
2
3
4
5
6
7
8
20142013
Mynd III-8
Gengi krónu gagnvart erlendum gjaldmiðlum
Daglegar tölur 3. janúar 2008 - 16. maí 2014
Kr./EUR, Kr./USD, Kr./GBP
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Bandaríkjadalur (v. ás)
Evra (v. ás)
Breskt pund (v. ás)
Vísitala meðalgengis - viðskiptavog þröng (h. ás)
4. janúar 2000 = 100
50
90
130
170
210
250
50
100
150
200
250
300
201020092008 2011 2012 2013 ‘14