Peningamál - 21.05.2014, Blaðsíða 46

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
2
46
V Fjármál hins opinbera
Samkvæmt fjárlögum fyrir árið 2014 og nýju frumvarpi um lög um
opinber fjármál stefnir ríkisstjórnin að því að ná í ár bæði lítils háttar
afgangi á heildarjöfnuði og festa í lög nýja heildarumgjörð um opinber
fjármál. Afgangi á frumjöfnuði var náð árið 2012 en samkvæmt upp­
haflegum efnahagsáætlunum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og stjórnvalda
átti afgangur á heildarjöfnuði að nást í fyrra. Í fjárlögum ársins 2012
var markmiðinu um afgang á heildarjöfnuði frestað um eitt ár til ársins
2014. Þeirri ákvörðun hefur ekki verið breytt. Langtímaáætlun í ríkis­
fjármálum var hins vegar breytt úr langtímastefnumörkun í einfaldan
framreikning í frumvarpi til fjárlaga ársins 2014. Þótt talið sé að skuldir
hins opinbera verði áfram háar á spátímanum hafa horfurnar batnað
frá fyrri spám bankans, sem má fyrst og fremst rekja til betri hag­
vaxtarhorfa og einskiptisgreiðslna.
Afkoman árið 2013 mun betri en fjáraukalög sögðu til um ...
Fjárlög ársins 2013 voru samþykkt með 3,7 ma.kr. halla. Í fjár­
aukalögum sem samþykkt voru í desember sl. fyrir árið 2013 er hins
vegar gert ráð fyrir 19,7 ma.kr. halla. Frávikið nemur 2,7% af tekjum
sem er 1,7 prósentum yfir meðaltali áranna 2010­2012 ef óreglu­
legum tekjum og gjöldum sem ekki voru á upphaflegum fjárlögum er
haldið utan við matið. Fjármála­ og efnahagsráðuneytið gaf í kjölfar
alþingiskosninganna í fyrra út spá sem gerði ráð fyrir 31 ma.kr. halla á
rekstrargrunni fjárlaga sem hefði þýtt frávik sem nemur 5,6% af áætl­
uðum tekjum ársins 2013. Óvissa í spám um afkomuna var því nokkur.
Í Peningamálum 2013/4 var afkomu ríkissjóðs spáð á þjóðhagsreikn­
ingagrunni. Þar var gert ráð fyrir 1,7% halla af landsframleiðslu en
bráðabirgðatölur Hagstofu Íslands sýna 1,9% halla. Eftir samþykkt
fjáraukalaga kom hins vegar til arðgreiðsla frá Landsbankanum sem
var tæplega 14 ma.kr. hærri en gert hafði verið ráð fyrir og því mun að
öllum líkindum verða nálægt 6 ma.kr. afgangur á fjárlagagrunni eða
sem samsvarar 0,3% af landsframleiðslu.
... og afkoman árið 2014 verður einnig betri en samkvæmt
fjárlögum
Fjárlög ársins 2014 voru afgreidd með 0,9 ma.kr. afgangi. Það er
aðeins 0,1% af áætluðum tekjum ríkissjóðs í ár og vel innan vikmarka
þeirra tekjuspáa sem liggja til grundvallar áætluðum tekjum á fjárlög­
um. Afkoma ríkissjóðs nýtur góðs af því að þrótturinn í efnahagslífinu
verður meiri en þegar síðasta afkomuspá var gerð auk þess sem nýtt
samkomulag um breytingu á ákvæðum skuldabréfs sem ríkissjóður
gaf út til að styrkja eigið fé Seðlabankans skilar ríkissjóði 19 ma.kr. í ár.
Samkvæmt spá Peningamála nú verður afkoma ríkissjóðs jákvæð um
13 ma.kr. eða 0,7% af landsframleiðslu í ár (mynd V­1). Í afkomuspá
fyrir bæði hið opinbera og ríkissjóð árin 2015 og 2016 er búist við
áframhaldandi afgangi á heildarjöfnuði en þó minni afgangi en gert
var ráð fyrir í efnahagsáætlun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og stjórnvalda.
Þar var gert ráð fyrir að afgangur á heildarjöfnuði hins opinbera árið
2016 yrði 1,6% af landsframleiðslu og frumjöfnuður 5% af lands­
framleiðslu. Samkvæmt spá Peningamála verður afgangurinn á
Tekjur (v. ás)
Gjöld (v. ás)
Heildarjöfnuður (h. ás)
Frumjöfnuður (h. ás)
Mynd V-1
Fjármál ríkissjóðs 2000-20161
% af VLF % af VLF
1. Grunnspá Seðlabankans 2014-2016. Á rekstrargrunni.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
-14
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
‘16‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00