Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 30

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
30
losa um eignarhald sjóðsins á fasteignum en á fyrsta ársfjórðungi voru
þær um 2.100 talsins.
Hlutfall íbúðaverðs og tekna nálægt langtímameðaltali
Hækkun íbúðaverðs hefur verið í ágætu samræmi við helstu efnahags-
stærðir á undanförnum fjórum árum. Hlutföll íbúðaverðs af launum,
ráðstöfunartekjum og byggingarkostnaði voru í fyrra nærri langtíma-
meðaltölum sínum, ólíkt mörgum öðrum OECD-ríkjum (mynd III-16).
Grunnspáin gerir ráð fyrir að húsnæðisverð haldi áfram að hækka í
takt við tekjur út spátímann.
Lækkun á hlutabréfamarkaði en skráðum fyrirtækjum fjölgar
Frá síðustu Peningamálum hefur heildarverðvísitala aðallista Kaup-
hallar innar lækkað um 5,7% og verðvísitala OMXI6 um 7,9% (mynd
III-17). Að hluta til má rekja breytingarnar til arðgreiðslna sem fallið
hafa til á tímabilinu en sambærilegar heildarafkomuvísitölur, sem leið-
réttar eru fyrir verðáhrifum arðgreiðslna, hafa lækkað minna eða um
4,4-6,1%.
Velta á hlutabréfamarkaði eykst enn milli ára þótt hægt hafi á
aukningunni að undanförnu. Samanlögð velta jókst um 24% milli ára
á fyrsta ársfjórðungi en það er talsvert minni aukning en var á sama
fjórðungi í fyrra þegar hún jókst um 156%. Í apríl voru bréf Sjóvár
og HB Granda tekin til viðskipta í Kauphöll Íslands en samanlagt
markaðsvirði þeirra var metið á um 71 ma.kr. í lok þess mánaðar og er
framlag HB Granda þar mest eða um 50 ma.kr. Markaðsvirði skráðra
félaga á aðalmarkaðinum var 33% af landsframleiðslu síðasta árs í lok
aprílmánaðar en 29% án nýju félaganna. Íslensk félög á aðalmarkaði
eru því orðin 13 talsins og er frekari nýskráninga að vænta á næstu
tveimur árum.
Frá efnahagshruninu hefur talsverðrar óvissu gætt við útgáfu
hlutafjár sem hefur endurspeglast í afslætti á verði til fjárfesta í frumút-
boðum. Hins vegar virðist sem dregið hafi úr bæði umframeftirspurn
og útboðsafslætti að undanförnu (mynd III-18). Minnkandi útboðs-
afsláttur, metinn sem markaðsvirði hlutafjárútgáfunnar í lok fyrsta
viðskiptadags að frádregnu söluandvirði sömu útgáfu, gefur til kynna
að útboðsaðilar hafi hækkað útboðsverð. Kann það að endurspegla
minnkandi óvissu á hlutabréfamarkaði.
Skuldir einkageirans halda áfram að lækka
Skuldir heimila námu um 105% af vergri landsframleiðslu í árslok
2013 og höfðu lækkað um 5 prósentur milli ára og um 28 prósentur
frá því að þær voru mestar á fyrsta ársfjórðungi 2009 (mynd III-19).
Skuldir fyrirtækja lækkuðu sem nemur 24 prósentum af landsfram-
leiðslu á síðasta ári og mældust um 141% af landsframleiðslu í lok
ársins eða um 242 prósentum lægri en þegar þær voru mestar haustið
2008.5 Skuldir einkageirans voru því tæplega 250% af landsfram-
leiðslu í lok síðasta árs eða rúmlega helmingi lægri en þegar þær voru
5. Tölur um skuldir íslenskra fyrirtækja innihalda einnig skuldir eignarhaldsfélaga sem tengjast
fjármálastarfsemi þar sem þau hafa ekki verið flokkuð sérstaklega. Án eignarhaldsfélaga
hafa skuldir fyrirtækja lækkað um sem nemur 144 prósentum af landsframleiðslu á sama
tímabili.
Ma.kr.
Mynd III-18
Útboðsafsláttur við skráningu fyrirtækja á
aðalmarkað 2013-20141
1. Markaðsvirði útgáfu í lok fyrsta viðskiptadags að frádregnu
söluandvirði útgáfunnar samkvæmt tilkynningu útboðsaðila.
Heimildir: Arion banki hf., Íslandsbanki hf., Landsbankinn hf.,
NASDAQ OMX Iceland.
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
25. apríl
2014
11. apríl
2014
19. des.
2013
8. maí
2013
24. apríl
2013
VÍS
TM
N1
Sjóvá HB Grandi
% af VLF
Mynd III-19
Skuldir heimila og fyrirtækja1
4. ársfj. 2003 - 4. ársfj. 2013
1. Miðað við árstíðarleiðréttar landsframleiðslutölur Seðlabankans.
Skuldir við fjármálafyrirtæki og útgefin markaðsskuldabréf.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Heimili
Fyrirtæki
0
100
200
300
400
500
600
‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04
Mynd III-20
Þróun skulda heimila og fyrirtækja í
nokkrum Evrópulöndum 2003-20131
% af VLF
Heimili Fyrirtæki
1. Bláar súlur sýna skuldastöðu heimila og fyrirtækja í lok árs 2003.
Rauðar sýna aukningu skulda að hæsta árslokagildi og þríhyrningar
sýna stöðuna í lok árs 2013. Miðað er við skuldir árið 2012 ef tölur
fyrir 2013 eru ekki fáanlegar. Tölurnar eru ekki á samstæðugrunni.
2. Eingöngu skuldir fyrirtækja við fjármálafyrirtæki og útgefin markaðs-
skuldabréf skv. tölum Seðlabanka Íslands. Tölurnar innihalda skuldir
eignarhaldsfélaga sem tengjast fjármálastarfsemi þar sem þau hafa
ekki verið flokkuð sérstaklega.
Heimildir: Eurostat, Seðlabanki Íslands.
Skuldir árið 2003 Hækkun að hámarki
Skuldir árið 2013
G
rik
kl
an
d
Ít
al
ía
H
ol
la
nd
Ev
ró
pu
sa
m
b.
D
an
m
ör
k
Fr
ak
kl
an
d
Br
et
la
nd
Ei
st
la
nd
N
or
eg
ur
Sp
án
n
Po
rt
úg
al
K
ýp
ur
Sv
íþ
jó
ð
Ír
la
nd
Ís
la
nd
2
Ít
al
ía
Fr
ak
kl
an
d
Ei
st
la
nd
G
rik
kl
an
d
Ev
ró
pu
sa
m
b.
Sv
íþ
jó
ð
Sp
án
n
N
or
eg
ur
Po
rt
úg
al
Br
et
la
nd
Ír
la
nd
H
ol
la
nd
Ís
la
nd
K
ýp
ur
D
an
m
ör
k0
50
100
150
200
250
300
350