Peningamál - 01.08.2014, Blaðsíða 11
ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L
2
0
1
4
•
3
11
stafar af neikvæðum áhrifum sjávarafurðabirgða, jókst innlend
eftirspurn um 5,2% milli ára. Slakan hagvöxt á fyrsta ársfjórðungi
má því fyrst og fremst rekja til neikvæðs framlags birgðabreytinga
og utanríkisviðskipta til hagvaxtar en síðartalda framlagið skýrist
að mestu af miklum vexti þjónustuinnflutnings á fjórðungnum. Að
öðru leyti voru efnahagsumsvif að mestu í samræmi við maíspána.
• Talið er líklegt að áhrif birgðabreytinganna jafnist innan ársins og
að um sé að ræða einskiptisáhrif á þjónustuinnflutning. Einnig
gæti hluti af bókfærðum kostnaði vegna rekstrarleigu sem færist
sem þjónustuinnflutningur á fyrsta fjórðungi ársins komið fram
í vexti þjónustuútflutnings í tengslum við ferðaþjónustu síðar á
árinu. Áhrifin af þróun þessara þátta á hagvaxtarhorfurnar fyrir
árið í heild eru því líklega minni en ætla mætti við fyrstu sýn.
• Einkaneysla jókst um 3,9% milli ára á fyrsta ársfjórðungi. Í maí
hafði Seðlabankinn spáð 3,5% vexti. Leiðandi vísbendingar um
þróun einkaneyslu gefa til kynna að vöxtur einkaneyslu á öðrum
ársfjórðungi hafi verið heldur meiri en á hinum fyrsta og meiri en
spáð var í maí. Sem fyrr má ætla að þróunin á árinu endurspegli að
einhverju leyti áhrif skuldalækkunaraðgerða stjórnvalda. Nokkur
óvissa ríkir um það hvernig áhrif þeirra á einkaneyslu muni koma
fram, bæði varðandi umfang þeirra og tímasetningu. Í spánni sem
hér er fjallað um er reiknað með að vöxtur einkaneyslu á fyrri
hluta ársins verði heldur meiri en spáð var í maí vegna þess að
áhrifin séu fyrr á ferðinni en að umfang þeirra í heild sé svipað og
áður.4
• Horfur um þróun einkaneyslu eru á heildina litið svipaðar og í
maíspá bankans. Eins og þá er búist við áframhaldandi kröftugum
vexti á seinni hluta þessa árs og á því næsta. Bætt eignastaða
heimila, vöxtur kaupmáttar þeirra og áhrif skuldalækkunar-
aðgerða munu styðja við vöxt einkaneyslu á spátímanum en spáð
er að aukning einkaneyslu verði um 4½% á þessu ári og því næsta
en að heldur hægi á vextinum árið 2016 og hann verði 2,9%.
• Samkvæmt fjárhagsyfirliti ríkissjóðs fyrir fyrstu sex mánuði ársins
reyndust útgjöld til fimm málaflokka af sex vera innan áætlunar.
Aðeins málaflokkur heilbrigðismála hefur farið fram úr áætlunum
um sem nemur 4,2%. Ef allir málaflokkar eru teknir saman er
framúrkeyrslan rúmar 160 m.kr. eða 0,1%. Nafnvöxtur samneyslu
hins opinbera á fyrsta ársfjórðungi reyndist í ágætu samræmi við
maíspá bankans. Magnvöxturinn mældist þó nokkru meiri en spáð
var þar sem verðlag samneyslunnar hækkaði minna en áætlað var.
Í ár er því spáð liðlega 1% magnvexti samneyslu sem er lítillega
meiri vöxtur en búist var við í maí. Eins og í maí er einnig gert ráð
fyrir um 1% vexti á ári á næstu tveimur árum.
• Fjárfesting á fyrsta ársfjórðungi jókst um 17,6% frá fyrra ári
sem er litlu minna en spáð var í maí en allir helstu undirliðir fjár-
festingar jukust töluvert á tímabilinu, bæði milli fjórðunga og milli
1. Brotalínur sýna spá frá PM 2014/2. 2. Breyting í sögulegum tölum er
vegna ólíkra verðlagsgrunna í spánum.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 17
Fjármunamyndun sem hlutfall
af landsframleiðslu 2008-20161
% af VLF
Heildarfjárfesting PM 2014/3 (v. ás)
Atvinnuvegafjárfesting PM 2014/3 (v. ás)
Stóriðjufjárfesting PM 2014/3 (h. ás)2
Skip og flugvélar PM 2014/3 (h. ás)2
% af VLF
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
‘16‘14‘12‘10‘08‘16‘14‘12‘10‘08
4. Sjá nánari umfjöllun og greiningu á skuldalækkunaraðgerðunum í viðauka 2 í Peningamálum
2014/1.
1. Vísbendingarnar eru kortavelta, dagvöruvelta, hlutabréfaverð, hús-
næðisverð, innflutningur neysluvöru, nýskráningar bifreiða, laun og
atvinnuleysi. Vísbendingarnar eru endurskalaðar þannig að þær hafa
sama meðaltal og staðalfrávik og einkaneysla.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Rannsóknarsetur verslunarinnar, Seðlabanki
Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 16
Vísbendingar um einkaneyslu
1. ársfj. 2004 - 2. ársfj. 2014
Einkaneysla
Meðaltal vísbendinga
Efri og neðri mörk vísbendinga um einkaneyslu1
-30
-20
-10
0
10
20
30
‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14