Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 42

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
42
Helstu vísbendingar um íbúðafjárfestingu gefa til kynna að
vöxtur hennar muni áfram færast í aukana (mynd IV­10): ný talning
Samtaka iðnaðarins frá því í mars leiðir í ljós að um 2 þúsund íbúðir séu
í byggingu á höfuðborgarsvæðinu um þessar mundir sem er um 450
fleiri íbúðir en á sama tíma í fyrra. Tæplega 900 íbúðir eru fokheldar
eða lengra komnar. Sementssala að frádreginni sölu til stóriðjufyrir­
tækja jókst um þriðjung í fyrra og áþekkur vöxtur var á fyrsta fjórðungi
þessa árs. Innflutningur steypustyrktarjárns jókst einnig umtalsvert frá
fyrra ári. Upplýsingar frá Vinnueftirlitinu sýna ennfremur að skoð­
uðum byggingarkrönum hefur fjölgað um 15% á sama tímabili. Í
spánni er gert ráð fyrir um tæplega fjórðungs vexti íbúðafjárfestingar á
þessu ári, sem er heldur meira en í síðustu spá. Á næstu tveimur árum
er búist við um 17% vexti að meðaltali hvort ár. Árið 2016 verður
hlutfall íbúðafjárfestingar því um 4,3% af landsframleiðslu sem er litlu
lægra en þrátíu ára meðaltal þess.
Heildarfjárfesting eykst á spátímanum en verður þó enn undir
langtímameðaltali sínu í lok spátímabilsins
Á síðasta ári dróst fjárfesting í heild saman um 3,4%, sem er um einni
prósentu minni samdráttur en búist var við í febrúar. Eins og fyrr segir
endurspeglar samdrátturinn að miklu leyti minni fjárfestingu í skipum
og flugvélum en árið áður og jókst fjárfesting án skipa og flugvéla um
rúm 6% frá fyrra ári. Gert er ráð fyrir 19% vexti fjárfestingar í ár, sem
er veruleg aukning frá febrúarspánni þar sem búist var við 5,4% aukn­
ingu og má rekja hana til allra undirliða fjárfestingar þótt mestu muni
um áðurnefndan þátt atvinnuvegafjárfestingar. Fjárfestingarumsvif
fyrirtækja leggja einnig mest af mörkum ásamt íbúðafjárfestingu til
þess 15½% vaxtar sem gert er ráð fyrir í heildarfjárfestingu á næsta
ári (mynd IV­11). Búist er við aðeins minni vexti árið 2016 sem stafar
einkum af minni umsvifum í stóriðju en árið áður. Fjárfesting nam
13,6% af landsframleiðslu í fyrra en gangi spáin eftir mun hlutdeildin
hækka í rúm 18% undir lok spátímabilsins (mynd IV­9), sem er tæp­
lega 2 prósentum undir meðalhlutdeild síðustu þrjátíu ára og skýrist
fyrst og fremst af lítilli fjárfestingu hins opinbera á spátímanum.
Þjóðarútgjöld taka við sér
Áætlað er að þjóðarútgjöld aukist um 5,6% í ár en í fyrra stóðu þau
nánast í stað milli ára. Árið í ár markar einnig viss tímamót þar sem
nú leggjast allir útgjaldaliðir á eitt í fyrsta skipti frá því að efnahags­
kreppan skall á: útgjöld heimila, fyrirtækja og hins opinbera (mynd
IV­12). Kröftugur vöxtur einkaneyslu og fjárfestingar knýja einnig
mikinn vöxt þjóðarútgjalda á næsta ári.
Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar verður neikvætt út
spátímann þrátt fyrir ágætan vöxt útflutnings
Eins og kemur fram hér að framan var hagvöxtur síðasta árs að mestu
leyti knúinn áfram af jákvæðu framlagi utanríkisviðskipta. Búist er við
að framlag þjónustujafnaðar verði áfram jákvætt á þessu ári þótt það
minnki nokkuð frá fyrra ári (mynd IV­13). Hins vegar er gert ráð fyrir
neikvæðu framlagi vöruviðskipta vegna aukningar í fjárfestingu skipa
og flugvéla og samdrætti í útflutningi sjávarafurða. Heilt á litið er gert
ráð fyrir að framlag utanríkisviðskipta verði neikvætt um 1,5 prósentur
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (prósentur)
Mynd IV-13
Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar
2010-20161
Vöruviðskipti
Þjónustuviðskipti
Utanríkisviðskipti
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
2016201520142013201220112010
1. Grunnspá Seðlabankans fyrri hluta 2014 - fyrri hluta 2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Mynd IV-14
Hagvöxtur eftir árshlutum1
1. árshl. 2007 - 1. árshl. 2017
Breyting milli árshluta á ársgrundvelli
(árstíðarleiðréttar tölur Seðlabankans)
Breyting VLF frá sama árshluta fyrra árs
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
‘16‘15‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07
1. Grunnspá Seðlabankans 2014 2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Macrobond, Seðlabanki Íslands.
Breyting milli ára (%)
Mynd IV-15
Hagvöxtur á Íslandi og í helstu
viðskiptalöndum 2008-20161
Ísland
Helstu viðskiptalönd
-8
-6
-4
-2
0
2
4
201620152014201320122011201020092008