Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 39

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
39
og meiri fjárfestingarvilji fyrirtækja sem m.a. kemur fram í upplýs­
ingum sem Seðlabankinn safnar um almenna atvinnuvegafjárfestingu.
Vöxtur stóriðjutengdrar fjárfestingar verður umtalsvert meiri á
þessu ári en búist var við í febrúar sem skýrist bæði af færslu fram­
kvæmda yfir á þetta ár og grunnáhrifum vegna fyrrgreindrar lækkunar
fjárfestingar í fyrra í tengslum við sölu höfuðstöðva Orkuveitu Reykja­
víkur. Í ár er einnig búist við meiri fjárfestingu í skipum og flugvélum
um sem nemur rúmum 8 ma.kr. auk þess sem könnun sem bankinn
framkvæmir meðal 129 fyrirtækja um fjárfestingaráform þeirra gefur til
kynna að önnur atvinnuvegafjárfesting kunni að verða umtalsvert meiri
en bankinn gerði ráð fyrir í síðustu spá (tafla IV­1).4 Í könnun bankans
er aukningin mest meðal fyrirtækja í ferðaþjónustu og flutningum,
upplýsingatækni og einnig meðal verktaka og annarra þjónustuaðila
en nokkur samhljómur er milli könnunar Seðlabankans og könnunar
Capacent Gallup. Þá bendir innflutningur á fjárfestingarvöru einnig til
þess að fjárfesting hafi aukist á síðustu mánuðum. Á þessu ári er gert
ráð fyrir fimmtungs vexti atvinnuvegafjárfestingar, sem er talsverð
hækkun frá fyrri spá en þá var einungis spáð tæplega 1% vexti. Könnun
bankans og vísbendingar í mynd IV­8 gætu jafnvel bent til þess að
grunnspá bankans vanmeti atvinnuvegafjárfestingu á yfirstandandi ári.
Atvinnuvegafjárfesting komin í sögulegt meðaltal í lok spátímans
Vöxtur atvinnuvegafjárfestingar á þessu ári er sem fyrr segir talinn
verða mun meiri en í síðustu spá bankans en á því næsta er búist við
nokkru minni vexti og má rekja það til grunnáhrifa frá þessu ári og
tilfærslu stóriðjuframkvæmda að hluta frá því ári yfir á yfirstandandi
ár. Fjárfesting í skipum og flugvélum í ár verður umtalsvert meiri en
á árinu á undan og önnur atvinnuvegafjárfesting eykst um tæp 25%
sem er 11½ prósentu meira en í síðustu spá. Á seinni hluta spátímans
er gert ráð fyrir að atvinnuvegafjárfesting aukist um 15­18% á ári sem
er heldur minna en í síðustu spá en engu að síður verður fjárfestingar­
stigið umtalsvert hærra vegna meiri vaxtar í upphafi spátímans (mynd
IV­9). Árið 2016 er áætlað að atvinnuvegafjárfesting muni nema um
12% af landsframleiðslu sem samsvarar meðaltali síðustu þrjátíu ára.
Breyting
Stærstu 129 fyrirtækin milli ára (%)
Upphæðir í ma.kr. 2013 2014 (síðasta könnun)
Sjávarútvegur (18) 9,5 9,2 ­2,7 (­11,1)
Iðnaður (23) 5,2 4,3 ­17,5 (­36,2)
Verslun (28) 5,9 5,8 ­1,7 (­14,4)
Flutningar og ferðaþjónusta (12) 9,2 15,9 73,7 (37,4)
Fjármál/tryggingar (11) 4,5 5,1 12,1 (47,1)
Fjölmiðlar og upplýsingatækni (13) 7,1 8,5 19,7 (4,1)
Þjónusta og annað (24) 10,3 12,7 23,5 (0,7)
Alls 51,7 61,5 19,1 (4,2)
1. Innan sviga er samanburður við síðustu könnun þegar spurt var um fjárfestingaráform 55 fyrirtækja fyrir árin
2012­2014 (Peningamál 2013/4).
Tafla IV­1 Könnun á fjárfestingaráformum fyrirtækja (án skipa og
flugvéla)1
4. Líkt og í fyrri könnunum bankans kemur fram að meginþorri fjárfestingar fyrirtækja er fjár­
magnaður með eigin fé, einkum meðal stærri fyrirtækja, þótt hlutdeild lánsfjármagnaðrar
fjárfestingar haldi áfram að þokast upp á við.
1. Innflutningur steypustyrktarjárns, innflutningur annars byggingarefnis
og sementssala án sölu til stóriðjufyrirtækja. Við matið á bilinu eru stærð-
irnar endurskalaðar þannig að þær hafi sama meðaltal og staðalfrávik og
mæld íbúðafjárfesting. Myndin sýnir hreyfanlegt meðaltal tveggja fjórðunga.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF
Mynd IV-10
Vísbendingar um íbúðafjárfestingu
1. ársfj. 2004 - 1. ársfj. 2014
Íbúðafjárfesting
Efri og neðri mörk vísbendinga um íbúðafjárfestingu1
2
3
4
5
6
7
8
9
‘04 ‘05 ‘07 ‘09 ‘11 ‘13‘06 ‘08 ‘10 ‘12
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016. Vegna keðjutengingar er
samanlagt framlag undirliða ekki endilega jafnt heildarbreytingunni.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-11
Þróun fjármunamyndunar og framlag
helstu undirliða hennar 2010-20161
Fjármunamyndun alls
Atvinnuvegir án stóriðju,
skipa og flugvéla
Stóriðja
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
2016201520142013201220112010
Skip og flugvélar
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
Mynd IV-12
Framlag til þjóðarútgjalda og framlag
innflutnings til hagvaxtar 1995-20161
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016. Til eftirspurnar heimila telst
einkaneysla og íbúðafjárfesting, til eftirspurnar fyrirtækja teljast fjár-
festing atvinnuvega og birgðabreytingar og til hins opinbera teljast
samneysla og fjárfesting hins opinbera.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Br. frá fyrra ári (prósentur)
Heimili (v. ás)
Fyrirtæki (v. ás)
Hið opinbera (v. ás)
Innflutningur (andhverfur kvarði, h. ás)
Br. frá fyrra ári (prósentur)
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
‘15‘13‘11‘09‘07‘05‘03‘01‘99‘97‘95
25
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
-20